میل به بی‌نهایت

1396/4/25 ۰۹:۵۱

سال 2014 که موفق به دریافت بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات شد و مدال «فیلدز» را به گردن آویخت، همه به ایرانی بودن‌مان افتخار کردیم. مریم میرزاخانی به‌عنوان نخستین زن و نخستین زن ایرانی موفق به دریافت مدال فیلدز شد. چند روزی بود که خبرهایی منتشر می‌شد که حاکی از وخامت حال میرزاخانی بود. طبق این اخبار، او با سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد

مریم میرزاخانی بانوی نابغه ایرانی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت

ندا اظهری : سال 2014 که موفق به دریافت بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات شد و مدال «فیلدز» را به گردن آویخت، همه به ایرانی بودن‌مان افتخار کردیم. مریم میرزاخانی به‌عنوان نخستین زن و نخستین زن ایرانی  موفق به دریافت مدال فیلدز شد. چند روزی بود که خبرهایی منتشر می‌شد که حاکی از وخامت حال میرزاخانی بود. طبق این اخبار، او با سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد. اما خبری که دیروز مخابره شد، تیر خلاص تمام این نگرانی‌ها برای نابغه ایرانی دانشگاه استنفورد بود.

   از ایران تا استنفورد

مریم میرزاخانی در 13 اردیبهشت 1356 متولد شد و از همان ابتدا نبوغ خود را در ریاضی نشان ‌داد. پدرش احمد میرزاخانی مهندس برق و رئیس هیات‌مدیره یک مجتمع آموزشی نیکوکاری بود. او در کودکی آرزو داشت نویسنده شود و بیشتر زمان خود را صرف خواندن رمان می‌کرد. پس از پایان دوران ابتدایی، با شرکت در اولین دوره جذب استعدادهای درخشان وارد دبیرستان فرزانگان تهران شد. او در سال‌های تحصیلش در این دبیرستان طی سال‌های 1373 و 1374 موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد. از افتخارات زمان تحصیلش می‌توان به کسب مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های 1994 (هنگ‌کنگ) و 1995 (کانادا) اشاره کرد. او همچنین در این سال، به‌عنوان دانش‌آموز ایرانی، جایزه نمره کامل را کسب کرد. او اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و به‌عنوان اولین دختر، در المپیاد ریاضی طلا گرفت.
عبادالله محمودیان، استاد دانشگاه شریف و از مسئولان برگزاری المپیاد ریاضی در سال 1372 از حدادعادل درخواست کرد که میرزاخانی در المپیاد شرکت کند چون آن زمان فقط سال سومی‌ها اجازه شرکت در المپیاد را داشتند و میرزاخانی سال دوم بود. او درنهایت انتخاب شد و سال بعد در المپیاد شرکت کرد و موفق به دریافت دو مدال المپیاد جهانی شد. بعد از دریافت مدال المپیاد جهانی، گروه اعزامی به المپیاد در سال 1374 با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی دیدار کرد که میرزاخانی هم جزء این افراد بود.
میرزاخانی در ادامه افتخاراتش، در سال 1999 (1378) مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال 2004 از دانشگاه «هاروارد» اخذ کرد. این ریاضیدان ایرانی از سال 2008 (1387) در دانشگاه استنفورد به‌عنوان استاد و پژوهشگر رشته ریاضیات مشغول فعالیت شد. او پیش از آن استاد دانشگاه پرینستون بود. در اسفند 1376، اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی، که در آن رتبه اول کشور را کسب کرده بودند و میرزاخانی هم جزء آنها بود، از اهواز، محل برگزاری مسابقات ریاضی دانشجویی راهی تهران بود که در یک حادثه به دره سقوط کرد و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود. همسر او «یان وندارک»، دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر سابق علوم کامپیوتر نظری مرکز تحقیقات آی‌بی‌ام و اهل جمهوری چک بود و یک فرزند به نام آناهیتا داشت.

   افتخارات و اقدامات علمی

میرزاخانی در سال 2014 به دنبال کار روی پروژه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» موفق به دریافت مدال «فیلدز» شد. او از سوی نشریه «پاپیولار ساینس» در آمریکا یکی از 10 ذهن جوان برگزیده سال 2005 و ذهن برتر رشته ریاضیات تجلیل شد. میرزاخانی همچنین برنده جوایزی چون جایزه «ستر» از انجمن ریاضی آمریکا در سال 2013، جایزه «کلی» و مدال فیلدز در سال 2014 بود که نوبل ریاضیات محسوب می‌شود. او در سال 1999 میلادی توانست راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند که ریاضیدانان دنیا مدت‌ها به دنبال یافتن راهی عملی برای آن بودند و در تلاش برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی بوده‌اند. او در سال 2009 به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه «بلومنتال» شد. او سال 2016 به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا درآمد تا باز هم بر افتخاراتش بیفزاید.

  پایانی برای بانوی ریاضیات

دیروز، 24 تیر 1396، فیروز نادری، از مدیران ارشد سازمان فضایی آمریکا (ناسا) بعد از پست ابهام‌برانگیزش در توییتر و اینستاگرام که عده‌ای آن را به فوت مریم میرزاخانی مربوط دانستند خبر فوت او را در توییتر و اینستاگرام تایید کرد. پیش از آن اعلام شده بود که میرزاخانی مبتلا به سرطان است اما مرگ نابهنگام او، همگان را بهت‌زده کرد. در ادامه، رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه شریف نیز عنوان کرد که یکی از استادان دانشگاه استنفورد خبر فوت نابغه ریاضی ایرانی را تایید کرد. این نابغه ریاضی ایران از چهار سال قبل به سرطان سینه مبتلا شد و سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود و درنهایت صبح دیروز دار فانی را وداع گفت.

  ریاضی از نگاه میرزاخانی

میرزاخانی دیدگاه جالبی درباره ریاضیات دارد. او می‌گوید: «بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید اما زیبایی ریاضیات، خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پرارزش‌ترین بخش مطالعه ریاضی لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.» او در آخرین پست فیسبوکی خود این‌گونه نوشته است که «هر چقدر بیشتر برای ریاضیات زمان گذاشتم، بیشتر هیجان‌زده شدم.»

واکنش‌ها چگونه بود؟

با انتشار خبر مرگ میرزاخانی، ریاضی‌دان ایران دانشگاه استنفورد، موجی از واکنش‌ها به راه افتاد. روحانی، رئیس‌جمهور ایران با تسلیت درگذشت میرزاخانی، حضور او را در میان نخبگان ایرانی، نقطه عطفی در معرفی زنان و جوانان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی دانست. حسن روحانی رئیس‌جمهوری، محمد فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و نیز سایر چهره‌های علمی و دانشگاهی به‌طور جداگانه درگذشت این نابغه ریاضی ایرانی را تسلیت گفتند.

منبع: فرهیختگان