فاصله سیاستگذاران از نخبگان چه پیامدهایی می‌تواند داشته باشد؟

1397/5/27 ۰۹:۱۰

اهالی فکر و نخبگان بواسطه دانش و آگاهی که دارند، می‌توانند برای کارگزاران در گذر از بحران‌ها بسیار مثمر ثمر باشند هرچند که اغلب به‌دلیل رویکرد انتقادی که نسبت به ساختارها دارند، کمتر از سوی بدنه سیاسی به مشارکت فراخوانده می‌شوند.

خلوت‌نشینی متفکران

سپیده مرادی: اهالی فکر و نخبگان بواسطه دانش و آگاهی که دارند، می‌توانند برای کارگزاران در گذر از بحران‌ها بسیار مثمر ثمر باشند هرچند که اغلب به‌دلیل رویکرد انتقادی که نسبت به ساختارها دارند، کمتر از سوی بدنه سیاسی به مشارکت فراخوانده می‌شوند. در پی چالش‌های اخیر حوزه اقتصاد و انرژی و مسائل زیست‌محیطی چون کمبود آب، رئیس‌جمهوری به اعضای دولت توصیه کرده اتاق فکرهایی با حضور نخبگان تشکیل دهند و ارتباط خود را با اعضای هیأت علمی، دانشگاهیان و صاحب‌نظران و نخبگان کشور بیش از گذشته کرده و از آنان نظرخواهی کنند. از این رو، بر آن شدیم تا در گپ‌وگفتی با دکتر مهدی گلشنی، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف و از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از تأثیر تشکیل اتاق‌ فکر در حل چالش‌های پیش‌روی دولت و جامعه بپرسیم. دکتر گلشنی بر این باور است که هرچند در سال‌های اخیر متفکران اصیل ما بیشتر خلوت‌نشینی را اختیار کرده‌اند اما امیدوار است با تشکیل این اتاق‌های فکر، اهالی اندیشه و نخبگان نسبت به مسائل جامعه مسئول‌‌تر و فعال‌تر عمل‌ کنند.

***

جناب دکتر گلشنی، تشکیل اتاق فکر سیاستگذاران و دولتمردان با نخبگان و صاحب‌نظران دانشگاهی، چقدر می‌تواند ساختار سیاسی ما را در برون‌رفت از چالش‌ها یاری کند؟

اگر اتاق فکر متشکل از نخبگان و صاحبنظران اصیل باشد قطعاً نتیجه‌بخش خواهد بود و این چیزی است که در کره جنوبی رخ داد. اما اگر مثل امروز، اتاق‌های فکر ما متشکل از افراد صاحبنظر واقعی نباشد و فقط دوستان و آشنایان و هم‌حزبی‌ها را دربر داشته باشد، نتیجه موجب خسران خواهد بود.

 در 5 سال گذشته، ارتباط  دولت و سیاستمداران با نخبگان و صاحب‌نظران دانشگاهی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

رابطه دولت‌های یازدهم و دوازدهم با نخبگان واقعی بسیار ضعیف بوده است و کمتر از افراد فکور استفاده شده است. راه اصلاح قضیه این است که به‌دنبال یافتن متفکران اصیل و صاحبنظر باشند و البته به نظر من جوینده، یابنده است. با توصیه اخیر آقای روحانی به اهالی دولت و وزیران امید است رابطه دولتمردان با نخبگان واقعی بهبود یابد.

فارغ از ساختار و بدنه سیاسی که باید زمینه را برای برقراری این تعامل مهیا کند، شما چه مسئولیت اجتماعی را برای جامعه نخبگان قائل هستید؟

به نظر من بیشتر نخبگان در دهه‌های اخیر خود را کنار کشیده‌اند و غالباً منفعل نسبت به مسائل جامعه خود برخورد کرده‌اند. معتقدم که نخبگان باید خود را درگیر مسائل جامعه کنند و با اظهارنظرها در رسانه‌ها، جامعه خود و دولتمردان را آگاه کنند و مشکلات را تذکر دهند. مسلماً این کار نخبگان در بیداری جامعه مؤثر خواهد بود و منجر به اصلاح عمل دولتمردان نیز خواهد شد.

به منفعل بودن اهالی فکر در جامعه اشاره کردید، دلیل این امر را چه می‌دانید؟

فکر می‌کنم یکی از عمده‌ترین دلایل منفعل شدن نخبگان ما نسبت به مسائل جامعه این باشد که دولتمردان و سیاستمداران ما برای حل مسائل جامعه کمتر سراغ آنان رفته‌اند و کمتر به تخصص و تجربه آنان تکیه کرده‌اند. اما وظیفه عده قلیل نخبگان فعال که متوجه این مسائل هستند این است که فعالیت و روشنگری خود درباره مسائل کشور را تشدید بخشند. از نظر من، این امر میسر است و تجربه نشان داده که بسیاری از اقدامات مهم توسط بعضی گروه‌های اقلیت شروع شده و نهایتاً، با روشنگری آنان، به ثمر رسیده است.

منبع: روزنامه ایران