عطاملک جوینی، مورخ شهیر و صاحب «تاریخ جهانگشای» که نخستین متن در تاریخ عصر مغول به زبان فارسی و در ضمن یکی از مهم‌ترین منابع برای بررسی این دوره شناخته می‌شود چهارم ذی‌القعده سال 681 ه.ق برابر با 6 مردادماه درگذشت. به همین مناسبت نگاهی به اثر ارزشمند او داشته‌ایم.
عطاملک جوینی که در زمان حمله مغولان می‌زیسته و کتاب «تاریخ جهانگشای جوینی» را درباره روزگار سخت ایرانیان در رویارویی با دشواری جنگ و ویرانی خانمان و خاطرات و هستی‌شان نگاشته، از ایستادگی‌ها و همدلی‌هایی در این رویارویی‌های پیوسته سخن رانده و در دل آنها روایت‌هایی از بازنمایی پهلوانان افسانه‌ای و باستانی را نیز بازجسته است.
تاریخ نگاری ایران در دورۀ ایلخانان به نام های تنی چند از دیوان سالاران برجستۀ ایرانی مزین شده که از آن میان است عطاملک جوینی نویسندۀ تاریخ جهانگشای، و خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، صاحب جامع التواریخ. این دو مورخ دیوان سالار با گرایش ها و دیدگاه های متفاوت به تدوین دو کتاب ماندگار و برجسته تاریخی دست زدند که بیشترین اختلاف نظرهای آنان را می توان در چگونگی ارائه مطالب درباره اسماعیلیان مشاهده کرد.
آنچه در این نوشتار از نظر خوانندۀ محترم می‌گذرد، برداشت نویسنده از مطالعۀ کتاب تاریخ جهانگشا و معلومات و اطلاعاتی است که از گفته‌ها و نوشته‌های دیگران به مرور زمان اندوخته است و مقصد از بیان آن در «همایش نکوداشت عطاملک جوینی»، عرضه نکته‌هایی است که در ارزش و فواید این نمونۀ فخیم نثر فارسی در دوره‌ای از ادوار تاریخی ایران با «رویکرد کل‌نگرانه» مطرح شده
این متن که شامل عبادات بر اساس فقه امامی و از قرن هفتم هجری است، به عنوان یک اثر کهن در فقه، هم از جنبه دینی و هم ادبی، اثری ارزشمند به شمار می آید؛ اما آنچه که بنده را به سمت و سوی تصحیح آن هدایت کرد، یافتن و احیای آثاری بود که بر اساس مذهب امامی در زبان فارسی و پیش از عصر صفوی نوشته شده است. این قبیل آثار می تواند دامنه نفوذ و حضور تفکر امامی را در ایران پیش از صفوی نشان دهد. آنچه در اینجا آمده مقدمه آن اثر است.
«کتابخانه‌های بزرگ، که در شهرهای پرجمعیت و آباد ماورالنهر و خراسان و عراق بود، با سرعتی عجیب پایمال شد یا در خرابه‌ها مدفون گشت و همراه صاحبان و خوانندگان راه دیار نیستی گرفت.» بخشی از کتاب «عطاملک جوینی» از مجموعه کتاب (آفرینندگان فرهنگ و تمدن اسلام و بوم ایران) به قلم دکتر علی‌اکبر ولایتی که به معرفی وزیر و مورخ عصر ایلخانان می‌پردازد.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید