گذری بر زندگی صادق آیینه‌وند

1397/2/22 ۰۸:۵۴

صادق آیینه‌وند در سال ١٣٣٠ در یكی از روستاهای شهرستان تویسركان همدان به نام قلعه‌امیرخان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاه و دوران دبیرستان را كه آن زمان به دو بخش سیكل اول و سیكل دوم تقسیم می‌شد، به ترتیب در اسدآباد همدان و در شهر همدان به پایان رسانید. آن طور كه خود می‌گوید از همان سال‌های دانش‌آموزی هدف نهایی‌اش آن بود كه استاد دانشگاه شود

هادی حیدری: صادق آیینه‌وند در سال ١٣٣٠ در یكی از روستاهای شهرستان تویسركان همدان به نام قلعه‌امیرخان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاه و دوران دبیرستان را كه آن زمان به دو بخش سیكل اول و سیكل دوم تقسیم می‌شد، به ترتیب در اسدآباد همدان و در شهر همدان به پایان رسانید. آن طور كه خود می‌گوید از همان سال‌های دانش‌آموزی هدف نهایی‌اش آن بود كه استاد دانشگاه شود. این خواست او زمانی بود كه تمامی همكلاسی‌هایش می‌خواستند درجه‌دار ارتش شوند. صادق آیینه‌وند كه همراهی و تشویق خانواده را پشتوانه خود داشت، از همان كودكی در كنار دروس ابتدایی یك سلسله دروس مكتبی را هم در كنار گلستان سعدی و حافظ و رستم‌‌نامه و كلیله و دمنه می‌خواند و از طریق ارتباطاتی كه با افراد روزنامه خوان داشت، با جهان فرهنگ و چهره‌های معروف آن مانند ملك الشعرای بهار، بدیع‌الزمان فروزانفر، لطفعلی صورتگر، احمد بهمنیار و محمد معین آشنا شد و علاقه‌مند تا راه آنان را دنبال كند.

در سال ١٣٥١ در دانشگاه تهران پذیرفته شد و دوران كارشناسی و كارشناسی ارشد را در رشته زبان و ادبیات عربی در این دانشگاه در سال ١٣٥٨ به پایان برد. آیینه‌وند در كنار تحصیل به فعالیت‌های انقلابی نیز می‌پرداخت. در دوران دانشگاه و در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی تلاش كرد با تاسیس كتابخانه‌ای با نام نون و القلم با همراهی دانشجویان همفكر فعالیت‌های انقلابی دانشجویان را سامان دهد. پس از پیروزی انقلاب برای كمك به استقرار نظام جدید در سازمان صداوسیما با عنوان نویسنده متن‌های رادیو و تلویزیون مشغول كار شد. آیینه‌وند در سال ١٣٥٨ ازدواج كرد كه حاصل این وصلت سه فرزند دختر است. در سال ١٣٦١ به استخدام دانشگاه الزهرا(س) در آمد و به تدریس ادبیات عربی و تاریخ اسلام پرداخت. همزمان در همین سال به سمت رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در ایران در سوریه انتخاب شد. صادق آیینه‌وند دوره دكترای خود را در دانشگاه القدیس یوسف لبنان آغاز كرد و به سال ١٣٦٦ مدرك دكترای خود را از این دانشگاه دریافت كرد.

در سال ١٣٦٧ پس از بازگشت از سوریه از دانشگاه الزهرا(س) به دانشگاه تربیت مدرس منتقل و موسس و مدیر گروه تاریخ این دانشگاه شد. دكتر آیینه‌وند در همین سال رییس مركز سیاست علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شد. وی به مدت هشت سال رییس دانشكده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس بود. در سال ١٣٦٨ مجله بین‌المللی علوم انسانی جمهوری اسلامی ایران را به دو زبان عربی و انگلیسی با كمك وزارت علوم تاسیس كرده و مدیر مسوولی آن را بر عهده گرفت. در همین سال به پیشنهاد استاد علامه مرحوم دكتر سید جعفر شهیدی تدریس درس تاریخ اسلام در دانشگاه‌های حوزه را در قم به عهده گرفت و در تاسیس گروه‌های تاریخ و رشته‌های مرتبط با آن در این دانشگاه‌ها فعالیت چشمگیری داشت. مجله آفاق الحضاره الاسلامیه، مجله دیگری در موضوع تمدن اسلامی به زبان عربی است كه توسط او در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاسیس شد و تا پایان سردبیری آن را بر عهده داشت. از مهم‌ترین ویژگی‌های دكتر آیینه‌وند تلاش برای نهادسازی پیرامون رشته‌های تاریخ بود. از فعالیت‌های علمی او گذشته از تاسیس و پیشنهاد رشته‌های تاریخ و مطالعات زنان در دانشگاه‌های كشور، می‌توان از پیگیری برای تاسیس گروه انجمن علمی تاریخ اسلام و انجمن ایرانی تاریخ و همكاری در راه‌اندازی انجمن ایرانی تحول علوم انسانی و انجمن ایرانی مطالعات زنان یاد كرد.

آیینه‌وند در دوره اول تاسیس انجمن ایرانی تاریخ به عنوان رییس هیات‌مدیره و پس از تاسیس انجمن ایرانی تاریخ اسلام به عضویت در هیات‌مدیره انتخاب شد. وی دو دوره نیز عضو هیات‌مدیره انجمن ایرانی مطالعات زنان و همچنین عضو هیات‌مدیره انجمن علوم انسانی بود. وی همچنین عضو هیات موسس، مشاور عالی، عضو هیات علمی و مدیر گروه سیره معصومین (ع) پژوهشكده تاریخ اسلام بود. دكتر آیینه‌وند برای ترویج آثار ماندگار در حوزه تاریخ و تمدن و خردورزی در سال ١٣٨٩ نشر كتاب توت را راه‌اندازی كه در دوران فعالیت خود بیش از ده عنوان كتاب در این موضوعات منتشر كرد. علاقه او به شعر و ادبیات سبب شد تا در دوران حیات متون و اشعار قابل توجهی از خود به یادگار گذارد. او از شعرای كلاسیك به اشعار مولوی و سعدی و از شاعران معاصر به مهدی اخوان ثالث، فریدون توللی و سهراب سپهری علاقه داشت. از دكتر صادق آیینه‌وند بیش از صد مقاله علمی در مجلات عربی و فارسی و افزون بر ٣٥ جلد كتاب تالیف و ترجمه به جا مانده است. همچنین بیش از ٣٠ پایان‌نامه دكترا و ٧٥ پایان‌نامه كارشناسی‌ارشد را راهنمایی كرد. دكتر آیینه‌وند از عالمان برجسته اسلامی خارجی و داخلی و استادان مشهور تاریخ جهان اسلام اجازه روایت حدیث و تاریخ داشت. او در سال ١٣٧٣ به عنوان استاد نمونه كشوری انتخاب و در سال ١٣٨٣ فرهیخته استان همدان شد. همچنین در سال ١٣٨٥ به عنوان چهره ماندگار تاریخ انتخاب شد. آبان‌ماه سال ١٣٩٠در پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی از دكتر صادق آیینه‌وند به عنوان پیشكسوت علوم انسانی تقدیر به عمل آمد. در بهمن ماه ١٣٩٠ بنیاد ملی نخبگان صادق آیینه‌وند را شایسته دریافت جایزه جشنواره علامه طباطبایی ویژه استادان و محققان برجسته كشور شناخت. در گام آخر دكتر صادق آیینه‌وند از سوی وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری در دی‌ماه ١٣٩٢ به عنوان رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منصوب شد كه تا پایان عمر این مسوولیت را برعهده داشت. زنده‌یاد دكتر صادق آیینه‌وند سرانجام در ١٧ اردیبهشت سال ١٣٩٤ در سن ٦٤ سالگی پس از یك عمر تلاش علمی و معرفتی و ابتلا به بیماری نارسایی خونی، در بیمارستان لاله تهران چشم از جهان فروبست.

منبع: روزنامه اعتماد