تذكره های عصر صفوی، منابعی ارزشمند برای شناخت شاعران موسیقیدان و نوازنده این دوره / علی میر انصاری

1394/2/8 ۱۲:۲۹

بر اساس منابع موجود سابقۀ تذکره نویسی فارسی به دهۀ پایانی قرن پنجم و اوایل قرن ششم بازمی گردد. در این سال ها، ابوطاهر خاتونی، از رجال دولت سلجوقی و از بزرگان ادب آن دوره، به تألیف تذکره ای در احوال و اشعار شاعران پارسی گوی دورۀ خود دست یازید و آن را مناقب الشعرا نام نهاد. بدین قرار، او پایه گذار سنتی در فرهنگ مکتوب ایرانی شد که به نام تذکره نویسی فارسی اشتهار یافت. (گلچین معانی، ج 2، ص 871).

بر اساس منابع موجود سابقۀ تذکره نویسی فارسی به دهۀ پایانی قرن پنجم و اوایل قرن ششم بازمی گردد.

در این سال ها، ابوطاهر خاتونی، از رجال دولت سلجوقی و از بزرگان ادب آن دوره، به تألیف تذکره ای در احوال و اشعار شاعران پارسی گوی دورۀ خود دست یازید و آن را مناقب الشعرا نام نهاد. بدین قرار، او پایه گذار سنتی در فرهنگ مکتوب ایرانی شد که به نام تذکره نویسی فارسی اشتهار یافت. (گلچین معانی، ج 2، ص 871).

از آن قرن تاکنون، دوره ای نهصدساله پشت سر گذاشته شده است. در طول این دوره، که خود به چند مقطع زمانی تقسیم می گردد، آثار بسیاری در حوزۀ تذکره نویسی فارسی تألیف شده که شمار آنها، اعم از تذکره و شبه تذکره بیشتر از پانصد اثر است. یکی از این مقاطع، که طولانی ترین آنها نیز به شمار می رود، متعلق به عصر صفویه است که حدود دویست و پنجاه سال (907 - 1148) به درازا کشیده شد. در طول این دوره نزدیک به صد اثر از مجموع پانصد تذکرۀ یادشده، یعنی یک پنجم آن، تألیف شد.

متن کامل این مقاله نوشتۀ علی میرانصاری در تازه ترین شمارۀ نامۀ فرهنگستان سال چهاردهم، شماره 1 (پیاپی 53)، پاییز 1393 منتشر شده است اینجا بخوانید.

میراث مکتوب