1397/1/18 ۰۹:۰۶
آلودگی هوا برخلاف آنچه امروز می‌پنداریم، «مسأله» متأخر تهران نبوده، در تاریخ این شهر و منطقه ریشه داشته است. منابع تاریخی روایت‌هایی گوناگون در این‌باره نگاشته‌اند. یک گزارش مهم در میانه دهه ٣٠ خورشیدی بر درستی چنین پنداری گواهی می‌دهد.
هوای آلوده تهران، ٦٠سال پیش به روایت یک روزنامه‌نگار
آلودگی هوا برخلاف آنچه امروز می‌پنداریم، «مسأله» متأخر تهران نبوده، در تاریخ این شهر و منطقه ریشه داشته است. منابع تاریخی روایت‌هایی گوناگون در این‌باره نگاشته‌اند. یک گزارش مهم در میانه دهه ٣٠ خورشیدی بر درستی چنین پنداری گواهی می‌دهد. روزنامه اطلاعات در بیست‌وهفتم آبان ١٣٣٦ خورشیدی گزارشی جالب درباره روند آلودگی هوای تهران و پیشینه و عامل‌های تاثیرگذار در آن منتشر کرده است. نویسنده گزارش «هوای تهران و کثرت فوق‌العاده اتومبیل» با اشاره به پیشینه‌داری آلودگی هوای تهران در تاریخ این منطقه یادآور شده است «یاقوت جهانگرد و جغرافی‌دان قرن ١٢ میلادی [سده پنجم هجری] از طهران نامی برده می‌نویسد: منطقه بی‌اهمیتی است که آب‌وهوای ناسازگار داشته و جمعیت محدود آن بیشتر در دالان‌های زیرزمینی بسر می‌برند.»او سپس به تأثیر اقلیم این شهر در پیدایش و گسترش آلودگی هوا می‌پردازد «شهر تهران دارای آب‌وهوای متغیر و ناسالمی است و کمتر شهری را در ایران می‌توان یافت که اختلاف درجه حرارت آن در تابستان و زمستان ٤٥ درجه سانتیگراد باشد و باعث شده تا سلامت ساکنین آن همواره در یک حالت عدم تعادل باشد.» آشنایی ایرانیان با پدیده‌ها و اختراع‌های صنعتی جهان و ورود دستاوردهای آن به ایران، در نخستین دهه‌های سده چهاردهم خورشیدی، زیست روزمره مردم و جامعه را دگرگون کرد. این دگرگونی در کنار دستاوردهای نیک در بهبود روش‌های زندگی اما پیامدهایی ناخوشایند نیز داشت. گزارشگر روزنامه اطلاعات دراین‌باره می‌نویسد «فراوانی ماشین‌های گوناگون متحرک و ثابت که با مصرف نفت و بنزین خود اکسیژن هوا را گرفته و به گاز کربنیک تبدیل می‌نمایند بر مسأله بدی آب‌وهوا افزوده است. عامل دیگر در این مورد وجود کارخانه‌های گوناگون مخصوصا کارخانه‌های آجرسازی در جنوب شهر است که همه روزه به میزان زیادی هوای شهر را مسموم می‌نمایند.» تهران از روزگار ناصرالدین شاه به علت‌هایی چون کوچ گسترده مردم از دیگر شهرها، نیز اراده حکومت برای گسترش پایتخت، به گسترش رونهاد؛ همین مسأله در دهه‌های بعد به‌ویژه در روزگار پهلوی دوم گرفتاری‌هایی برای شهر و مردمانش پدیدار ساخت «گذشته از توسعه و افزایش کارخانه‌ها و اتومبیل‌ها اکنون تهران مدت‌هاست که باغات و کشتزارهای خود را از دست داده و تبدیل به ساختمان می‌نمایند. از میان رفتن درختان که به منزله ریه شهر بوده و با تولید اکسیژن تازه می‌تواند هوا را تلطیف نماید خود عامل دیگری در ناسالم ساختن آب‌وهوای تهران بشمار می‌رود.» گزارش روزنامه اطلاعات در دهه ٣٠ خورشیدی نشان می‌دهد کوشش‌هایی در زمینه شناسایی بسترهای آلاینده هوای پایتخت انجام گرفته است «٥سال پیش یک هیأت علمی سوییسی که در پیرامون مسأله آب‌وهوای شهرهای آسیایی بررسی می‌نمود بر اثر آزمایش‌های خود آشکار ساخت که اکسیژن موجود در هوای تهران از مقدار اکسیژن تمام شهرهای ایران حتی آبادان به میزان قابل‌توجهی کمتر است طبیعی است که از پنج سال پیش تاکنون بر تعداد کارخانه‌ها و وسایط نقلیه موتوری و نفوس تهران افزوده شده و از سوی دیگر مقدار زیادی از باغات و کشتزارها از میان رفته و تبدیل به ساختمان شده است.» گزارش‌ها نشان می‌دهد بهره‌گیری مردم از اتومبیل در ایران به‌ویژه تهران، از دهه ٣٠خورشیدی گسترش چشم‌گیر یافته، همین پدیده نه‌تنها عاملی مهم در آلایندگی هوای پایتخت بلکه یک تهدید برای زیست روزمره مردمانی بوده است که هرچند به پدیده‌های تمدن نوین روی خوش‌نشان می‌داده اما هنوز بر مدار زندگی سنتی می‌زیسته‌اند «کثرت فوق‌العاده اتومبیل در تهران باعث شده تا وزارت فرهنگ و شهربانی از مردم درخواست کنند تا مراقب جان اطفال به‌خصوص محصلین در خیابان‌ها باشند. رئیس شهربانی گفت: محصلین هر روز چهار بار به مدرسه می‌روند و جان آنها به هنگام عبور از خیابان‌ها با کثرت زیاد اتومبیل در خطر است. مردم باید به فرزندان خود مقررات را آموزش دهند تا خطری جان آنها را تهدید نکند. وی گفت خیابان‌های تهران گنجایش هشتاد‌هزار اتومبیل را ندارد و هر هفته ١٥٠ اتومبیل به آنها اضافه می‌شود».
«اطلاعات» روزنامه‌ای مهم در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید که از سال ١٣٠٥ خورشیدی منتشر شده است و آینه و بازتابنده بسیاری از رخدادهای ایران در ٩٢سال گذشته بوده است. بسیاری از دگرگونی‌های زیست اجتماعی در تاریخ ایران را از خبرها و گزارش‌های این روزنامه، به‌ویژه در دهه‌های نخستین سده چهاردهم خورشیدی می‌توان دریافت.
منبع: روزنامه شهروند
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید