اخبار

مسیر جغرافیایی کاروان اسرای اهل بیت (ع) از کوفه تا شام، از موضوعات تاریخی مرتبط با مسئله اربعین حسینی است که درباره آن، میان پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد و هر یک از آنان، یکی از سه مسیر مستقیم (از طریق بادیه شام)، میانی (به موازات رود فرات) و سلطانی را به عنوان مسیرِ کاروان اسرا برگزیده‌اند

سال‌ها از واقعه کربلا می‌گذرد. از خونین‌ترین، تلخ‌ترین، انسانی‌ترین و درعین‌ حال خدایی‌ترین تراژدی بشریت؛ که انسان والای تمام روزگاران شهادت را به زندگی با لذت ترجیح داد و خدا را برگزید و هر آنچه غیر را گذاشت و گذشت. سال‌ها از پایمردی و قهرمانی امام حسین «ع» و یاران او می‌گذرد و در تمام این سال‌ها با این‌که واقعه کربلا بارها و بارها دستمایه خلق آثار بسیاری در شاخه‌های مختلف هنری- از ادبیات و موسیقی و نقاشی و تئاتر بگیرید تا در عصر مدرن، سینما- شده است. با تمام این اوصاف، اما این واقعه هنوز که هنوز است درس و ناگفته با خود دارد و می‌شود

گستردگی و عظمت واقعه عاشورا و برجستگی شخصیت های این مقطع از تاریخ، به ویژه سلسله جنبان این حادثه با شکوه، حسین بن علی(ع)، موجب می شود در تشریح حوادث و وقایع عاشورا از سطح فراتر رویم و در باطن و روح اعمال و اقوال این بزرگان اندیشه کنیم. یکی از دیدگاه هایی که می شود از طریق آن این حادثه را واکاوی کرد، دیدگاه عرفانی است.

واقعه عاشورا و شهادت مظلومانه سیدالشهداء و یاران باوفایش در کربلا، تأثیری حرکت آفرین در متن زندگی شیعه داشته و الهام بخش بسیاری از نهضت های حق علیه باطل بوده، به طوری که این واقعة دلخراش تأثیری شگرف در عرصه های مختلف هنری به ویژه نقاشی نیز به جای گذاشته است. در این میان نقاشی قهوه خانه ای و دیوارنگاری های بقاع متبرکه، به دلیل ارتباط نزدیک تر با نگرش ها و زندگی عامه جامعه، بیشترین تاثیر را از این واقعه دریافت نموده است.

انسان به‌عنوان موجودی که بخشی از نظام هستی متعلق به او است مجموعه حرکات و سکنات او می‌تواند از منظر فلسفی، جامعه‌شناختی و... مورد مداقه قرار گیرد. از ابعاد مربوط به این موجود کبیر و ناشناخته، حوادثی است که به‌اختیار و گاهی از روی اضطرار به دست او خلق می‌شود و در اصطلاح نام آن «تاریخ» است.

یکی از حوادث مهم و ماندگار که تأثیرات عمیقی بر جامعه شیعی- اسلامی داشته و دارد، حادثۀ کربلا است. در این مقاله افزون برتاکید به معمای ماندگاری این حادثه مهم ، سعی در اثبات این فرضیه شده است که روند اساسی تبدیل این حادثه به مکتب پیش از اینکه یک روند تاریخی،ادواری و تدریجی باشد، یک روندی دفعی است که در همان متن حادثه پدیدار می گردد.

تاثیرپذیری از واقعه عاشورا و نهضت امام حسین(ع) برای مبارزه با ظلم و ستم در جای‌جای تاریخ معاصر ایران، از نهضت ملی شدن نفت گرفته تا انقلاب اسلامی مشاهده می‌شود. این تاثیرپذیری به‌ویژه در نهضت امام خمینی رنگ دیگری گرفت و منجر به سقوط رژیم 2500 ساله شاهنشاهی شد.

محمدرضا سنگری در نشست نقد کتاب«حماسه حسینی» گفت: استاد مطهری در کتابش می‌گوید که «کربلا تراژدی است یا حماسه» و اثبات می‌کند که کربلا در عین تراژیک بودن، حماسی است؛ هرچند بُعد تراژیک بودن کربلا را نیز نفی نمی‌کند. ایشان حماسی بودن کربلا را با تکیه بر چند موضوع مطرح می‌کند.

نبود سرمایه‌گذاری و حمایت از تولیدات ادبی با مضامین بلند دینی و عاشورایی در کنار کم‌توجهی نویسندگان به خلق آثار خلاقه منجر به ضعف بازار تولیدات ادبیات داستانی با این مضامین شده است.

هرگاه صفحاتی از تاریخ عاشورا و کربلا را از نظر بگذرانیم، کافی است اندکی درنگ کنیم تا این پرسش بنیادین، ذهنمان را به آشوب بکشاند: براستی، امام حسین ‌علیه‌السلام‌ چرا در آن زمانه دست به کاری زد که فرجامش از آغاز معلوم بود؟ آیا او به قدر عبدالله‌بن عباس و محمدبن حنفیه و دیگر بزرگان جامعه اسلامی در آن زمانه که برایش دل می‌سوزاندند و از آن قیام بازش می‌داشتند، بینش اجتماعی نداشت و به واقعیت‌های روزگار خود آشنا نبود؟ اما اگر اندکی، فقط اندکی، با شخصیت این بزرگوار آشنا باشیم، به خود می‌گوییم: