غریبی «قریب»

1395/4/22 ۰۷:۳۵

در روستای گرکان از توابع تفرش هیچ‌خبری از تابلوی راهنما نیست و روستاییان نقش هدایتگر و راهنما به سمت موزه پروفسور عبدالعظیم قریب را بر عهده می‌گیرند و با انگشت بنایی را نشان می‌دهند که هم ثبت ملی شده و هم قدمت قجری دارد؛ اما برخلاف نمای سالم و سرپایش، از درون جز چند در و پنجره شکسته و دیوارهای نیمه‌فروریخته چیزی نمانده است. به گفته یکی از ساکنان گرکان سقف این موزه شاید تنها یک زمستان دیگر تحمل دارد و در صورتی که مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی برای مرمت این بنا اقدام نکنند تا سال آینده اثری از این بنا نخواهد ماند.

 نسرین نیکنام : در روستای گرکان از توابع تفرش هیچ‌خبری از تابلوی راهنما نیست و روستاییان نقش هدایتگر و راهنما به سمت موزه پروفسور عبدالعظیم قریب را بر عهده می‌گیرند و با انگشت بنایی را نشان می‌دهند که هم ثبت ملی شده و هم قدمت قجری دارد؛ اما برخلاف نمای سالم و سرپایش، از درون جز چند در و پنجره شکسته و دیوارهای نیمه‌فروریخته چیزی نمانده است. به گفته یکی از ساکنان گرکان سقف این موزه شاید تنها یک زمستان دیگر تحمل دارد و در صورتی که مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی برای مرمت این بنا اقدام نکنند تا سال آینده اثری از این بنا نخواهد ماند.
این بنا که حدود 715 متر مساحت دارد شاهد پرورش و حضور سه دانشمند ایران، دکتر عبدالعظیم گرکانی(قریب) پدر ادبیات فارسی ایران، پروفسور عبدالکریم قریب پدر علم زمین‌شناسی ایران و بنیانگذار دانشگاه اراک و همچنین دکتر محمد قریب پدر طب کودکان ایران بوده، اما حالا به دلیل بی‌توجهی مسئولان فرهنگی استان مرکزی در حال تخریب کامل است.
محمد گرکانی، همسایه صاحب باغ کنار موزه پروفسور قریب وضعیت این مکان را این‌گونه توضیح می‌دهد: «چند سال پیش باغ کنار موزه را خریدم و از آنجا که بخشی از بنای این موزه جزء ملک باغ محسوب می‌شد، آن را واگذار کردم تا اداره میراث فرهنگی بتواند این بنا را بهتر حفظ کند؛ اما بیش از 10 سال است که هیچ‌مسئولی اینجا نیامده تا وضعیت موزه را از نزدیک ببیند. از سوی دیگر هیچ‌کدام از وراث خاندان قریب ایران نیستند تا بتوانند برای مرمت و حفظ این بنا اقدام کنند.»
وقتی از داخل باغ به بنا نگاه کنید متوجه افت بنا می‌شوید؛ دیوارهای کاهگلی نصف‌ نیمه و درهای چوبی شکسته رنگ‌ورو رفته دلیل محکمی بر ادعای ساکنان گرکان است که از بی‌توجهی میراث فرهنگی نسبت به حفظ این بنا گله دارند.
از میان حصارهای آهنی نصفه نیمه روی دیوار بین باغ و موزه راحت می‌توان داخل موزه شد، اما سست بودن بنا و ایجاد حفره‌های بزرگ در کف اتاق‌ها و حیاط نشان می‌دهد که خیلی نباید از گام بعدی مطمئن بود که روی زمین سفت قرار بگیرد.

  تخریب کامل در کمین یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی تفرش
گرکانی درباره قدمت و معماری موزه مرحوم قریب می‌گوید: «ورودی اصلی موزه در سمت جنوب غربی بنا واقع شده است، ضلع شرقی دارای دو اتاق است و در گذشته به‌عنوان خبازخانه از آن استفاده می‌شد، اما بنای اصلی ساختمان که در ضلع شمالی قرار دارد، دارای دو طبقه و یک زیرزمین است و راه ورود به زیرزمین از داخل حیاط مرکزی است.»
او می‌افزاید: «دو راه‌پله قرینه در طرفین راه‌پله زیرزمین به طبقه همکف وجود دارند و ورودی سمت شمال غربی در طبقه همکف امتداد پیدا کرده و در انتها به پلکان مارپیچ طبقه اول منتهی می‌شود. نقشه طبقه اول و طبقه همکف یکسان است، با این تفاوت که در طبقه اول به جای اتاق مرکزی، یک اتاق خواب قرار دارد.»
این موزه یکی از چهار اثر مهم شهر تفرش است که سال 1378 به ثبت رسیده و در طبقه اول تزئینات قاب‌بندی گچی، قطاربندی و گچ‌بری وجود دارد که می‌توان مشابه این تزئینات را در طبقه بالایی برج نیز دید.

  اعتبار مرمت نداریم
در حالی که همه مردم روستای گرکان و روستاهای اطراف، بنای متعلق به عبدالعظیم قریب را موزه می‌نامند؛ سیدمحمد حسینی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی از این بنا به‌عنوان خانه یاد می‌کند و می‌گوید: «این بنا که منزل خاندان قریب است در اختیار فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی بوده و از یک‌سال پیش در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار گرفته است»
او با تایید این مساله که وضعیت بنا بحرانی و در معرض تخریب است، می‌گوید: «مرمت این بنای قجری نیاز به تامین اعتبار دارد و تا زمانی که بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نشود، نمی‌توان کاری کرد.»
حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا از فرهنگستان زبان و ادب فارسی درخواست کمک مالی نمی‌کنید، می‌افزاید: «رئیس فرهنگستان قول‌هایی را مبنی‌بر تامین اعتبار برای مرمت این بنا داده بود، اما تا امروز این همکاری محقق نشده است.»
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی مرمت این بنا را نیازمند اعتبار 700 میلیون تومانی می‌داند و می‌افزاید: «تامین چنین اعتباری کار راحتی نیست و حتی وراث خاندان قریب هم در این زمینه کمکی نمی‌کنند.»
موزه یا خانه عبدالعظیم قریب تنها بنای تاریخی نیست که مورد بی‌مهری قرار گرفته و گویا از بین رفتن و تخریب ارزش و تاریخ کشور که در لابه‌لای این بناهای تاریخی پنهان است خیلی دغدغه برخی از مسئولان فرهنگی کشور نیست، در حالی که این بنای تاریخی می‌تواند به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری روستای گرکان سالیانه گردشگران زیادی را به روستا جذب کند و علاوه‌بر اشتغالزایی سهم زیادی در توسعه گرکان داشته باشد.

منبع: فرهیختگان