اخبار

«زبان‌شناسی را به صورت علمی خوانده بود و وقتی می‌دید بعضی‌ها که بیشتر ادیب‌اند، اما به زبان با دیدی تجویزی نگاه می‌کنند و مسائلی را درباره زبان فارسی مطرح می‌کنند، فریاد او بلند می‌شد.»

نظام الدین (یا نجم‌الدین) عبیدالله زاکانی از زمرۀ سخن سرایان و نویسندگان بزرگ قرن هشتم هجری است که به مناسبت انتساب به خاندان زاکانیان مقیم در قزوین به «زاکانی» مشهور شده است.

ابوالقاسم حالت یکی از معدود طنز پردازان معاصر است که در اشـعار جـدی و طنز، همواره با دیدی دقیق، درکی عمیق و بیانی شیوا و دلنشین مسایل محیطی خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار می داد و در حقیقـت همـین ویژگـی، از او شـاعری متمـایز می سازد.

امروز سالروز درگذشت مردی است که معتقد بود: طنز موجب تنبه می‌شود و خفته را بیدار می‌کند، اما با قلقلک نه با لگد! ولی متأسفانه در این مملکت، تاکنون از توجه به طنز و اثرات سودمند و حیات‌بخش آن غفلت شده است.

دهمین جلسه از سلسله درس‌گفتارهایی درباره عبید زاکانی با عنوان «شگردهای طنزپردازی در آثار عبید زاکانی و کارکردهای ارتباطاتی آن» و با سخنرانی الهام باقری، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشکده خبر، عصر روز چهارشنبه(15 اسفندماه) در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

ششمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ عبید زاکانی به «گونه‌شناسی طنزهای عبید زاکانی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر علیرضا فولادی، استاد دانشگاه، شاعر و پژوهشگر طنز در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.

پنجمین جلسه از سلسله درس‌گفتارهایی درباره عبید زاکانی، با موضوع «گونه‌شناسی طنز عبید زاکانی» با سخنرانی علیرضا فولادی (استاد ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان)، روز چهارشنبه دهم بهمن‌ماه در مرکز شهر کتاب بهشتی برگزار شد.

در ابتدا خوب است بدانید که ما تا هفتاد هشتاد سال پیش مفهومی به اسم طنز، با این معنایی که امروز داریم استفاده می‌کنیم، نداشتیم. معنای تحت‌اللفظی طنز مسخره کردن، به سخره گرفتن، کوچک شمردن و برشمردن عیب‌ها و ایرادات افراد است. مثلاً در دیوان حافظ هم هرجا طنز آمده به‌معنی به سخره گرفتن و شوخی کردن است یا استهزا کردن. طنز هیچ‌وقت به این مفهومی که ما امروز به کار می‌بریم نیست.

در این نوشتار با استفاده از روش نظری میشل فوکو (Paul Michel Foucault)، یعنی دیرینه‌شناسی و تبارشناسی، تاریخ طنز فارسی را بررسی می‌کنیم؛ همچنین نشان می‌دهیم طنز در مواجهه با گفتمان‌های مختلف چگونه مفصل‌بندی شده است و گفتمان‌های غالب و حاشیه‌ای چگونه آن را مفصل‌بندی کرده و به کار گرفته‌اند.

صادق هدایت یکی از استادان طنز در ادبیات فارسی قرن بیستم میلادی است که طنزش آکنده است از انگیزه‌های درونی و از جمله خشم نویسنده است، خشمی برانگیخته از خشونت‌های خارجی، عقب‌ماندگی‌های اجتماعی، تحجرهای ادبی، زورگویی‌های سیاسی و دست آخر، از نفرتی که نسبت به کمبودهای خود حس می‌کند.