کتاب نشانه‌شناسی در پوشاک زنان ترک و کرد در ایران

1395/5/23 ۱۲:۳۳

در این پژوهش به مطالعات جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی حاکی از واقعیت‌های اجتماعی در زمینۀ پوشاک زنان قوم ترک و کرد پرداخته شده است. پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهم‌ترین و مشخص‌ترین مظهر قومی و سریع‌الانتقال‌ترین نشانۀ فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده‌های فرهنگ‌پذیری بین جوامع گوناگون انسانی قرار می‌گیرد. پوشاک در ایران‌زمین بین اقوام مختلف به مقتضای ویژگی‌های اقلیمی، درجه، تمدن و فرهنگ، عقاید مذهبی و آداب و رسوم، دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شده است؛ به ویژه پوشاک سنتی زنان کرد و زنان ترک آذری که اگر به عنوان فرهنگی غنی و ارزشمند مورد توجه قرار نگیرد، جای خود را به طور کامل به تولیدات صنعتی جدید با رواج بی‌حد و حصر خویش خواهد داد و پدیدۀ مدگرایی با جاذبۀ فراوان خود همچنان بر تعداد علاقمندان به مدهای غربی خواهد افزود.

در این پژوهش به مطالعات جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی حاکی از واقعیت‌های اجتماعی در زمینۀ پوشاک زنان قوم ترک و کرد پرداخته شده است.

پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهم‌ترین و مشخص‌ترین مظهر قومی و سریع‌الانتقال‌ترین نشانۀ فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده‌های فرهنگ‌پذیری بین جوامع گوناگون انسانی قرار می‌گیرد. پوشاک در ایران‌زمین بین اقوام مختلف به مقتضای ویژگی‌های اقلیمی، درجه، تمدن و فرهنگ، عقاید مذهبی و آداب و رسوم، دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شده است؛ به ویژه پوشاک سنتی زنان کرد و زنان ترک آذری که اگر به عنوان فرهنگی غنی و ارزشمند مورد توجه قرار نگیرد، جای خود را به طور کامل به تولیدات صنعتی جدید با رواج بی‌حد و حصر خویش خواهد داد و پدیدۀ مدگرایی با جاذبۀ فراوان خود همچنان بر تعداد علاقمندان به مدهای غربی خواهد افزود.

در واقع پوشاک سنتی به عنوان پدیده‌ای هنری روایتگر فرهنگ، سلیقه و بینش اجتماعی هر قوم است که امروزه با رواججاذبه‌های مدرنیستی به ویژه جلوه‌های کاذب و مدگرایی، رنگ، شکل، طرح و بافت اصلی آن کم‌رنگ شده است.

نگارنده در این کتاب درصدد کشف زیبایی‌ها و پیچیدگی‌ها در نوع پوشاک زنان ترک آذری و زنان کرد حطۀ ایران برآمده و وجوه اشتراک و افتراق آن را بررسی کرده و به دنبال عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر وجوهی از ماندگاری یا حذف پوشش زنان در گذر زمان بین این اقوام شده است. این پژوهش بین زنان ترک آذری (آذربایجان) و زنان کرد (کردستان، ایلام و کرمانشاه) انجام گرفته است. با توجه به نتایج به دست‌آمده در این پژوهش، بر اساس اطلاعات موجود، وجوه تشابه اندک و تفاوت‌هایی وافر مابین پوشش زنان این دو قوم وجود دارد و به جز تعداد اندکی از زنان که متعلق به اجتماعات گوناگون ایلی ـ عشیره‌ای، روستایی ـ دهقانی و اندکی نیز زنان سالخورده شهری می‌باشند، علاقمندان دیگری ندارد.

در فصل یک و دو به بررسی پیشینۀ پژوهش در ایران و جهان پرداخته شده و پژوهش‌های پیشین با تکیه بر چارچوب نظری پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل‌سوم روش‌شناسی این پژوهش تبیین شده و در ادامه پوشش زنان قوم ترک آذری و زنان قوم کرد توصیف شده‌اند. در انتها وجوهی از اشتراک و افتراق هر دو قوم و همچنین وجوهی از ماندگاری و حذف پوشش در میان این دو قوم ترک آذری و قوم کرد مقایسه شده است. فصل پایانی نیز اختصاص داده شده به خلاصه‌ای از مباحث و نتیجه‌گیری.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

فصل اول: کلیات پژوهش

فصل دوم: مباحث نظری پژوهش (مروری بر ادبیات پژوهش)

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش

بخش اول: بررسی نحوۀ پوشش زنان قوم ترک آذری (آذربایجان) و توصیف پوشاک زنان قوم ترک آذری (آذربایجان)

بخش دوم: بررسی نحوۀ پوشش زنان کرد (کردستان، کرمانشاه و ایلام) و توصیف پوشاک زنان کرد کردستان (کردستان، کرمانشاه و ایلام)

بخش سوم: بررسی مقایسه‌ای وجوه اشتراک و افتراق نحوۀ پوشش زنان

بخش چهارم: بررسی وجوهی از ماندگاری و یا حذف پوشش زنان در بین دو قوم

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

مقدمه

بخش اول: علل ماندگاری نوع پوشاک در بین قوم ترک آذری و قوم کرد

بخش دوم: علل فردی در تغییر و تحول نوع پوشاک هر دو قوم

بخش سوم: علل اجتماعی در تغییر و تحول نوع پوشاک هر دو قوم

فصل پنجم: خلاصه، نتیجه‌گیری، پیشنهادها، راهکارها و محدودیت‌ها

کتاب نشانه‌شناسی در پوشاک زنان ترک و کرد در ایران ، به نگارش  معصومه محمدی سیف ،  317 ص.، انتشارات تهران : جامعه شناسان، نوبت اول چاپ 1395، با شمارگان 200 نسخه روانه بازار گردید.

منبع: کتابخانه تخصصی ادبیات