مقامات کهن و نو یافته ابوسعید ابوالخیر / محمدرضا شفیعی‌کدکنی

1400/10/27 ۱۰:۵۴

ابوسعید ابوالخیر(357 – 440 ه.) یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام و یکی از نوادر فرهنگ ایران‌زمین است. کتاب‌هایی که در مقامات او نوشته شده از قبیل «اسرار التوحید» و «حالات و سخنان» ابوسعید ابوالخیر از مهمترین منابع تصوف خراسان و از مهمترین سرچشمه‌های آگاهی در باب نخستین نمونه‌های شعر فارسی است. به ویژه نقطه‌های آغازین تجربۀ شعر عرفانی فارسی.

چکیده: ابوسعید ابوالخیر(357 – 440 ه.) یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام و یکی از نوادر فرهنگ ایران‌زمین است. کتاب‌هایی که در مقامات او نوشته شده از قبیل «اسرار التوحید» و «حالات و سخنان» ابوسعید ابوالخیر از مهمترین منابع تصوف خراسان و از مهمترین سرچشمه‌های آگاهی در باب نخستین نمونه‌های شعر فارسی است. به ویژه نقطه‌های آغازین تجربۀ شعر عرفانی فارسی.

با همه وسعتی که این دو کتاب ، به‌ویژه «اسرار التوحید»، در این زمینه‌ها دارند، همواره پژوهندگان از یافتن بسیاری از حکایات و اقوال بوسعید – کهردر آثار مؤلفان قرن ششم و دوره‌های بعد بدان اشارت می‌شود – فرومانده‌اند و در جستجوی «مقامات» دیگری بوده‌اند که تصور می‌شده است، امروز دیگر از میان رفته است.

درین مقاله نسخه‌ای ازین مقامات کهن و نویافتۀ بوسعید معرفی می‌شود؛ کتابی که تقریباً تمامی آن حکایات و اقوال او را شامل است و تا کنون هیچ کس از وجود آن اطلاع نداشته است. همچنین درین مقامات نویافته، مقداری از شعرهایی که بوسعید در مجالس خود می‌خوانده است دیده می‌شود که بعضی از آنها در هیچ جای دیگر تا کنون دیده نشده است کشف این نسخه از مقامات بوسعید حادثه‌ای در جهان ایران‌شناسی و می‌تواند به بسیاری از مسائل ادبی و عرفانی در زبان فارسی پاسخ دهد.

نامه بهارستان سال دوم 1380 شماره 4

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی