طنّازی های شمس و مولانا / محمد مرادایرانی

1395/7/28 ۰۸:۴۰

صوفیه سهم عمده ای در ادبیات فارسی و آفرینش های ادبی دارند؛ به گونه ای که کمتر اثر ادبی ممتازی یافت می شود که نشانه هایی از تاثیر گذاری اندیشه، اخلاق و ادبیات عارفانه بر آن دیده نشود. ادبیات تصوف از گونه ی تعلیمی به شمار می آیدو نظم و نثر صوفیانه در خدمت تعالیم عرفانی و احکام اخلاقی و گاه مصطلحات عرفانی است. معلم عارف، در کسوت متعظی عالم، توانمندی های زبانی و شگردهای تعلیمی رادر قالبهای گوناگون ادبی به کار می گیرد تا اندیشه ها و تجارب عملی خود را بیاموزاند.

شکل دیگر خندیدن

صوفیه سهم عمده ای در ادبیات فارسی و آفرینش های ادبی دارند؛ به گونه ای که کمتر اثر ادبی ممتازی یافت می شود که نشانه هایی از تاثیر گذاری اندیشه، اخلاق و ادبیات عارفانه بر آن دیده نشود. ادبیات تصوف از گونه ی تعلیمی به شمار می آیدو نظم و نثر صوفیانه در خدمت تعالیم عرفانی و احکام اخلاقی و گاه مصطلحات عرفانی است. معلم عارف، در کسوت متعظی عالم، توانمندی های زبانی و شگردهای تعلیمی رادر قالبهای گوناگون ادبی به کار می گیرد تا اندیشه ها و تجارب عملی خود را بیاموزاند. یکی از شگردها، کاربرد زبان طنز در اشکال و قالب های گوناگون آن در تعلیم آموزه های عرفانی و اخلاقی است.طنز عارف و نقد صوفی گاه لطیف و ملایم،و گاه بی پروا و پرده در است. صوفی شوخ، هنجار گریز و تابو شکن است و هر حریمی را- اگر لازم باشد – در هم می شکند.اساسا رویکردعرفابه طنز نویسی در جهت تعلیم آموزه های عرفانی و اصول اخلاقی صوفیانه منبعث از سبک و سیاق خاصی است که می توان آن را عرفان تعلیمی و مدرسی و منبری نامید. استفاده ازچاشنی طنز و طیبت در قالب حکایت های کوتاه و بلند، از ویژگیهای عرفان عامیانه است.

زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سنندج بهار 1389 شماره 2

 دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی