اخبار

دلیل همکاری خواجه نصیر الدین طوسی شیعه با مغولان کافر و خونریز، همیشه مورد سوال بوده است. این سوال که غالبا توام با سوء ظن بوده از همان زمان به ویژه از سوی جامعه سنی مطرح می شده است.

مهم ترین رکن نظام ضرب سکه و مبادلات پولی درعصر ایلخانی، سکه های فلزی اعم از طلا، نقره و مس بوده که در دوره ای کوتاه، اسکناس نیز به یاری آن آمده است.

در تمام دوره های تاریخی آرایش بناها اهمیت خاصی داشته است و تزیینات بناها علاوه بر اینکه به عنوان یکی از ابعاد هنر و معماری در طول تاریخ مطرح است، شکل معماری را رونق می بخشید و بخشی از ساخت بنا محسوب می شد.

در دوره ایلخانی با آنکه شهرسازی و عمران در زمان هلاکو آغاز گردید، اما در دوره اولجایتو به بالندگی رسید؛ به گونه ای که وی چهار شهر به نام های سلطانیه، سلطان آباد چَمچَمال، اولجایتوآباد و آق قلعه را ساخت.

یورش مغول، نخبگان و توده های جامعه اسلامی را با آزمون بزرگی روبرو کرد که از پذیرش ایلی(تسلیم شدن) تا مقاومت را دربر می گرفت.هر چه از زمان یورش های اولیه می گذشت، به همان نسبت روحیه مقاومت جای خود را بر ایلی می داد.خواجه نصرالدین طوسی از جمله نخبگانی بود که در آخرین یورش هدایت شده از دربار مغولستان در معرض این آزمون قرار گرفت.

خواجه نصیرالدین طوسی از جمله بزرگ ترین اندیشمندان قرون میانه است که در زمینه علم و ادب جایگاه رفیعی داشته و از شهرت جهانی برخوردار است. نصیرالدین طوسی تنها به علم و اندیشه اکتفا نمی کرد و در سیاست عملی نیز دخیل بود. دو دهه آخر حیات خواجه نصیر در دستگاه ایلخانان، دوران فعالیت علمی و عملی خواجه بود و در مهار رفتار مغو ل ها و احیای فرهنگی ایران نقش مؤثری داشت.

روند شكل‌گیری و بسط و گسترش مشهورات تاریخی پیچیده و تودرتو است. مشهورات تاریخی باورها و عقایدی رایج و قالبی (كلیشه‌ای) در مورد وقایع، رویدادها، جریان‌ها، روندها و شخصیت‌های تاریخی هستند و ربطی هم به اینجا و اكنون ندارند. در همه جای دنیا و در همه زمان‌ها، بعضی دیدگاه‌ها تبدیل به باور رایج می‌شوند و تصحیح یا تنقید آنها بسیار دشوار و از برخی جهات غیرممكن است. اظهارنظر خلاف این باورهای رایج یا همان مشهورات تاریخی نیز به همین میزان دشوار است و كسی كه خطر كند و بخواهد علیه آنها سخن بگوید، پیشاپیش پیه این را به تن خود مالیده است كه از هر سو مورد حمله و هجمه واقع شود.

ایلخانان نام سلسله‌ای مغولی است که از سال ۶۵۴ تا ۷۵۰ قر ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵م در ایران حکومت ‌کردند و فرزندان چنگیزخان بودند. سال ۱۲۵۱م هولاکو با فتح ایران سلسله ایلخانیان را بنیان نهاد که پیامدهای مهمی چون زوال اسماعیلیان و انقراض خلافت عباسی در پی داشت. ایلخانان در ابتدا دین بودایی داشتند؛ اما به‌تدریج به اسلام گرویدند.

به زعم بسیاری از محققین، نگارش شاهنامه بزرگ ایلخانی یکی از روش‌هایی بوده که ایلخانان با هدف مشروعیت بخشی به حکومت خود از طریق برقراری پیوند میان ایلخانان و شاهان اساطیری ایران در نگارخانه‌های دربار از تولید آن حمایت کردند.

خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر بزرگ ایلخانان مغول، یکی از پرکارترین مورخان و نویسندگان در پیشینۀ تاریخی ایران است. آثار خواجه رشید الدین به لحاظ مسؤولیت ها و جایگاه اداری او و همچنین به دلیل آشنایی و تبحر او در برخی علوم از جمله پزشکی و کشاورزی، حائز اهمیت است. شناخته شده ترین اثر او کتاب جامع التواریخ است. این اثر گذشته از اهمیت و جایگاه آن برای مطالعه در تاریخ کشاورزی و دانش های مرتبط با آن، می تواند به منظور شناخت اوضاع تاریخی و جغرافیایی دورۀ ایلخانان مغول نیز مورد استفاده قرار گیرد.