ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی / احمد مسجد جامعی از نگاه حافظ، ماه رمضان و نوروز هر دو غنیمتهاییاند كه باید در ایام زندگی قدرشان را دانست و گرامیشان داشت. عمر هر دو كوتاه است و همزمانی آنها در عمر یك نفر، كمتر بیش از دو بار اتفاق میافتد؛ همچون عمر گل كه كوتاه است و باید آن را عزیز شمرد. 1402/12/27 ۱۰:۴۴
پروین خالق چهره والای زن در شعر پارسی / الهام امینایی پروین تنها شاعری بود که با نگاهی حکیمانه و با استفاده از مضامینی همچون مهر مادری، فداکاری و پاکی سیرت زنان بزرگ تاریخ به نقد مسائل سیاسی و اجتماعی مرتبط با حوزه زنان در زمان خود پرداخت. 1402/12/26 ۱۱:۵۹
سه شعر تازه یاب از فرّخی یزدی / حسین مسرّت پیدا شدن این سه شعر ، گویای مبارزۀ پیوستۀ او با سیاسیون ناراست و سیاست های نادرست روز بوده است. هرچند در سروده ای که خطاب به محمّدتقی ملک الشعرا (بهار) است، باید با اندکی درنگ در آن نگریست و آنچه را آمده بایست دیدگاه های شخصی او دانست که با هیچ کس حتی آن که در گروه اقلیّت و مبارز مجلس است، هم تعارف نداشته است. 1402/12/23 ۱۰:۴۷
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایونکاتوزیان ایرج افشار (۱۶ مهر ۱۳۰۴ ـ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران، ایرانشناس، کتابشناس، نسخهپژوه، نویسنده و استاد دانشگاه، پایهگذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و «پدر کتابشناسی ایران»، بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینههای کتابشناسی، کتابداری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوعهای دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده است. 1402/12/20 ۱۱:۱۴
چرا کوروش در متون مذهبی ذوالقرنین نامیده شد؟ / مهدی بشارت درباره اینکه چرا ذوالقرنین را بدین لقب نامیدند، توجیهات فراوان و گوناگونی شده است و معمولاً همان مواردی را که مفسران پیشین برشمردهاند، دیگران تکرار کرده اند. 1402/12/1 ۱۰:۵۵
گزارش دکتر احمد تفضلی از سفر علمی به سنتپترزبورگ نخستین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی (فرهنگستان سوم) ۲۶ شهریور ۱۳۶۹ برگزار شد. زندهیاد دکتر احمد تفضّلی (زادۀ ۱۶ آذر ۱۳۱۶ اصفهان)، استاد برجستۀ فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران در تاریخ ۱۱ تیرماه ۱۳۷۰ به عضویت پیوستۀ فرهنگستان برگزیده شد. 1402/9/18 ۱۲:۱۹
دستخطهایی از «ایرج افشار» که برای نخستینبار منتشر میشود روز، هجدهم اسفند، سیزدهمین سالیاد وداع با «ایرج افشار»، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. 1402/12/20 ۱۱:۵۸
«از مهستان تا بهارستان» در بررسی تاریخ مرمسالاری در ایران آنچه به وضوح مشخص است اینکه نظام غالب حکومتی در ایران پیش از اسلام، از نوع سلطنت موروثی بوده است. این نوع از حکومت تفاوتهای عمدهای با سیستم حکومت دموکراتیک دارد و بر خلاف نقش مؤثر مردم در نظامهای سیاسی دموکراتیک، در نظامهای مونارشی، حاکم تصمیمگیرنده نهایی است. با این وجود، در برخی ادوار تاریخ ایران، نشانههایی از وجود برخی از عناصر دموکراسی در ساختارهای حکومتی مشاهده میشود. 1402/12/9 ۱۱:۲۸
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن! سندهایی مربوط به بررسی دو اثر محمدعلی اسلامی ندوشن توسط ساواک و وزارت فرهنگ و هنر در دوران پهلوی نشان میدهد درباره آثار او حساسیتهایی وجود داشته است. 1402/9/7 ۰۸:۵۶
گفتوگو با عبدالنبی قیم درباره فرهنگنویسی و «فرهنگ دو جلدی فارسی به عربی» حدود 30 سال پیش، زبانپژوهی ایرانی آغاز به گردآوری بزرگترین فرهنگ واژگان عربی- فارسی كرد. نخستین دستاورد عبدالنبی قیم از تالیف این فرهنگ واژگان، دسترسی آسانتر فارسیزبانان به معادلهای واژگان عربی در زبان فارسی است. 1402/12/24 ۱۰:۲۶
گفتوگو با حسن انوری – عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی – درباره زبان فارسی «مصاحبه میکنم البته به شرطی که فقط از زبان فارسی بگوییم و درباره خودم هیچ سؤالی مطرح نشود. درباره خودم به اندازه کافی گفتهام، حتی زندگینامه خودنوشت دارم که چندین چاپ خورده است، اگر درباره خودم بگویم مبتذل است. درباره چیزی زیاد بگویید مبتذل میشود.» 1402/12/9 ۱۰:۲۴
از پیشینۀ ورزش پهلوانی تا زورخانۀ علیقلی آقا در گفتوگو با محسن بهزاد «ورزش زورخانهای یا پهلوانی، یکی از اصیلترین ورزشهای ایران است که در آدابورسوم و باورهای مردم این مرزوبوم ریشه دارد. این ورزش از حدود ۱۰۰ سال پیش بهاشتباه ورزش باستانی نامگرفته؛ اما هرچند از این ورزش در دوران قبل از اسلام آثار مشخصی به صورت کتابنوشته در دست نیست، ولی باید با ورزش در ایران باستان مطالعه و بررسی شود.» 1402/11/29 ۱۰:۴۵
گزارش تصویری آیینهای تشییع و ترحیم آیتالله سیّدمحمّد موسوی بجنوردی آیینهای تشییع و ترحیم آیتالله سیّدمحمّد موسوی بجنوردی، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی؛ در صبح دوشنبه، هفتم و شامگاه سهشنبه، هشتم اسفند ١۴٠٢ برگزار شد 1402/12/9 ۱۲:۳۶
گزارش تصویری شب «محمّدحسن سمسار» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی / بخش دوم هفتصدوسیاُمین شب از سلسلۀ شبهای مجلۀ بخارا با همکاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به تجلیل و تکریم یکعمر فعّالیّت علمی «محمّدحسن سمسار»، مشاور عالی بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اختصاص یافت که عصر دوشنبه، 23 بهمن در این مرکز برگزار شد. 1402/11/25 ۱۲:۴۳
گزارش تصویری شب «محمّدحسن سمسار» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی / بخش اول هفتصدوسیاُمین شب از سلسلۀ شبهای مجلۀ بخارا با همکاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به تجلیل و تکریم یکعمر فعّالیّت علمی «محمّدحسن سمسار»، مشاور عالی بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اختصاص یافت که عصر دوشنبه، 23 بهمن در این مرکز برگزار شد. 1402/11/25 ۱۲:۳۳