میراث عرفانی بایزید در تذکره الاولیای عطار / محمدرضا شفیعی کدکنی

1400/1/25 ۱۰:۳۰

«عرفان» چیزی نیست مگر «نگاه هنری و جمال شناسانه نسبت به الاهیات و دین». از این چشم انداز، هیچ دین و مذهبی وجود ندارد که در آن نوعی «عرفان» وجود نداشته باشد. حتی اگر کسانی باشند که، به هر دلیلی، یک دین و مذهب جدید را اختراع کنند و عده یی هم، به طور مفروض، بدان مذهب و دین ایمان بیاورند، پس از مدتی خود به خود به دو گروه تقسیم می شوند:

عرفان، نگاه هنری به الاهیات

«عرفان» چیزی نیست مگر «نگاه هنری و جمال شناسانه نسبت به الاهیات و دین». از این چشم انداز، هیچ دین و مذهبی وجود ندارد که در آن نوعی «عرفان» وجود نداشته باشد. حتی اگر کسانی باشند که، به هر دلیلی، یک دین و مذهب جدید را اختراع کنند و عده یی هم، به طور مفروض، بدان مذهب و دین ایمان بیاورند، پس از مدتی خود به خود به دو گروه تقسیم می شوند:            

1_ آن ها که این دین و مذهب را با نگاهی جمال شناسانه و هنری (یا به قول قدما: ذوقی) می نگرند. اینان عارفان ِ آن دین و مذهب خواهند بود؛

2_ آن ها که چنین نگاه هنری و جمال شناسانه یی نسبت به آن دین ندارند. چنین کسانی بیرون از دایره ی عرفان آن دین و مذهب قرار خواهند داشت.

اگر کسی این سخنان ساده بدیهی را به درستی دریافته باشد، به روشنی در می یابد که براین اساس هیچ دین و مذهبی در تاریخ ظهور نکرده، مگر اینکه بعضی از پیروان آن در شمار عارفان آن مذهب قرار داشته اند؛ به تعبیری دیگر، هیچ دین و مذهبی وجود ندارد که در آن نوعی عرفان وجود نداشته باشد....

حافظ، شهریور 1384 شماره 18

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی