اخبار

ادبیات حماسی، گونه‌‌ای از ادبیات است که مضامین آن معمولا برخاسته از آرمان‌های یک قوم و ملت است که ضمن نقل آرزوهای آنها، بخشی از تاریخ و فرهنگ آن قوم و ملتی که حماسه از آن برخاسته است را نیز در خود جای داده و عموما در متون حماسی شکل و نمود بیرونی می‌یابد.

اسطوره سیاوش، با در نظر گرفتن جز به جزء ساخت مایه های آن، یکی از اصلی ترین و محوری‌ترین بخش ها در زنجیره اسطوره ای ایرانی است. این اسطوره یکی از پشتوانه های ساختاری شاهنامه به شمار می‌آید؛ به طوری که بیشتر داستان های پیش از این، در بُن مایه با آن یگانه اند و نقش زمینه ساز آن را دارند. سیاوش دارنده والاترین شخصّیت انسانی در اساطیر ایرانی؛ بویژه در شاهنامه است.

دیوها و مخلوقات اهریمنی بخشی جدایی ناپذیر از اساطیر و باورهای ایرانیان باستان را تشکیل می دهند، در واقع پیشینیان ما برای هر کدام از رذیلت ها و پدیده های شر، قائل به دیوی خاص بودند و آشکار شدن هریک از این عناصر شرور و ویران گر را به آن دیوها نسبت می دادند. از جمله پدیده هایی که ایرانیان برای آن دیوی خاص قائل بودند، پدیدۀ مرگ است؛ پدیده ای که آن را به استویهاد یا دیو مرگ منسوب می کردند.

«شهریارنامه» یکی از منظومه‌های پهلوانی است که به تقلید از شاهنامه فردوسی سروده شده است. سراینده آن شاعری گمنام به نام مختاری است که به احتمال بسیار در دوره صفویه می‌زیسته است. موضوع این منظومه گزارش دلاوری‌های شهریار پسر برزو در سرزمین‌های هند، ایران و مازندران است که در کنار قهرمان اصلی داستان، به هنر نمایی دیگر پهلوانان خاندان رستم نیز اشاره می‌شود. بر پایه برخی قراین، ظاهرا از «شهریارنامه» دو روایت در دست است: یکی روایت مختاری و دیگر روایت بلندتری از شاعری به نام فرخی است که آگاهی چندانی از آن در دسترس نیست.

در کتاب‌خانۀ رامپور رضا، هندوستان یازده نسخۀ مصوّرِ «شاهنامه» نگهداری می‌شود: - نسخه اوّل، تاریخِ کتابتِ قدیم‌ترین نسخه 840 هجری، کاتب محمود بن محمّد یوسف التستری معروف به محمّد کاغذی، دارایِ 52 تصویر، مزیّن به لوح‌هایِ طلایی و رنگی، جدول‌دار.

محمود متقالچی شاهنامه‌پژوه ایرانی است که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته شیمی، شیمی کوانتوم و یکی از گرایش‌های مهندسی هسته‌ای در دانشگاه شهیدبهشتی(دانشگاه ملی)، کالج پادشاهی دانشگاه لندن و مرکز تحقیقات اوک‌ریچ آمریکا گذرانده است. او سال‌ها در سمت‌های مختلف در مرکز تحقیقات هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی و صنعت نفت و گاز ایران خدمت کرد و بعد از مهاجرت به فرانسه، تا زمان بازنشستگی در پاریس هم به همکاری با چند شرکت اروپایی که در همین زمینه کار می‌کردند، ادامه داد.

در سایۀ خطر دشمن مشهور غربی و شهرت جنگ های ایران و روم، دربارۀ بحران هایی که دشمنان شرقی ساسانیان به راه می انداختند کمتر سخن به میان آمده است. همسایگان شرقی ایران در عصر اشکانی و ساسانی مزاحمت های فراوانی برای این دو سلسله پیش آوردند. دولت مقتدر کوشان که، در عصر اشکانی و اوایل عصر ساسانی مرزهای شرقی ایران را تهدید می کرد سرانجام، در زمان شاپور بزرگ به انقیاد ایران درآمد.

تازه ترین كتاب دكتر شمیسا بــا تعبیـری برگرفته از راحة الصـدور شاهِ نامه ها نامیـده شـده اسـت. ایـن اثـر مجموعـه یادداشـتهای ایشان دربـارۀ فردوسی و شـاهنامه اسـت كـه در طـول ِ چنـد سـال بـر حواشـی شـاهنامۀ ِ تصحیـح ژول مـول و سـپس چـاپ مسـكو نوشـته و اخیـرا در قالـب كتابـی در بیسـت فصـل منتشـر شـده اسـت. در ایـن كتـاب گاهـی اشـارات، حدسـها و پرسشـهای جدیـد و تاملبرانگیـزی دیـده می شـود و بـه رغـم تنـوع موضوعات وِ حجـم نسـبتا ِ زیـاد آن (نهصـد صفحـه) بسـیاری از مطالـب به اختصـار و گـذرا مطـرح شـده كه محتملا ناشی از شكل یادداشتی اصل آنهاسـت. در ایـن مقالـه پیشـنهادهایی دربـارۀ بعضـی نظریات و دریافتهای ِ شـاه نامه هـا آورده شـده اسـت.

لوریس چکناواریان در هشتاد و یک‌سالگی خلاق و با انگیزه می‌نوازد و خلق می‌کند. آقای موسیقیدان، عصر روز پنجشنبه (14 تیرماه) در خانه اندیشمندان علوم انسانی، به پاس یک عمر اهتمام و تلاش خلاقانه در روایت داستان‌های شاهنامه و دیگر شاعران بزرگ کلاسیک ادبیات فارسی تجلیل می‌شود و تندیس «سرو سایه‌فکن» را از سوی انجمن‌های مردم‌نهاد فرهنگی و دانشگاهی دریافت می‌کند. به همین بهانه، با او درباره آغاز و انجام اپراهایش از شاهنامه فردوسی به گفت‌و‌گو نشستیم.

در شاهنامه شاهان و پهلوانان محورهای اصلی موجودیت حکومت و عوامل مهم پیروزی و زنده نامی هستند و اگر چه سخن اصلی شاهنامه پیرامون محور پادشاهی است ولی پیروزمندان واقعی و آرایندگان پادشاهی پهلوانان هستند . آنان راهنما مشاور و تدبیر سازان شاهانند بی توجهی به نظرات آنان موجب شکست و بی دولتی پادشاهان می شود .