اخبار

رییس پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، گویش قمی، اصفهانی و قاینی را گویش های زبان فارسی امروز و گونه های زبانی متنوع و پرشمار رایج در کشور را متعلق به شاخه هند و ایرانی و خانواده زبان های هند و اروپایی دانست. داریوش ذوالفقاری، رییس پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون گفت: در پهنه‌ی جغرافیایی کشور ایران گونه‌های زبانی متنوع و پرشماری رایج هستند که بیشتر این گونه‌ها، به شاخه‌ی «هند و ایرانی» خانواده‌ی زبان‌های «هند و اروپایی» تعلق دارند اما به چند گونه‌ی از خانواده‌های زبانی دیگر نیز در ایران تکلم می‌شود.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان فارسی بر ضرورت زنده نگه‌داشتن گویش‌های قدیم استان سمنان تاکید کرد و گفت: ۳۰ جلد کتاب در رابطه با گویش‌های مختلف کشور در فرهنگستان زبان چاپ‌شده است.

ریشه شناسی واژگان گویش های مختلف ایرانی هم به شناخت بیشتر ویژگی های آوایی این گویش ها کمک می کند، هم به ریشه شناسی واژه های فارسی و دیگر زبان ها و گویش های ایرانی. گویش های ایرانی گنجینۀ عظیمی از داده های زبانی هستند که می تواند در زبان شناسی زبان های ایرانی استفاده شود. این مقاله به ریشه شناسی 12 واژه از گویش های مختلف ایرانی می پردازد.

فراهم آوردن داده های زبانی برای تدوین فرهنگی که جامع تمام واژه های زبان فارسی باشد، سال هاست که مورد توجه سازمان های فرهنگی ـ پژوهشی و برخی از پژوهندگان زبان و ادب فارسی قرار گرفته است. بی تردید تداوم این سنت پسندیدۀ فرهنگی و رفع کاستی ها و نقائص فرهنگ های موجود، نیازمند بررسی دقیق تمام متون فارسی، اعمّ از خطی و چاپی، و همچنین گردآوری گویش های مختلف زبان فارسی است.

طرح تدوین گنجینۀ گویش‌های ایرانی یکی از طرح‌های اصلی گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که در سال 1389 به تصویب رسید. در هریک از مجلدات گنجینۀ گویش‌های ایرانی حدود 2500 واژه، یکصد جمله و چند متن کوتاه از گویش‌های ایرانی گردآوری می‌شود. این مواد زبانی درواقع مواد خامی هستند که می‌توان آن‌ها را از جنبه‌های مختلف آوایی و صرفی و نحوی و واژگانی و معنایی بررسی کرد.

کتاب گویش های ایرانی (سیوندی، یزدی و سویی) اثر 'ارل فردریش اندریاس و آرتور کریستینسن و با ترجمه علی نورزاد از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم انتشار یافت.