توبه نامه و مناجات نامه

توبه‌نامه وَ مُناجاتْ‌نامه، کتابچه‌ای مکتب‌خانه‌ای از سراینده‌ای ناشناس که با هدف تربیت دینی کودکان سروده‌شده‌است. این کتاب دو بخش مجزا دارد:
1. «توبه‌نامه» شامل 78 بیت و 39 بند در قالب مسمط مربع به وزن مستفعلن مستفعلن که چنین آغاز می‌شود: یا رب به حق مصطفى / آن شافع روز جزا / / بگذر ز عصیان و گناه / استغفرالله العظیم / / حق علی‌ شاه نجف / از صدر ایوان شرف / / عمرم به عصیان شد تلف / استغفرالله العظیم / / ... . مصرع «استغفرالله العظیم» به صورت بند ترجیع تکرار می‌شود. گویا در مجالس ذکر و دعا این توبه‌نامه خوانده می‌شده است، و مصرع «استغفرالله العظیم» را همخوانی می‌کرده‌اند.
 2. «مناجات‌نامه» شامل 64 بیت و 32 بند در قالب مسمط مربع در بحر رمل که چنین آغاز می‌شود: خداوندا! به حق حُسنِ یاسین / به حق سورۀ واللیل و التین / / نسوزانی مرا در قعرِ سجین / اغثنی یا غیاث‌المستغیثین / / تو ستارالعیوبِ کن فکانی / تو خلاقِ زمین و آسمانی / / تو رزاقِ جمیعِ انس و جانی / اغثنی یا غیاث‌المستغیثین / / ... .
در انتهای کتاب نیز چند رباعی مناجاتی از خواجه عبدالله انصاری آمده است. سراینده در آخرین صفحه به والدین توصیه می‌کند: «اهل اسلام لازم است که اطفال خود را بر بیداری در سحرها عادت دهند و حفظ این اشعار را شعار خود قرار دهند تا تدریجاً نور ایمان در دل آنها راسخ گردد».
این کتاب در 1364 ق و به خط اسدالله موسوی و به دستور آقا حاج سید احمد مدیر کتاب‌فروشی و چاپخانۀ اسلامیه در تهران منتشر شده است.

مآخذ

توبه‌نامه و مناجات‌نامه، به کوشش سید احمد، تهران، 1364 ق؛ «توبه‌نامه و مناجات‌نامه به درگاه حضرت قاضی‌الحاجات (برای اطفال)»‌، ایرانک (مل‍‌ )؛ نیز:

Iranak, www.Iranak.org / data / node / 4597 (acc. May 4, 2014).

حسن ذوالفقاری