اخبار

ترجمه دکتر حمید عنایت: ایرانیان مردمان بسیاری را به زیر فرمان خود درآوردند، ولی همه آنها را آزاد گذاشتند تا ویژگی‌های خویش را نگاه دارند؛ از این رو حکومت آنان را می‌توان همانند امپراتوری دانست. در حالی که چین و هند در اصل خود بی حرکت ماندند، ایرانیان [نماینده] انتقال راستین تاریخ از شرق به غربند…

تاریخ‏نگاری رنسانس، همانند سایر وجوه این نهضت فرهنگی و ادبی، در پی احیای فرهنگ و تمدن یونان و روم باستان بود. از زمان جنگ‌های ایران و یونان، بربرخواندن غیریونانی‌ها متوجه ایرانی‌ها شد و در هویت‏سازی تاریخی آنها، به ابداع مفهوم «دیگری» انجامید. این در حالی است که تفکر فلسفی یونانی‌ها، ایرانی‌ها را صاحبان خِرد و حکمت دانسته و شیوﮤ حکومت‏داری آنها را ستوده بود.

پزشکی نوین، دامنه خویش را در ایران، در سده‌های متاخر به دشواری در جامعه گسترانید. ایرانیان با وجود بهره‌گیری از پیشینه‌ای درخشان در سده‌های پیاپی تاریخ، اما پس از روزگار صفوی به رکودی چشمگیر در این گستره افتادند. چندین سده زمان برد تا دگرگونی‌های نو در زمینه پزشکی و روش‌های نوین همچون جراحی در ایران پدیدار شود.

از ادوار باستان دولت ها می کوشیدند تا در جریان رقابت با دیگر دولتها، خود تعیین کنندۀ بهای کالاها باشند. برای رسیدن به این هدف، در دست داشتن راههای بازرگانی زمینی و دریایی در سیاست دولتها از اهمیت فراوان برخوردار بود.

ابن حوقل جغرافی دان بزرگ اسلامی در قرن چهارم هـ . ق سفر طولانی خود را در سرزمین های اسلامی آغاز کرد و نتیجه مشاهداتش را در کتاب «صورهالارض» به نگارش در آورد. بخش مهمی از این کتاب به سفر وی در ایران اختصاص یافته است.

تاریخ فرهنگ و تمدن ایران به گونه‌ای است که میراث غنی‌ از این فرهنگ و زبان نه تنها در ایران امروز بلکه در پهنه وسیعی از آسیا و بخش‌هایی از آفریقا به جای مانده است. این میراث از چند جهت برای فهم منطق مواجهه ایران با فرهنگ جهانی در شرایط امروزی بسیار مهم و کلیدی است.

از آن هنگام که بشر برآن شد تا با مرکب، یعنی نخستین نمایشگر بی زبان و آرام افکار و علم و ادب، بر روی پاپیروس، برگ نخل، عاج، چوب و چرم حیوانات و غیره به نوشتن پردازد، بی شک برای حفظ و نگاهداری آن ظرفی ساخت که شکل و ترکیب این ظرف در میان اقوام گوناگون، گونه گونه بود.

ایران در سال های پایانی سده نخست هجری شاهد حضور خاندانی شیعه در خود بود، این مهاجران که به اشعریون نامبردار بودند، مناطق مرکزی ایران را مأمن خویش ساخته و قم را بنیاد نهادند و آن شهر را مرکزی برای نشر دانش و علم اهل بیت قرار دادند، اشعریان جز این، دو خدمت اساسی دیگر به تشیع نمودند، نخست مبارزه با آنان که به ظوابط نقل حدیث پاینبد نبوده و دیگری برخورد شدید با غالیان.

اسناد و منابع تاریخ معاصر نشان می دهند که در سالهای میانی حکومت رضا شاه(1313-1314) به دلایل مختلف سیاسی – اجتماعی جنبش ناسیونالیستی در میان ایرانیان ایجاد می شود. برگزاری جشن هزاره و کنگره فردوسی در مهرماه سال 1313 موجب برانگیخته شدن حس ملیت و غرور ملی به ویژه جوانان شد.

پژوهشگران تاریخ همواره بر آن بوده اند که با استفاده از اسناد و مدارکی که در دسترس شان بوده است راهی به گذشته بیابند و از اوضاع مردم آن روزگار آگاهی یابند. از آنجا که بیشتر نویسندگان و مورخان پیشین بر چگونگی گذران مردم توجهی نداشته اند و این امور نزد آنان اهمیت چندانی نداشته است