اخبار

دکتر منوچهر آشتیانی دانش‌آموخته‌ی فلسفه از دانشگاه هایدلبرگ (۱۹۷۱) و از دانشجویان کارل لویت و هانس گئورگ گادامر بوده است. «گفتارهایی پیرامون شناخت مناسبات اجتماعی» (۱۳۸۱)، «جامعه‌شناسی شناخت (مقدمات و کلیات)» (۱۳۸۳)، «ماکس وبر و جامعه‌شناسی شناخت» (۱۳۸۳)، «جامعه‌شناسی شناخت ماکس شلر» (۱۳۸۳)، «جامعه‌شناسی شناخت کارل مانهایم» (۱۳۸۴)، «کارل مارکس و جامعه‌شناسی شناخت» (۱۳۸۶)، «درآمدی به بحران جامعه‌شناسی جهانی معاصر» (۱۳۸۸) و «جامعه‌شناسی تاریخی» (۱۳۹۱) از جمله آثار اوست. آشتیانی از معدود دانشجویان ایرانی بوده است که به دیدار هایدگر در فرایبورگ رفته و چند جلسه با او ملاقات داشته است.

منوچهر آشتیانی، پژوهشگر و مدرس جامعه‌شناسی و فلسفه می‌گوید که هایدگر در اساسی‌ترین مفاهیم دستگاه فلسفی‌اش یعنی «وجود» وامدار اندیشه مارکس است، اما مترجمان و پژوهشگران ایرانی از این نکته مهم غفلت کرده‌اند.

«در رشته علوم تربیتی تنها درسی وجود داشت به نام جامعه‌شناسی که «دکتر صدیقی» تدریس می‌کرد. او دانش‌آموخته فرانسه بود که افتخار می‌کرد شاگرد «لوی برول» بوده که او داماد و شاگرد دورکهایم نیز بوده است. لغت جامعه‌شناسی را دکتر صدیقی ترجمه کرد و پیش از آن «علم‌الاجتماع» گفته می‌شد.»

با منوچهر آشتیانی، از نسل اول جامعه شناسان ایرانی درباره خاطرات دوران جوانی، حیات فکری و تحصیلات او به گفتگو نشستیم و نظر او را درباره جریانات چپ و انقلاب اسلامی جویا شدیم.

رئيس انجمن جامعه شناسی و رئيس انجمن علوم سياسی ميهمانان ويژه چهارمين شب علوم انسانی هستند كه به بزرگداشت دكتر منوچهر آشتيانی و سخنرانی الكساندر دوگين فيلسوف سياسی روس اختصاص دارد.

«پژوهشگر فلسفه در ایران در «جزر و مد» تالیف و ترجمه به سر می‌برد و متاسفانه ترجمه آرای فیلسوفان غربی مانند «تب»ی است که آنها را فراگرفته است.» برای نوشتن درباره وضعیت نشر،تالیف و ترجمه در حوزه فلسفه باید به هفتاد سال گذشته برگردم؛ سی سال در دوره شاهنشاهی و 37 سال پس از جمهوری اسلامی ایران. باید بگویم در عرصه تالیف و ترجمه در ورطه‌ای از «جزر و مد» گرفتار شده‌ایم.

تاریخ كهن ایران تاكنون كمتر مورد مطالعات انتقادی با ابزارهای جدید مفهومی و نگرش‌های نوین جامعه شناختی و فلسفی واقع شده است و روایت‌ها از تاریخ ایران عمدتا به شرح روایت‌ها و رویدادنگاری آمد و شد سلسله‌ها اختصاص یافته است. این غفلت باعث شده كه در بازخوانی حتی امروز درك درستی از میراث هزاران ساله خود نداشته باشیم و ندانیم كه آنچه امروز رخ می‌دهد، بازتاب و انعكاس فعل و انفعالاتی است كه آگاهانه یا ناخودآگاه در طول تاریخ رخ داده است. منوچهر آشتیانی از نسل اول جامعه‌شناسان مدرن ایرانی است اما در طول بیش از نیم قرن تلاش علمی كوشیده ضمن یادگیری روش‌ها و مفاهیم نوین این تاریخ را مدنظر قرار دهد و از آن غفلت نورزد.

انجمن جامعه شناسی ایران در نظر دارد آثار و افکار فرامرز رفیع‌پور، نویسنده و جامعه‌شناس پیشکسوت را با حضور منوچهر آشتیانی، جامعه‌شناس و پژوهشگر فلسفه نقد کند.

کتاب جامعه‌شناسی تاریخ دکتر منوچهر آشتیانی جدا از اینکه اولین تألیف در مورد این رشته از دانش در ایران است، حجیم‌ترین اثر در این زمینه نیز می‌باشد. وی تلاش کرده تا در این کتاب نقد و بررسی هیچ متفکری را از قلم نیندازد و به شکل مبسوط به زمینه‌ها و متفکران این رشته بپردازد. پیش از این و در بخش قبلی این مصاحبه، بررسی مباحث جامعه‌شناسی تاریخی را در گفت‌وگو با نویسنده‌ی این اثر از نظر گذراندید، اکنون و در بخش دوم و پایانی این گفت‌وگو به بررسی برخی وجوه دیگر این رشته و همچنین نقد و بررسی کتاب «جامعه‌شناسی تاریخی» دکتر آشتیانی پرداخته‌ایم. حال که مدتی از نشر این اثر گذشته است، نوع نگاه آسیب‌شناسانه نویسنده به کتاب می‌تواند جالب توجه باشد.

رویکردی که تاکنون علوم اجتماعی و انسانی در راستای تخصصی شدن داشته است سرانجام آن‌چنان گسترش یافت که باعث شد تا برخی از متفکرین به این نتیجه برسند که رشته‌های علوم اجتماعی دچار نقصان در بینش و روش در درک واقعیت‌های اجتماعی هستند؛ این بود که گرایش به سمت تأسیس دیسیپلین‌های میان‌رشته‌ای آغاز شد. یکی از این دیسیپلین‌ها که تلاش می‌کند تا دو رشته‌ی مهم را به هم پیوند بزند جامعه‌شناسی تاریخی نام دارد، گرایشی که مدعی است جامعه‌شناسی هرگز غیرتاریخی نبوده و تاریخ نیز بدون مطالعات جامعه‌شناسانه عمق نمی‌یابد. این رشته هنوز آن‌چنان‌که درخور نام اوست در کشور ما رشد نیافته است. با همه‌ی این احوال اخیراً تألیفی با عنوان «جامعه‌شناسی تاریخی» در راستای بیان رویکرد اندیشمندان در زمینه به قلم دکتر منوچهر آشتیانی منتشر شده است. گفت‌وگوی حاضر بحثی درباره‌ی شاخصه‌های این رشته و وضعیت آن در جهان و چارچوب کتاب ایشان است.