1397/8/5 ۰۸:۲۴
مراسم بزرگداشت مرحوم غلامحسین صدیقی، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس برجسته کشورمان با حضور جمع کثیری از شاگردان و علاقه‌مندان او در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
مهدی محقق، رئیس هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز طی سخنانی با اشاره به اینکه استاد صدیقی روزهای جمعه در منزل خود مجلسی برپا و شاگردان و استادان در این مجلس کنار هم جمع می‌شدند، گفت: باعث تأسف است که اکنون دیگر شاهد برپایی این‌گونه جلسات توسط استادان نیستیم.
در ابتدای این مراسم، «حسن بلخاری» رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی با عنوان «در باب ابن‌سیناپژوهی صدیقی(نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی)» گفت: یاد دکتر غلامحسین صدیقی به عنوان عضو هیأت مؤسس انجمن از سال (۱۳۲۳) و سپس در دوره‌های بعد عضو هیأت مدیرۀ انجمن و مدتی کوتاه نیز ریاست انجمن یادی است از سر تکریم و احترام به مردی که هستی‌اش را نثار ایران کرد و به روایتی در لحظات پایانی حیات خود، فریاد پاینده باد ایران را سر داد و جان داد. عشقی سراسر شور و خدمت و شیدایی به ایران بزرگ.
وی افزود: از سوی دیگر فلسفه‌پژوهی دکتر صدیقی که با نگارش رسالۀ دکتری‌اش آغاز می‌شود (با عنوان جنبش‌های دینی ایرانی در قرون دوم و سوم هجری) برایم بسیار جالب توجه است، گرچه در عرصۀ سیاست دکتر صدیقی چهره‌ای بسیار نام‌آشناست و در قلمرو علم جامعه‌شناسی نیز پدر جامعه‌شناسی ایران به شمار می‌رود ـ و البته هر دو عرصه نیز عرصه‌هایی هستند که نسبتی دور با فلسفه دارند ـ اما عنوان رسالۀ دکتری و برخی تألیفات ایشان که از آنها نام می‌برم صدیقی را به یک فلسفه‌پژوه برجسته نیز تبدیل می‌کند. خارج از عنوان رساله و آثاری که از ایشان به‌ویژه در باب ابن‌سینا نام می‌برم، آثاری با عناوین تاریخ فلسفه یونان از طالس تا سقراط و نیز از سقراط تا ارسطو به‌علاوة شرح و احوال ابوریحان بیرونی خود مؤید این دعوی است. اما به نظر می‌رسد بنابر کثرت تألیفات ایشان در باب ابن‌سینا، ابن‌سیناپژوهی او در قلمرو آثار فلسفی‌اش حضور و ظهوری برجسته‌تردارد. پنج اثر ایشان توسط انجمن آثار ملی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی فعلی) نشر یافته که همه در باب ابن‌سیناست.
باقر ساروخانی، استاد دانشگاه تهران نیز در این مراسم بزرگداشت، استاد صدیقی را استاد، مدیر و بالاتر از آن پدری برای خود معرفی و اظهار کرد: تشکیل انجمن مطالعات اجتماعی، انجمن جامعه‌شناسی ایران و انجمن لغات و اصطلاحات علوم اجتماعی از ابداعات و ایده‌های ایشان بود که شاید کمتر کسی درباره آن اطلاع دارد.
وی ادامه داد: استاد صدیقی در مباحث خود به فرهنگ علاقه‌مند و معتقد به جامعه‌شناسی افتراقی بود و معتقد بود جز با فرهنگ هر جامعه‌ای نمی‌توان آن جامعه را تبیین کرد. اولین نکته‌ای که در ایشان می‌دیدیم، وسواس علمی و دقت ایشان بود و تا چیزی را کاملاً مطمئن نمی‌شدند، آن را نمی‌نوشتند.
ساروخانی به سلوک و سیره استاد صدیقی اشاره و اظهار کرد: استاد مظهر نظم و قانون‌مداری بود و تلاش می‌کرد دانش و دانایی را در خدمت جامعه قرار دهد. شاید حرکت ایشان به سمت سیاست هم در همین راستا صورت گرفته است.
وی تصریح کرد: صدیقی هرگز نمی‌خواست چیزهایی را وارد ذهن دانشجویان کند، بلکه می‌خواست اندیشیدن را به ما بیاموزد تا برویم و خودمان دانش را کسب کنیم. ایشان الهام‌بخش ما بودند و راه را برای من باز کردند.
احمد رضا خضری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز طی سخنانی خود را شاگرد باواسطه استاد صدیقی معرفی و اظهار کرد: به نمایندگی از طرف دانشگاه تهران، در این مراسم حضور دارم. استاد صدیقی چهار سال بعد از تأسیس دانشگاه تهران به عنوان استادیار این دانشگاه انتخاب شدند. ایشان عاشق وطن بودند و حتی بر اساس اسنادی که داریم، به مدارس رفته و با دانش‌آموزان مجالس مناظره برگزار می‌کردند. در جایی ایشان نوشته‌اند: گوشت، پوست، رگ و استخوان من با عشق و علاقه به این کشور سرشته شده است.
تقی آزاد ارمکی نیز استاد صدیقی را جزو جامعه‌شناسانی برشمرد که تلاش کرد نوعی جامعه‌شناسی با عنوان جامعه‌شناسی ایران بنا نهد و اضافه کرد: صدیقی مؤسس جامعه‌شناسی ایران است و اگر تلاش‌های ایشان استمرار پیدا می‌کرد، اکنون دست‌مایه‌های بیشتری در این حوزه داشتیم. صدیقی کسی است که با همکاران خود به تولید انبوه منوگرافی اقدام می‌کند؛ کاری که فقط در جامعه‌شناسی شیکاگو آمریکا و در ایران شاهد آن هستیم تا با این منوگرافی‌ها در نهایت بگوید جامعه ایرانی چیست و چگونه تشکیل شده است و توصیفی همه‌جانبه‌گرایانه از ایران، فرهنگ، تاریخ، سازمان‌های ایران و … ارائه دهد.
وی در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد که کارهای ناتمام استاد صدیقی پی‌گرفته شود تا در نهایت به جامعه‌شناسی ایران برسیم.
در ادامه رضا داوری اردکانی به عنوان آخرین سخنران این مراسم طی سخنانی با تأکید بر اینکه استاد صدیقی استادی بود که هم آموزش می‌داد و هم تأثیر می‌گذاشت، گفت: برای من دکتر صدیقی یک نمونه و مثال است. وی در حوزه جامعه‌شناسی به دورکهایم تعلق خاطر داشت. ما خیلی ساده می‌توانیم برچسب پوزیتویسم را به دورکهایم بزنیم، اما این لفظ بر همه یکسان اطلاق نمی‌شود و این برچسب‌ها نباید مایه تخفیف افراد شود.
وی با اشاره به اینکه عنوان جامعه‌شناسی را ایشان برای این علم پیشنهاد کردند، گفت: ایشان کم و گزیده می‌نوشت و نمونه نثر فارسی بود. در خطابت کم‌نظیر بود و وقتی که تدریس می‌کرد، کل کلاس محو و مات سخنان ایشان می‌شد.
اردکانی افزود: صدیقی شدن آسان نیست. وی فردی مؤدب و در عین حال صریح بود و توانسته بود سیاست را با اخلاق جمع کند، ایران را دوست داشت و می‌شناخت، مورخ و ادیب بود و با فلسفه آشنایی بسیار خوب داشت.
در انتهای این مراسم اعلام شد دو لوح سپاس از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دانشگاه تهران به خانواده آن مرحوم اهدا شده است. همچنین مطرح شد که پیشنهاد شده است سالروز تولد استاد صدیقی به عنوان روز جامعه‌شناسی در کشور نام‌گذاری شود که هنوز به این درخواست از طرف وزارت ارشاد پاسخ داده نشده است و از همه افرادی که می‌توانند در این زمینه اقدامی انجام دهند، خواسته شد در راستای تحقق این مسئله تلاش کنند.
منبع: روزنامه اطلاعات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید