1395/3/16 ۱۰:۵۸
این روزها بسیاری از دانشجویان در گیر‌و‌دار مصاحبه‌های دانشگاه‌ها برای قبولی دوره دکتری هستند. آنها اغلب در التهاب مواجهه با این مرحله از پذیرش دانشجو، در پرس و جو از قدیمی‌ترها و استادان خود به دنبال یافتن سرنخ و اطلاعات بیشتر از سوالات، استادان پرسش‌کننده و نحوه چگونگی پاسخ‌ها در مصاحبه‌ها هستند. آثار این التهاب و نگرانی را می‌توان در شبکه‌های اجتماعی و در مطالب استادان در وبلاگ‌ها و چت‌های مرسوم مجازی دید.
زهرا سلیمانی‌اقدم: این روزها بسیاری از دانشجویان در گیر‌و‌دار مصاحبه‌های دانشگاه‌ها برای قبولی دوره دکتری هستند. آنها اغلب در التهاب مواجهه با این مرحله از پذیرش دانشجو، در پرس و جو از قدیمی‌ترها و استادان خود به دنبال یافتن سرنخ و اطلاعات بیشتر از سوالات، استادان پرسش‌کننده و نحوه چگونگی پاسخ‌ها در مصاحبه‌ها هستند. آثار این التهاب و نگرانی را می‌توان در شبکه‌های اجتماعی و در مطالب استادان در وبلاگ‌ها و چت‌های مرسوم مجازی دید. یکی از بحث‌های جالبی که متفاوت از دیگر بحث‌ها نظر مرا به خود جلب کرد، انتقاد و البته پیشنهاد یکی از دانشجویان رشته فلسفه برای استاد خود درباره نحوه و سوالات مربوط به مصاحبه دانشجویان فلسفه برای مقطع دکتری بود. این نقد کوچک بستر بررسی سوالات متداولی که خوراک استادان در این مصاحبه‌ها را تشکیل می‌دهند، مهیا کرده است.
در مصاحبه‌های آزمون سراسری دکتری 96-95 قرار بر این است که ۴۰ درصد نمره به سوابق پژوهشی، ۳۰ درصد به سوابق آموزشی و ۳۰ درصد نیز به ارزیابی‌های جلسه مصاحبه اختصاص داده شود. این 30 درصد حکایت از اهمیت دقایقی دارد که دانشجو برای مصاحبه با استادان مصاحبه‌کننده می‌گذراند. طبق نظر‌سنجی انجام شده از دانشجویان سوالات مطرح شده در جلسات مصاحبه دکتری فلسفه در چهار گروه قرار می‌گیرند. 1- سوالات کلی: این سوالات بیشتر در فضای تخصصی فلسفه پرسیده می‌شود و استادان برای فهمیدن میزان تسلط شما بر کلیت فلسفه این سوالات را می‌پرسند و اینکه همان ابتدا بفهمند چند مرده حلاج هستید. مانند این سوال: تاثیر بحث کلیات در قرون وسطی بر اندیشه مدرن چه بوده است؟ 2- سوالات فرمی: سوالاتی که اغلب استادان برای کسب اطلاعات و شناخت فردی از داوطلب می‌پرسند، مانند اینکه چرا فلسفه می‌خوانی؟ چرا می‌خواهی دکتری بخوانی؟ 3- سوال از موضوع و محتوای پایان‌نامه ارشد داوطلب: از جمله بخش‌هایی که همیشه در مصاحبه‌های دکتری رشته فلسفه به آن توجه می‌شود پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد داوطلب است. 4- سوال از دیگر زبان‌ها: زبان عربی و انگلیسی دو زبانی هستند که انتظار می‌رود داوطلب مقطع دکتری در رشته فلسفه با آن آشنایی داشته باشد. از این رو خوانش متن‌های انگلیسی و عربی و سوال از آنها در مصاحبه‌های دکتری متداول هستند.
2 ایراد اساسی مصاحبه‌ها وقتی دانشجویی بعد از گذراندن هشت سال تحصیلی (به‌طور متوسط) سراغ تحصیل در مقطع دکتری می‌رود؛ یعنی عزم و تصمیم جدی برای پرداختن به رشته‌ای دارد که وقت صرف آن کرده و قرار است سال‌های بعدی عمرش را هم برای آن صرف کند. پس اهمیت این جریان چند برابر می‌شود. حال این اهمیت برای رشته‌ای چون فلسفه که تعداد بسیار محدودی امکان قبولی در آن وجود دارد و دانشگاه‌های محدودی در ایران به آن می‌پردازند، نقش حیاتی برای فرد پیدا می‌کند. نکته مهم برای دانشجویی که عزم و تصمیم جدی برای ادامه تحصیل در رشته فلسفه دارد این است که استادان این عزم جدی را درک کنند. با توجه به بازار داغ و بسیار فعال مقالات و پایان‌نامه‌های فروشی، هر فردی می‌تواند به راحتی 70 نمره مربوط به سوابق پژوهشی و آموزشی را کسب کند. این کار به قدری حرفه‌ای صورت می‌گیرد که40دقیقه یا حتی دو ساعت مصاحبه با دانشجو این تقلب را آشکار نمی‌کند. در گفت‌وگو با دانشجویان مدل مواجهه آنها با چهار نوع از سوالاتی که در بالا به آنها اشاره شد، پرسش شد که آنها به مسائل و مشکلات زیادی اشاره کرده‌اند. اما مهم‌ترین آنها را می‌توان در دو مورد کلی‌تر دسته‌بندی کرد. 1ـ اهمیت قدرت حافظه بر قدرت تحلیل 2ـ عدم شناخت دانشجو و توانایی‌هایش ظرف چند ساعت مصاحبه در یک جلسه
ارجحیت حافظه بر توان تحلیل درباره مورد اول اکثر دانشجویان بر این امر هم‌نظر هستند که قریب به اتفاق سوالاتی که از آنها در جلسات مصاحبه پرسیده می‌شود، تاکید بر حافظه دانشجو دارد تا توان تحلیل و درک او. کسی که فلسفه می‌خواند گرچه نیاز دارد تاریخ اندیشه را هم بداند و این کار نیازمند حافظه خوب است اما بیشتر از همه در دنیا فیلسوف و کسی را که فلسفه خوانده است، به این صفت می‌شناسند چراکه توان و قدرت تحلیل فلسفی مسائل را دارد. اما در جلسات مصاحبه بیشترین امتیاز و تمرکز روی سوال‌هایی است که بیشتر نشان‌دهنده قدرت حافظه دانشجو است تا توان و تحلیل و درک او. این نوع برخورد با دانشجو تاکید بر اشتباه حفظی‌محور بودن دارد و در نتیجه اتکای او را به جزوه به جای کتاب بیشتر می‌کند. این کار بر‌خلاف هدف اصلی آموزه‌های فلسفی، یعنی تربیت دانشجوی اندیشمند است. درواقع آشکار است که با سوالات کلی نمی‌توانیم میزان خوش‌فکری و قدرت تحلیل را بسنجیم. مثل اینکه بپرسیم «نظرتان درباره فلسفه به‌طور کلی چیست». این نوع سوالات بیشتر به نوع سلیقه و انگیزه فرد تکیه دارد و برای فهمیدن میزان قدرت تحلیل یک فرد چندان مناسب نیست، چنانچه ممکن است استادی که تحلیلی می‌اندیشد از تعریف‌های قاره‌ای یک داوطلب از فلسفه خشنود نشود و بر‌عکس. گرچه ممکن است بررسی آثار، مقاله‌ها و پایان‌نامه همه شرکت‌کنندگان توسط استادان مربوط به آن حوزه و مشورت با آنها برای مصاحبه‌کنندگان وقت‌گیر باشد، اما انجام این کار برای شناخت بهتر آنها و طرح سوالات کاربردی‌تر که بتواند آثار آنها را نیز راستی‌آزمایی کند، منطقی‌تر به نظر می‌رسد. خواندن آثار و مقالات دانشجویانی که قرار است روزی بر جایگاه همین استادان تیکه بزنند نه‌تنها دون‌شأن نیست بلکه درصد قبولی افرادی را که با تقلب و مایه گذاشتن از جیب‌شان به اینجا رسیده‌اند کاهش می‌دهد. در غیر این صورت پرسش‌های جزئی درباره فلان فیلسوف و بهمان موضوع فلسفی را کسانی می‌توانند پاسخ بدهند که یا شانس داشته باشند و پاسخ پرسش را اتفاقی بدانند یا حافظه بسیار نیرومندی داشته باشند و با یک بار خواندن این متون را حفظ کنند یا سال‌ها تدریس کرده و موضوعات را به خوبی در حافظه به خاطر سپرده باشند.
عدم امکان شناخت داوطلب اشکال دیگری که به این سبک از مصاحبه‌ها وارد است، عدم امکان شناخت مناسب از یک داوطلب، ظرف یک ساعت و طی چند سوال است. برگزاری کلاس‌های آزاد و پرسش و پاسخ، شرکت در کنفرانس دانشجویان، کارگاه‌ها، سمینارهای مختلف و ایجاد دوره‌های کوتاه‌مدت، برای استادان این امکان را مهیا می‌کند که شناخت بهتری نسبت به دانشجویان پیدا کنند. این نوع شناخت از دانشجویان دست استادان را برای انتخاب بهترین آنها و بعدها انتخاب بهترین همکار از میان دانش‌آموختگان بسیار باز می‌گذارد. اما این نوع مواجهه با دانشجو دقیقا همان ضلع گم شده دانشگاه‌های ما است.
نحوه محاسبه امتیازات مصاحبه (حداکثر 30 امتیاز) شاخص ارزیابی 1ـ تسلط در تجزیه و تحلیل مسائل علمی و پاسخگویی به سوالات 3 امتیاز 2ـ وسعت نظر، نوآوری و کارآفرینی 3 امتیاز 3ـ شخصیت، متانت و نحوه تعامل 3 امتیاز 4ـ نگرش و اطلاعات فن آورانه مرتبط با رشته تحصیلی 3 امتیاز 5ـ توانایی فن بیان و انتقال مطالب 3 امتیاز 6ـ همراستایی زمینه پژوهشی داوطلب با اولویت های علمی اعضای گروه 15 امتیاز جمع 30 امتیاز
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید