شاهنامه، ضرورت زمانۀ ما / محمود رضایی دشتارژنه در روزگاری که با یورش تازیان، ایرانیان را دل سخت پریشیده بود و: «بخت ما چون روی بدخواهان ما تیره، دشمنان بر جان ما چیره، شهر سیلی خورده هذیان داشت، بر زبان بس داستانهای پریشان داشت»، فردوسی ققنوسوار از میان آتش و خاکستر، ستوار و پرهیمنه قد راست کرد و با سرودن شاهنامه: «بیفکند از نظم کاخی بلند، که از باد و باران نیابد گزند.». 1403/2/26 ۱۳:۰۹
سراینده حكمت خسروانی / علی نیكویی در حالی كه چیزی در حدود سی سال از درگذشت محمد ابن عبدالله (ص) میگذشت گروهی تندرو از مسلمانان [خوارج] پسرعمو و دامادش علی بن ابیطالب (علیهالسلام) كه چهارمین خلیفه مسلمین بود را در مسجد كوفه شهید كردند و اسباب به قدرت رسیدن شاخهای از اعراب به نام امویان بر كل جهانی كه تقریبا در زمان دومین خلیفه «عمر بن خطاب» به دست اعراب افتاده بود، شدند و عملا از سال ۶۶۱ میلادی تا ۶۸۰ میلادی معاویه بن ابوسفیان بر كل جهان اسلام حاكم شد و خلافت اسلامی را مبدل به سلطنت كرد و دیگر حق تعیین خلیفه بعدی توسط مسلمانان را با موروثی كردن خلافت در خانواده خود برچید و چیزی در حدود یك قرن سیاهترین و سختترین دوران حاكمیت بر مردمان كشورهای فتح شده را برپا كردند. 1403/2/24 ۱۱:۱۳
غلامرضا رشید یاسمى / عبدالحسین آذرنگ غلامرضا رشید یاسَمى شاعر، منتقد، پژوهشگر حوزههاى ادب و تاریخ، مترجم و از نخستین استادان دانشگاه تهران. در سال ۱۲۷۳ش. (نک: میرانصارى، ج ۵، ص ۴۰۸)، در خانوادهاى از سران ایل کرد گوران، در قصبۀ گهواره (تلفّظ محلّى آن: گاواره)، در استان کرمانشاهان، به دنیا آمد. 1403/2/23 ۱۴:۳۳
پیام جاودانی شاهنامه / محمدامین ریاحی شاهنامه یادگار چهارمین سده هجری، قرن اعتلای فکری و فرهنگی ایران و عصر خردگرایی و آزاداندیشی است. اساس حماسه ملی ایران بر نبرد جاودانی میان نیکی و بدی و نور و ظلمت است. 1403/2/25 ۰۸:۱۲
خلیج فارس در طول تاریخ / محمدجواد مشکور خلیج فارس در حاشیه غربى اقیانوس هند واقع شده و بین شبهجزیره عربستان و جنوب شرقى كشور ایران قرار دارد. مساحت این دریا 240هزار كیلومتر مربع است. طول آن قریب هزار كیلومتر و قسمت شمالى و شمال شرقى خلیج فارس را تماماً سواحل ایران پوشانده است. 1403/2/10 ۱۰:۰۷
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایونکاتوزیان ایرج افشار (۱۶ مهر ۱۳۰۴ ـ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران، ایرانشناس، کتابشناس، نسخهپژوه، نویسنده و استاد دانشگاه، پایهگذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و «پدر کتابشناسی ایران»، بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینههای کتابشناسی، کتابداری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوعهای دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده است. 1402/12/20 ۱۱:۱۴
دستخطهایی از «ایرج افشار» که برای نخستینبار منتشر میشود روز، هجدهم اسفند، سیزدهمین سالیاد وداع با «ایرج افشار»، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. 1402/12/20 ۱۱:۵۸
«از مهستان تا بهارستان» در بررسی تاریخ مرمسالاری در ایران آنچه به وضوح مشخص است اینکه نظام غالب حکومتی در ایران پیش از اسلام، از نوع سلطنت موروثی بوده است. این نوع از حکومت تفاوتهای عمدهای با سیستم حکومت دموکراتیک دارد و بر خلاف نقش مؤثر مردم در نظامهای سیاسی دموکراتیک، در نظامهای مونارشی، حاکم تصمیمگیرنده نهایی است. با این وجود، در برخی ادوار تاریخ ایران، نشانههایی از وجود برخی از عناصر دموکراسی در ساختارهای حکومتی مشاهده میشود. 1402/12/9 ۱۱:۲۸
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن! سندهایی مربوط به بررسی دو اثر محمدعلی اسلامی ندوشن توسط ساواک و وزارت فرهنگ و هنر در دوران پهلوی نشان میدهد درباره آثار او حساسیتهایی وجود داشته است. 1402/9/7 ۰۸:۵۶
زبان ساده خیام باعث جهانی شدنش شد فاطمه اوانی، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: با وجود همت زیاد اروپاییان به شناساندن خیام، این شاعر بزرگ در کشور خود غریب مانده و پژوهشگران ایرانی در حق وی کملطفی کردهاند. 1403/2/30 ۱۱:۳۳
گفتوگو با احمد تمیمداری درباره ترجمه و رواج شاهنامه فردوسی در دنیای عرب و جهان غرب احمد تمیمداری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، معتقد است: «حماسهسرایان دیگر زبانها بسیار تحتتدثیر شاهنامه بودهاند و آثاری در این زمینه از خود بر جای گذاشتهاند.» 1403/2/26 ۱۰:۵۰
پاسخ به پرسشهای نسل جدید با مبانی ابنعربی علی شالچیان ناظر: آثار محیالدین و دیدگاههای ژرف او و به ویژه کتاب فصوصالحکم، دریچههای تازهای را بر روی خوانندگان فهیم میگشاید و پاسخهای قانع کننده به پرسشهای نسل جدید، تنها با مبانی محیالدین ممکن است. 1403/2/22 ۰۹:۴۲
گزارش تصویری برگزاری آیین گشایش «خانۀ کتاب دِبا» آیین گشایش خانۀ کتاب دِبا (کتابفروشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)، عصر پنجشنبه، سیزدهم اردیبهشت با حضور اندیشمندان و پژوهشگران برگزار شد. 1403/2/16 ۰۹:۳۶
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۲) جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور اکثریت اعضا در روز سهشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ برگزار شد. 1403/2/5 ۱۰:۵۸
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (۱) جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور اکثریت اعضا در روز سهشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ برگزار شد. 1403/2/5 ۱۰:۴۴