تجلیل از استاد عبدالله انوار در روز بزرگداشت «حکیم هزاره‌ها»

1395/6/3 ۱۰:۱۰

عبدالله انوار، از مترجمان و پیشکسوتان معاصر نسخه‌شناسی و از ریاضیدانان و معدود متخصصان متون کهن ریاضی است. وی نزدیک به دو دهه ریاست بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران را عهده‌دار بود و در این زمان، به نسخه‌شناسی ۱۰ جلد نسخ خطی به زبان فارسی و عربی پرداخت. انوار که کتاب «تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن‌سینا» را در کارنامه خود دارد، از معدود متفکران ابن‌سینا پژوه است که برای شناخت وجوه اندیشه او بسیار تلاش کرده است.

مهسا رمضانی: عبدالله انوار، از مترجمان و پیشکسوتان معاصر نسخه‌شناسی و از ریاضیدانان و معدود متخصصان متون کهن ریاضی است. وی نزدیک به دو دهه ریاست بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران را عهده‌دار بود و در این زمان، به نسخه‌شناسی ۱۰ جلد نسخ خطی به زبان فارسی و عربی پرداخت. انوار که کتاب «تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن‌سینا» را در کارنامه خود دارد، از معدود متفکران ابن‌سینا پژوه است که برای شناخت وجوه اندیشه او بسیار تلاش کرده است. این امر بهانه‌ای شد تا در روز بزرگداشت ابن‌سینا، از زحمات این استاد فرزانه نیز قدردانی شود. آئین بزرگداشت حکیم ابوعلی سینا و تجلیل از عبدالله انوار، 30 مردادماه، در فرهنگسرای ابن سینا با حضور جمعی از استادان فلسفه برگزار شد.

در این نشست عبدالله انوار ابن‌سینا را «انسانی فوق عقلی» توصیف کرد و به جایگاه او در جغرافیای فکری جهان پرداخت و تأکید کرد ابن‌سینا را یک انسان با عقل بالا نمی‌داند بلکه او را انسانی فوق عقلی می‌شناسد چراکه میزان عقل او، در سطح عقل معمولی نیست و در این راستا، از کتاب خاطرات ابن سینا نقل کرد که وقتی پدرش او را برای یادگیری هندسه نزد استاد می‌فرستد پس از دو جلسه جای او با استاد عوض می‌شود و استاد از ابن‌سینا هندسه می‌آموزد.

او همچنین در تکمیل بحث خود به ذکر عبارتی از ویتگنشتاین نیز گریز زد و اشاره کرد که ویتگنشتاین فیلسوفی است که پای درس‌های وایتهد و راسل ‌نشسته است. او پس از سال‌ها خواندن به این نتیجه می‌‌رسد که پیش از آنکه «فلسفه» را شروع کنیم باید سراغ «الفاظ» برویم این در حالی است که ابن‌سینا سال‌ها پیش از او چنین موضوعی را مطرح کرده بود.

 همچنین انوار در پایان به کشفیات ابن‌سینا در حوزه‌های مختلف حساب، مابعدالطبیعه، فلسفه طبیعی، هندسه، نجوم، ریاضی، شعر و موسیقی نیز اشاره کرد.

در این نشست استادانی همچون آیت‌الله غیاث‌الدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلی سینا، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، استاد فلسفه و عرفان و عضو هیأت علمی مؤسسه حکمت و فلسفه ایران، دکتر انشاءالله رحمتی استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی نیز سخنرانی داشتند. علاوه بر اینکه چهره‌های فرهنگی فکری چون دکتر نجفقلی حبیبی و حجت‌الاسلام محمود دعایی هم در این هم‌اندیشی حاضر بودند.

بوعلی سینا آموزگار عقلانیت

آیت‌الله غیاث محمدی معتقد است که عقلانیت در سنت بوعلی سینا از جایگاه والایی برخوردار است و ابن‌سینا از جمله متفکرانی است که کوشیده از «ساحت عقل» دفاع کند اما با این حال، غیاث محمدی معتقد است امروز، بشر باوجود پیشرفت در عرصه‌ علم، هنوز نتوانسته دفینه‌های عقل خود را کشف کند و چنانچه به درکی از عقل نرسد، سهمی جز جنگ، ترور و ناامنی نخواهد داشت.

ابن سینا ارسطویی نیست

دکتر دینانی، چهره ماندگار فلسفه به وجه فلسفی شخصیت فکری ابن‌سینا پرداخت. وی نخست از انتخاب عنوان «حکیم هزاره‌ها» برای ابن‌سینا ابراز خشنودی کرد و معتقد است که به درستی ابن‌سینا حکیم یک هزاره نیست و دیدگاه‌های او مبنای تفکر برای هزاره‌های بعدی خواهد بود. وی همچنین انتقاد خود را نسبت به ارسطویی خواندن ابن‌سینا نیز اعلام کرد و گفت: «شیخ‌الرئیس با وجود اینکه ارسطو را می‌پسندد اما ارسطویی نیست و حرف‌هایی همچون «برهان صدیقین» در آثار ابن‌سینا هست که هیچگاه به ذهن ارسطو هم خطور نکرده است.»

او همچنین تأکید کرد که درک آیات قرآن از رهگذر عقل فلسفی میسر است و ابن‌سینا تلاش فراوانی برای تبیین «عقل فلسفی» کرد که این بزرگترین خدمت ابن‌سینا به جهان اسلام است که متأسفانه در زمان خود درک نشد و مورد تکفیر قرار  گرفت.

فیلسوفی که به آرای خود محدود نماند

دکتر انشاءالله رحمتی معتقد است که عظمت ابن‌سینا صرفاً به خاطر دانش و اندیشه‌های فلسفی و فکری او نیست بلکه به دلیل سنت فکری‌ای است که از او به یادگار مانده است.

به‌زعم او، ابن‌سینا برخلاف نظریه تجربه دینی، نبی را از فیلسوف متمایز می‌بیند و برای پیامبر سه وجه ممیزه عنوان می‌کند؛ نخست آنکه عقل پیامبر، قدسی است و از «جودت خیال» برخوردار است؛ یعنی برخلاف فیلسوف که صرفاً کلیات را درک می‌کند، پیامبر جزئیات را نیز درک کرده و آنها را برای بشر به زبانی ساده بیان می‌کند و از این رهگذر وجوه ممیزه دیگر هم رخ می‌نماید و آن امکان تأسیس شریعت و سوم قوه تصرف در عالم است.

منبع: روزنامه ایران