اخبار

برخلاف چیزی که به نظر می‌رسد، در پایان قرن دهم میلادی، یهودیان آن قشر مرفه بی‌درد و ثروتمند نیستند، اتفاقاً اکثریت آن‌ها کشاورز و تنگدست هستند؛ اما آنان که بیش از دیگران به چشم می‎آیند اقلیت توانگر و متمول آن‌هاست. تجارت در هزارۀ جدید با مشکلات خاصی برای یهودیان همراه است. در اروپا قرون‌وسطی است، یهودیان منفور هستند و با حمایت کلیسا مورد تحقیر قرار می‌گیرند.

پول و یهود هر دو کلماتی مخاطره‌آمیز محسوب می‌شوند. این دو کلمه بار سنگینی از جنگ، تمدن، تاریخ و خون را به همراه دارند. بسیاری ترجیح می‌دهند در مورد این دو کلمه سکوت کنند. تابوهای فرهنگی یا منافع فردی در هر دو گروه منتقد و حمایت‌کننده مانع از تبیین و بررسی حقیقت امر شده است. در طول تاریخ شبهات بسیاری نسبت به کنترل منابع مالی و به تبع آن قدرت در جهان توسط یهودیان مطرح بوده است.

پرسشی که می‌کوشم در این جلسه پاسخی اجمالی برای آن فراهم کنم این است که نقش‌آفرینی بسیار پررنگ نیروهایی سیاسی که نه بنا بر انتخاب بلاواسطه و بلاشرط مردم بر مسند قدرت تکیه زده‌اند چه تاثیراتی بر روند تکوین آنچه غالبا نظام سرمایه‌داری متعارف نامیده می‌شود بر جای گذارده است؟ این پرسش درباره نحوه تاثیرگذاری نوع خاصی از الگوی توزیع قدرت در عرصه سیاست بر نوع نظام اقتصادی در عرصه اقتصاد است.

صفویه با ایجاد حکومت مرکزی بسیار نیرومندی موفق به تغییرات زیادی در زمینه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شد و همین تغییرات، پایه و اساسی شد که بر مبنای آن، صفویه قدرت خود را استقرار و استمرار بخشد. اگر چه در این دوره پیشرفت های چشمگیری شاهدیم، ولیکن عواملی که تقریباً پیشینه ای تاریخی بر حاکمیت های ایرانی داشته، در این دوره نیز موجب شد که اقتصاد، شکوفایی و رونق خود را بیشتر از اتفاق موجود نمودار و استمرار نبخشد. نوشتار حاضر بر آن است تا با رویکردی نو به منابع عصر صفوی، آسیب ها و موانع رشد و توسعه اقتصادی را در ایران این دوره شناسایی و بررسی نماید.

در دوره قاجار اقتصاد ایران رو به ضعف نهاده بود؛ تجارت راکد و کشاورزی دچار بحران شده بود. امیرکبیر، صدراعظم ایران در دوره ناصرالدین شاه، با مشاهده این ضعف اقدامات چندی در راستای بهبود وضعیت اقتصادی کشور انجام داد.