کتاب تاریخ شفاهی در ایران

1395/4/22 ۱۲:۱۳

کتاب تاریخ شفاهی در ایران، تالیف ابوالفضل حسن آبادی، کوششی بدیع و اولین گام در شکل انتشار کتاب برای گسترش مباحث مربوط به تاریخ شفاهی در ایران است.

نویسنده هدف خود را از تالیف کتاب «بررسی وضعیت موجود مراکز تاریخ شفاهی در ایران از لحاظ امکانات، نیرو و روش‌های کاری» می داند «تا با استفاده از نتایج آن ضمن آگاهی از کارکرد این مراکز در زمینه‌های مختلف از تجربیات آنان نسبت به واحد تاریخ شفاهی مدیریت اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی استفاده گردد. به علاوه با استانداردهای جهانی و منابع جدید در تاریخ شفاهی کاستی‌های موجود در کارکرد مراکز، مشخص و مورد بررسی قرار گیرد...». نویسنده «درمجموع هدف نهایی از این بررسی‌ها [را] ارائة راه حل مفید به منظور ارتقای رشد تاریخ شفاهی در ایران به خصوص در مشهد و تهیه و تدوین اولین منابع تاریخ شفاهی در ایران...» می داند.
مولف در یک تقسیم بندی کلی در مقدمه، مباحث کتاب را در 2 قسمت مجزای: شرح کلیاتی در مورد طرح تاریخ شفاهی در ایران و نکات اساسی مطرح شده در پژوهش (به همراه استنتاجات اولیه از آن و ارائه راهکارها و راهبردهای کاری به همراه فرم های مورد نظر بر اساس یافته‌های پژوهش و بررسی منابع و کتب خارجی)، طبقه بندی کرده است.
در مجموع کتاب شامل پنج فصل است. فصل اول در قالب دو مبحث «درآمدی بر پژوهش» و «کلیات» به بررسی وضعیت تاریخ شفاهی ایران و مشکلات پیش روی آنها می‌پردازد.
حسن آبادی در این فصل، به طرح سؤالات محوری و مراحل و قسمت‌های تحقیق می‌پردازد و برخی از مراکز فعال در زمینة تاریخ شفاهی داخل و خارج کشور از جمله بخش های تاریخ شفاهی آستان قدس رضوی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، موسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی را در داخل کشور و انستیتو تاریخ شفاهی دانشگاه بایلر، و بخش تاریخ شفاهی در دانشگاه های ایندیانا، اوکلاهما و آرشیو تاریخ شفاهی ایست میدلند را به صورت موجز و مختصر معرفی می‌کند.
در فصل دوم با عنوان «مروری بر پیشینة تاریخ شفاهی در ایران و جهان» مباحثی چون تاریخ شفاهی چیست؟ تئوریهای تاریخ شفاهی و پیشینة تاریخ شفاهی در جهان و ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
فصل سوم کتاب به «یافته‌های پژوهش» بر اساس نتایج و بررسی پرسشنامه از مراکز داخل و خارج کشور اختصاص دارد و شامل مراحل قبل از مصاحبه، در جریان مصاحبه، بعد از مصاحبه، نگهداری مواد تاریخ شفاهی، خدمات و انتشارات تاریخ شفاهی و تجهیزات با استفاده از جدول های آماری‌ است.
مولف در ادامة مباحث به مقایسة مراکز تاریخ شفاهی در ایران و جهان پرداخته و تلاش کرده تا با بررسی نقاط مشترک بین این مراکز، نقاط ضعف و قوت هر یک از آنها را نمایان سازد.
فصل چهارم به بیان موانع موجود تاریخ شفاهی در ایران اختصاص دارد و در این فصل همچنین نقص‌ها و کاستی‌های مراکز تاریخ شفاهی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
مولف در فصل پنجم به بیان راهکارها و راهبرد‌ها پرداخته و با توجه به مسائل و مشکلات، راهکارهای تئوری و عملی پیشنهادی خود را در مراحل مختلف مصاحبه ارائه کرده است.
در قسمت پیوست‌ها، پرسشنامة بررسی مراکز تاریخ شفاهی در ایران، پرسشنامة بررسی مراکز تاریخ شفاهی در خارج کشور (به زبان انگلیسی) و برخی فرم‌ها، دستورالعمل‌ها و کاربرگه‌هایی که در آرشیوها و مراکز تاریخ شفاهی داخل و خارج کشوراستفاده دارد، ارائه گردیده است.
حسن آبادی در بخش ضمائم، مبحث مهم و ارزشمند «استانداردهای تاریخ شفاهی» را افزوده و به معرفی برخی انجمن‌ها و دانشگاه‌های خارج کشور که در زمینة تاریخ شفاهی فعالیت دارند، پرداخته است.
کتاب «تاریخ شفاهی در ایران» تالیف ابوالفضل حسن آبادی را انتشارات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در 200 صفحه در سال 1385 به چاپ رسانده است.

منبع: کتابخانه‌ی ملی ایران

نظر دهید