داوری اردکانی: فلسفه مجال بحث و چون و چراست

1393/6/19 ۰۸:۳۱

دكتر رضا داوری اردكانی در مراسم افتتاحیه دوره‌های آموزشی و كارگاه‌های پژوهشی بنیاد حكمی و فلسفی دكتر احمد فردید با بیان اینكه حرمت فكر و متفكران را نگه داریم؛ همه حكیمان و فلاسفه اعم از هندی و چینی و ایرانی همه بزرگ هستند، گفت: فلسفه مجال بحث و چون و چراست؛ همه ما كه اهل فلسفه هستیم نه فقط حق داریم بلكه باید اهل گفت و چون و نظر باشیم. فلسفه محل تقلید نیست.

دكتر رضا داوری اردكانی در مراسم افتتاحیه دوره‌های آموزشی و كارگاه‌های پژوهشی بنیاد حكمی و فلسفی دكتر احمد فردید با بیان اینكه حرمت فكر و متفكران را نگه داریم؛ همه حكیمان و فلاسفه اعم از هندی و چینی و ایرانی همه بزرگ هستند، گفت: فلسفه مجال بحث و چون و چراست؛ همه ما كه اهل فلسفه هستیم نه فقط حق داریم بلكه باید اهل گفت و چون و نظر باشیم. فلسفه محل تقلید نیست. به گزارش مهر، دكتر رضا داوری اردكانی رییس فرهنگستان علوم، گفت: جهان، جهان پروپاگاندا و تبلیغات است، با پروپاگاندا و تبلیغات می‌شود چیزی را خوب جلوه داد یا آن را از اعتبار انداخت اما با تبلیغات و پروپاگاندا نمی‌توان چیزهای بزرگ را ناچیز نشان داد یا ناچیزها را بزرگ نشان داد. اگر كسی صاحب نظر و هنر است؛ نظر و هنر پوشاندنی نیست آشكار می‌شود طبعش آشكارشدگی است. بنابراین كوشش بیهوده نكنیم كه بخواهیم اثر متفكری را محو كنیم. وی افزود: فلسفه مجال بحث و چون و چرا است؛ همه ما كه اهل فلسفه هستیم نه فقط حق داریم بلكه باید اهل گفت و چون و چرا نظر باشیم. فلسفه محل تقلید نیست. وقتی احكام عملی و عبادی داریم باید از مجتهد جامع‌الشرایط تقلید كنیم، اما در فلسفه و تفكر جایی برای تقلید نیست. همه اگر اهل فلسفه هستیم به حكم فلسفه موظف به فكر كردن هستیم. اما به حكم همان فلسفه حق انكار و نفی نداریم. فلسفه را می‌آموزیم كه مسائل زمان را دریابیم. دانستن اینكه وجود اصیل است یا ماهیت؛ مشكلی از مشكلات ما را حل نمی‌كند وقتی حل می‌كند بدانیم كه مبنا و مبدا چه مسائلی می‌شود و در حل چه مسائلی به ما كمك می‌كند. رییس فرهنگستان علوم در ادامه سخنانش اظهارداشت: فلسفه آموختن، مقدمه فكر كردن است و در این فكر كردن قطعا با فلسفه‌یی موافقیم و با فلسفه‌هایی نیز مخالفیم اما حرمت همه فلاسفه را حفظ می‌كنیم. بعضی از كتاب‌ها از جمله آثار داستایوفسكی است كه خواندن آنها آدم را دیوانه می‌كند اما كتابی مثل نیكوماخوس ارسطو كمتر آدم را دچار پریشانی می‌كند. وقتی این كتاب را خواندم قدری منقلب شدم، آیا این حرف‌ها را فیلسوف سده چهارم قبل از میلاد گفته است كه سیاست را بر مبنای دوستی بیان می‌كند. اما در دوره جدید هابز می‌گوید انسان، گرگ انسان است؛ اما باید با قرارداد زندگی كنیم، در فلسفه ارسطو قرارداد وجود ندارد قراردادش دوستی است. داوری اردكانی تصریح كرد: ما به فیلسوفان احترام می‌گذاریم در عین حال ممكن است بعضی از نظرات‌شان را نپسندیم، هیچ كدام از فیلسوفان از سقراط تاكنون نمی‌توانیم از آنها چیزی یاد نگیریم. گاهی با عینك سیاست به فلسفه نگاه می‌كنیم با این نگاه فلسفه دیگر فلسفه نیست سیاست و نظر سیاسی جای خود را دارد؛ سیاست را نمی‌توان در مقابل فلسفه گذاشت. اگر فیلسوفی را دوست نداریم اهل انصاف باشیم با فلسفه‌اش مخالفت كنیم فلسفه‌اش را درك كنیم اما با فلسفه و فلاسفه دشمنی نكنیم. این كار، كار زشتی است، اما هر كاری در سیاست برای خراب كردن افراد مباح است. وی افزود: فلسفه و شعر بنیانگذارند اما این بنیانگذاری را درنمی‌یابیم و سخن جدا جدای فیلسوف را برای خودمان نامطلوب می‌یابیم؛ از این رو با فیلسوف هم دشمنی می‌كنیم. من از وجود هیچ شخص و فیلسوفی نمی‌خواهم دفاع كنم ولی از فلسفه دفاع می‌كنم. حداقل وظیفه شاگردی كه باید ادا كنم این است كه بگویم یكی از مظلومین تاریخ دوره ما مرحوم فردید بود. عیب بزرگش این نبود كه در معاشرت گفتار و رفتار ملاحظه نمی‌كرد و با این سیاست و آن سیاست مخالفت یا موافقت می‌كرد عیبش این بود كه فكر می‌كرد. این فكر كردنش مهم بود. اینكه ما كی هستیم و كجا هستیم؛ خیلی به فهم مردم در نمی‌آید، مردم علاقه‌یی هم به آن نشان نمی‌دهند. مفهوم غربزدگی این نیست كه این جور لباس بپوشیم یا اینجوری غذا بخوریم و اینجوری حرف بزنیم؛ جهان است كه چنین اوصافی دارد جهان به صورتی در آمده كه در مسیر خاص است و به یك مسیر خاصی می‌رود. ما هم هستیم ما چه می‌گوییم. داوری اردكانی در پایان سخنانش گفت: حرمت فكر و متفكران را نگه داریم. همه حكیمان و فلاسفه اعم از هندی و چینی و ایرانی همه بزرگ هستند. ممكن است با بعضی از افكارشان مخالف باشیم مخالفت ما اگر جدی باشد حكایت از بزرگی ما دارد یعنی ما هم وارد وادی آنها شده‌ایم و اگر بزرگ نباشد بوالفضولی كرده‌ایم؛ فلسفه نباید با بوالفضولی همراه باشد.

روزنامه اعتماد