الجنون فنون (وجه تسمیه سازی و اشتقاق سازی) / مجتبی مینوی

1396/6/29 ۱۳:۰۷

کلمات هر زبانی اصل و منشأیی دارد و اسمهایی که بر شهرها و دهات مختلف نهاده اند به علت و سببی بوده است. می دانیم که دربان یعنی نگهبان در، و شتربان یعنی حافظ شتر. می دانیم که فنجان و پیاله از یونانی آمده است و اسکناس و استکان از روسی و پالکی و فلفل از هندی. می دانیم که جعفرآباد را لابد جعفر نامی آباد کرده است، و مشهد را به علت اینکه قبر حضرت رضا در آن واقع شده است به این اسم نامیده اند.

کلمات هر زبانی اصل و منشأیی دارد و اسمهایی که بر شهرها و دهات مختلف نهاده اند به علت و سببی بوده است. می دانیم که دربان یعنی نگهبان در، و شتربان یعنی حافظ شتر. می دانیم که فنجان و پیاله از یونانی آمده است  و اسکناس و استکان از روسی و پالکی و فلفل از هندی. می دانیم که جعفرآباد را لابد جعفر نامی آباد کرده است، و مشهد را به علت اینکه قبر حضرت رضا در آن واقع شده است به این اسم نامیده اند.

اما بسیاری از کلمات و اسامی به قدری قدیم است که ما اصل و منشأ کلمات و علت گذاشتن آن اسامی را بر اشخاص و بلاد و دهات فراموش کرده ایم. چرا زنی که بچه پیدا می کند او را «مادر» آن بچه می گویند؟ این کلمۀ «مادر» و همچنین الفاظ «پدر» و «برادر» و «هزار» و «زمین» از روی چه حسابی و به چه علتی برای این چیزها انتخاب شده است؟ چرا فلان ایالت را «گرگان» و فلان شهر را «شیراز» یا «ورامین» و فلان ده را «ونک» گفتند؟ «فریدون» و «ضحاک» و «عبّاس» از کجا آمده است و چه معنی دارد؟

یغما، سال چهارم، آذر 1330، شماره 9 (پیاپی 43)

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی