اخبار

نجات دریاچه ارومیه وعده انتخاباتی دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری بود. همین وعده باعث شد تا دولت او برای دومین دریاچه شور جهان ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه را تشکیل دهد. کارشناسان این ستاد معتقدند هرچند نتوانسته‌اند دریاچه ارومیه را احیا کنند اما توانسته‌اند بزرگترین دریاچه کشور را از مرگ حتمی نجات بدهند. این خبر اما به معنای رضایت افکارعمومی از وضعیت حال حاضر دریاچه ارومیه نیست.

شناسایی 1136 سفال در مسیر انتقال آب به دریاچه ارومیه شناسایی 1136 سفال در مسیر انتقال آب به دریاچه ارومیه بررسی ۴۱ اثر تاریخی در مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به شناسایی ۱۱۲۶ قطعه سفال شاخص منجر شد. به گزارش ایلنا، علی صدرایی (سرپرست پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه) با اعلام این خبر به تخریب گسترده و هر روزه محیط زیست و به ویژه محیط زیست‌های تاریخی – فرهنگی در چند سال اخیر اشاره کرد. این باستان‌شناس با تاکید بر اینکه در زیر هیچ سنگی در کوهستان گنجی پنهان نکرده‌اند، افزود: علاوه بر حضور عده‌ای سود جود و گنج یاب در مناطق مختلف کشور و به ویژه دشت‌های میانکوهی و کوهستان‌ها و تخریب منابع طبیعی و باستانی و افزودن به زمین‌های زراعی و کشاورزی، اقدامات توسعه طرح‌های عمرانی نیز اضافه شده و تراژدی‌های بی‌شماری را در این روز‌ها به وجود آورده است. او با ابراز تاسف از شتاب غیرقابل توصیف این روند در سال‌های اخیر هشدار داد: تدوام این روند باعث می‌شود در چند سال آینده از بسیاری زیستگاه‌های تمدنی و فرهنگی نشانی باقی نماند. صدرایی شاهد این ادعا را پژوهش باستان‌شناسی اخیر با عنوان «پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه» اعلام کرد که در فاز نخست از محور بیگم قلعه در شهرستان نقده شروع می‌شود. او با اشاره به انجام این برنامه در مدت ۴۵ شبانه روز تا ریک آباد در شهرستان پیرانشهر که ورودی تونل انتقال آب محسوب می‌شود، گفت: هیات پژوهش در طول این مدت مسافتی بیش از ۹۰ کیلومتر طول مسیر و بیش از ۳۰ کیلومتر عرض مسیر را مورد بررسی باستان‌شناسی قرار داد. به گفته این باستان‌شناس، در این مدت از دره‌های طولانی و دشت‌های می‌انکوهی و قله‌های بلند و متعدد این خطه بازدید و سرانجام هیات پژوهش موفق شد داده‌های فرهنگی ۴۱ اثر تاریخی را ثبت و ضبط کند. او افزود: ماحصل این پژوهش نشان می‌دهد؛ تمدن‌های این خطه نیز همانند بسیاری از جاهای کشور در کنار رودخانه‌های دائمی و چشمه‌های پرآب و البته دائمی و خاک بسیار مناسب و حاصلخیز اطراف و چراگاه‌های کوهستانی و دشت‌های میانکوهی که همواره مورد توجه اقوام و ملل در طول تاریخ گشته استقرار یافته‌اند. صدرایی گفت: با توجه به این بررسی سکونت در این مناطق در دوران پیش از تاریخ در حداقل ۶ تپه، در دوران تاریخی در ۵ تپه و در دوران اسلامی در ۴ محوطه به صورت اختصاصی تداوم داشته و در سکونت تلفیقی ادوار در دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی در ۱۰ مجموعه، سه دوره همزمان پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در ۹ مجموعه و دوران تاریخی و اسلامی در ۶ اثر قابل مشاهده است. احتمال تغییر‌گاه نگاری منطقه او در ادامه تاکید کرد: این شاخصه‌ها بر مبنای مشاهدات فعلی بوده و احتمال تغییر در‌گاه نگاری منطقه با یافت شدن داده‌های جدید وجود دارد. او با اشاره به بررسی یک منظر طبیعی و یک کتیبه ناتمام از مجموعه آثار ذکر شده توسط هیات گفت: در آمار کلی مجموعه فوق، ۱۱ محوطه تاریخی ۶ تپه تاریخی، ۱۰ قلعه و ۲ تپه قلعه، ۴ تپه محوطه و تپه ۴ محوطه قبرستان و ۲ قلعه و محوطه و ۳ قبرستان تاریخی در فهرست ارائه شده است. صدرایی افزود: از لحاظ سطح ارتفاعی زیستگاه‌ها از بین ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۱۶۰۰ متر از سطح دریا‌های آزاد، هیات ۲۱ اثر، ارتفاع بین ۱۶۰۰ تا ۲هزار متری ۱۹ اثر تاریخی و فرهنگی را به ثبت رسانده شد. او با اشاره به اینکه تنها یک اثر تاریخی به نام قلات شاه در ارتفاع بالا‌تر از ۲هزار متری قرار داشت، در توضیح علت این موضوع به شرایط آب و هوایی منطقه اشاره کرد و گفت: در شش ماه دوم سال در ارتفاع بالا‌تر از ۲هزار متری عملا امکان زیست وجود نداشته و منطقه غیر قابل سکونت است. این باستان‌شناس درباره داده‌های فرهنگی و تاریخی جمع آوری شده گفت: به طور کلی در این محوطه‌ها ۱۱۲۶ قطعه سفال شاخص جمع آوری شد که از این مجموعه با توجه به اعتبار لازم ۶۶۵ قطعه برای طراحی فنی سفال انتخاب شد. او از بین یافته‌های هیات به وجود یک قطعه ابسیدین و سه قطعه تیغه سنگی و یک عدد شی سنگی شکسته که احتمالا بخشی از پاشنه در است، اشاره کرد. وی در ادامه افزود: متاسفانه تمامی این مناطق توسط کشاورزان تبدیل به زمین‌های زراعی می‌شوند و علاوه بر آسیب فوق عده‌ای از سود جویان گنج‌های موهن نیز تمام محوطه را مانند لانه زنبور کرده و طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای نیز به این تخریب‌ها دامن می‌زنند. صدرایی در پایان خواستار عزم ملی برای حفاظت و نگهداری از تک تک آثار نه تنها منطقه‌ای بلکه کشوری شد. پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی – تاریخی محور انتقال آب سدکانی سیب به دریاچه ارومیه با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.

موضوع دریاچۀ چیچست و یکی بودن آن با دریاچۀ ارومیه در میان ایران شناسان نامی، همواره مورد مناقشه و بحث بوده است. با بررسی شواهد و اسطوره های مندرج در اوستا در می یابیم که چیچست دریایی است، ژرف، پهناور و دارای آبهای خروشان و گرم. شاه اساطیر، گیخسرو، بر ساحل این دریاچه برای ایزد بانوی مشهور آبها، آناهیتا، و همچنین برای ایزد محافظ رمه و گله، درواسپ، قربانی هایی کرد تا بتواند بر افراسیاب تورانی پیروز گردد. این ایزدان نیز او را یاری دادند تا به آرزویش رسید.

حوضه آبريز درياچه اروميه واقع در شمال‌غرب ايران با مساحت ٥١هزار و ٨٧٦ کیلومترمربع یکی از ٦ حوضه آبريز اصلي کشور است. اين حوضه بین استان‌های آذربايجان‌غربي، آذربايجان‌شرقي و كردستان قرار دارد. درياچه اروميه به‌عنوان بزرگترين درياچه داخلي ايران و از مهم‌ترين و با ارزش‌ترين اكوسيستم‌هاي آبي ايران و جهان به‌شمار مي‌آيد. اكوسيستم اين درياچه نمونه‌اي شاخص از يك حوضه آبريز بسته است که كليه رواناب‌هاي جاري در رودخانه‌هاي حوضه به آن تخليه مي‌شود. همچنين اكوسيستم فعال آن شامل درياچه و حوضه آبريز آن است.

به منظور کاهش تخریب‌های ناشی از خشکی دریاچه ارومیه که منجر به بروز مشکلات فراوانی از جمله وقوع طوفان‌های نمکی خواهد شد، کاشت یک میلیون نهال در اراضی اطراف این دریاچه بین‌المللی که این روزها شرایط مساعدی ندارد، پاییز امسال شروع می‌شود.

تحقیقی جدید، توسط گروهی از متخصصین منابع آب ایرانی‌ در امریكای شمالی و انگلیس، حاكی‌ از آن است كه از دهه ۵۰ شمسی‌ تا شهریور گذشته، نزدیك به ٩٠درصد از مساحت دریاچه ارومیه كاهش یافته است. دكتر علی‌ میرچی پژوهشگر پسا دكترا در دانشگاه صنعتی میشیگان، دكتركاوه مدنی استاد مدیریت محیط زیست در مركز سیاست‌های محیط زیست امپریال كالج لندن و دكتر امیر آقاكوچك استاد عمران و محیط زیست دانشگاه كالیفرنیا در شهر ارواین كه از محققین این پژوهش بین‌المللی هستند در مقاله اخیر خود در روزنامه گاردین چاپ لندن، با عنوان «دریاچه ارومیه: چگونه دریاچه بلند‌آوازه ایران در حال ناپدید شدن است»، به شرح اجمالی تغییرات دریاچه ارومیه در چهار دهه گذشته می‌پردازند و برای اقدام فوری و جدی ملی‌ و بین‌المللی مدد می‌طلبند. گزارش پیش رو برگردانی است از این مقاله روزنامه گاردین:

پس از کش و قوس های فراوان و مانورهای خبری متعدد در خصوص طرح های مصوب دولت یازدهم برای احیای دریاچه ارومیه که هم اکنون در وضعیت بسیار بحرانی به سر می برد یکی از مصوبات با عنوان طرح نکاشت برای نجات این تالاب قرار است وارد فاز اجرایی شود. طرح عدم کشت موقت در اراضی زراعی شبکه آبیاری زرینه رود که از مصوبه های ستاد احیای دریاچه ارومیه است هفته جاری با حضور نماینده مجری ستاد و دبیر کمیته راهبری و سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه و جمعی از مدیران و مسئولان استانهای آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص چگونگی اجرا و تخصیص و توزیع اعتبارات اجرایی این طرح بحث و تبادل نظر شد .

نمایندگان سازمان ملل با سفر به ارومیه و بازدید مجدد از دریاچه، بار دیگر وضع این دریاچه را بحرانی اعلام كردند و از جوامع بین‌المللی برای نجات آن درخواست كمك كردند. بالاسوبر امانیام مورالی، نماینده برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران (UNDP)، سفیر ژاپن، مشاور ارشد بین‌المللی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران و محیط زیست استان بازدیدكنندگان به جامانده‌های دریاچه بودند.

تلاش های ملی و بین المللی برای نجات دریاچه ارومیه از خشکی با هدف جلوگیری از بروز یک فاجعه زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در منطقه و احیای یکی از زیست بوم های بی مانند جهان صورت می گیرد.

احیا و نجات دریاچه ارومیه كه از نخستین وعده‌های رییس‌جمهور بود، بعد از گذشت نزدیك به یك سال از نخستین جلسه هیات دولت و وعده‌یی كه توسط شخص رییس‌جمهور داده شده بود، رنگ عمل به خود می‌گیرد. حسن روحانی، روز گذشته در جلسه كارگروه نجات دریاچه ارومیه، ضمن تشكر از گزارش مطالعات كارشناسی ارائه شده، اعلام كرد دریاچه ارومیه نباید در وضعیت كنونی رها شود و دولت آماده است تا هر مقدار كه ضرورت داشته باشد، هزینه‌های احیای این دریاچه را تامین كند.