1394/7/27 ۱۱:۴۱
نجفقلی حبیبی، استاد و شارح فلسفه اسلامی در نشست نقد و بررسی کتاب «آیت اشراق» گفت: نویسنده، باید آیات جمع‌آوری شده از سوی سهروردی را تحلیل کند، همچنین، این آیات نیازمند تطابق با مبانی فلسفی هستند.
گزارش از نشست نقد و بررسی کتاب «آیت اشراق»
نشست نقد و بررسی کتاب « آیت اشراق: تفاسیر سهروردی بر آیات قرآن»، (شنبه 25 مهرماه) با حضور دکتر نجفقلی حبیبی، استاد و شارح فلسفه اسلامی، سیدعباس ذهبی، مالک شجاعی‌جوشقانی و سیما سادات نوربخش، به عنوان نویسنده اثر در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
حبیبی گفت: کتاب « آیت اشراق: تفاسیر سهروردی بر آیات قرآن» پیش از این به چاپ رسیده بود اما نویسنده در چاپ جدید در حدود 150 آیه جدید به آن اضافه کرده است. در اینجا باید نکته‌ای را به نویسنده این کتاب متذکر شوم و آن این است که وی باید، در اقدام بعدی علمی خود، آیات مندرج در کتاب را تحلیل و بررسی کند.
وی اظهار کرد: سهروردی در آثار خود، از چندین آیه استفاده کرده است اما نویسنده بنا به لزوم و تناسب با موضوع، از برخی آیات در کتاب خود بهره برده است. مولف کتاب باید دسته‌بندی موضوعی از آبات را نیز در دسترس خواننده قرار می‌داد.
این استاد فلسفه اسلامی ادامه داد: 150 آیات جدیدی که نویسنده در چاپ جدید به کتاب اضافه کرده است، از «التنقیحات» منسوب به سهروردی استفاده کرده، که خود این کتاب دارای غلط‌های چاپی است و این موضوع از عهده نویسنده خارج شده است.
وی با تاکید بر این‌که منظور و شیوه نگاه سهروردی به آیات باید در کتاب آورده می‌شد، گفت: خواننده، برای درک بهتر کتاب نیازمند، تطابق آیات با مبانی فلسفی است؛ به عبارتی نویسنده در گام بعدی باید انطباق آیات استفاده شده از سوی سهروردی را با مبانی فلسفی انطباق دهد، زیرا برخی عرفا نیز آیات را براساس نوع و شیوه نگاه خود بررسی و از آنها استفاده کرده‌اند.
حبیبی با طرح این سوال که پرداختن سهروردی به آیات قرآن برای دفاع از خود در مقابل اتهام‌زنی به ایرانی بودن صِرف بوده یا نه؟ گفت: معروف است که سهروردی فیلسوفی ایرانی است، آیا استفاده و استناد به این آیات در دفاع خود بوده است یا نه؟ سهروردی اساسا فیلسوفی است که با قرآن محشور است. شاید پاسخ این سوال برای ما روشن باشد، اما خواننده که با شبهه مواجه است، باید درک درستی از آیات و نحوه و دلیل استفاده از آنها از سوی سهروردی را داشته باشد.
وی با اشاره به این‌که، اگر کتاب به نحو استاندارد، به چاپ می‌رسید، تعداد صفحاتی بیش از کتاب موجود داشت، اظهار کرد: نویسنده در اقدام بعدی علمی خود می‌تواند بین آراء ملاصدرا و سهروردی دست به بررسی بزند.
سهروردی؛ فیلسوفی گرفتار نور
ذهبی گفت: صَرف‌نظر از عوامل سیاسی و اجتماعی، حسادت‌ها و کینه‌های شخصی، باید به نوع مواجهه سهروردی با قرآن توجه کرد. سهروردی را فیلسوف گرفتار نور می‌دانم، برای سهروردی «نور» واژه‌ای صِرف نیست. او خود را با «نور» دارای پیوند می‌بیند. وقتی سهروردی سخن از «نورالانوار» به میان می‌آورد باید این نکته را درک کرد که این فیلسوف معاشقه‌ای با خداوند دارد. خدای سهروردی، «واجب‌الوجود بالذات» نیست، بلکه خدای سهروردی در اندیشه‌ای است که او از قرآن اخذ کرده است. وی متفکری نظرباز و ارادتمند به نور است.
این سهروردی‌پژوه ادامه داد: قرآن در اندیشه سهروردی، فراتر از یک منبع مراجعه است. این فیلسوف اشراق، در مسائلی مانند مفهوم‌سازی، توسعه مفاهیم فلسفی، تبیین‌های قرآنی به قرآن و کلام الهی تمسک جسته است.
ذهبی با بیان این‌که این کتاب نیازمند جلد دوم نیز است، گفت: چندین محور بحث درباره تفسیر آیات مندرج در کتاب به نظر رسیده است که از آن میان می‌توانم به «نفس‌شناسی»، «خداشناسی»، «اخلاق»، «خداشناسی عرفانی و سلوکی، ادبیات» اشاره می‌کنم که می‌تواند سرفصل‌های مهمی برای تفسیر آیات به کار گرفته شده از سوی سهروردی باشد.
وی با اشاره به برخی آیات تکراری در کتاب اظهار کرد: سهروردی از جمله فیلسوفانی بود که تمام ادیان الهی اعم از زرتشت، خدا(اسلام) و سایر ادیان را جمع واحدی می‌دیده است و متاسفانه در روزگاری که سهروردی می‌زیسته است، نوعی جزم‌اندیشی وجود داشت، که نمی‌توانست این نوع نگاه سهروردی را تاب بیاورد، به همین دلیل بود که حکم ارتداد وی صادر و در جوانی او را به قتل رساندند.
سهروردی، ادیان الهی را واحد می‌دید
در بخش دیگری از نشست نقد و بررسی کتاب «آیت اشراق»، سیماسادات نوربخش، نویسنده کتاب درباره رویکرد و روند تالیف کتاب گفت: کتاب حاضر در سال 1386 از سوی نشر «مهرنیوشا» چاپ شد و در سال‌جاری ویراست جدید آن همزمان با روز بزرگداشت سهروردی از سوی نشر هرمس روانه بازار کتاب شد. مقاله دکتر حبیبی درباره سهروردی و قرآن، انگیزه بسیار مناسبی برای تالیف این کتاب برای من بود. آثار سهروردی مبین بسیار خوبی بر این نکته است که این فیلسوف همواره به قرآن و سنت تمسک داشته و حفظ شریعت و قوانین الهی برای این فیلسوف مهم بوده است.
وی با بیان این که، سهروردی خود را احیاگر حکمت باستان می‌داند، اظهار کرد: منابع سهروردی در درجه نخست، منابع قرآنی و سنت بوده و در گام بعدی از منابع ایران باستان و حکمت یونان بهره برده است. این سه منبع را نمی‌توان در منظر سهروردی از هم دور داشت. وی جزو نخستین فیلسوفانی بود که توانست این سه منبع را کنار هم جمع کند. در آثار سهروردی هماهنگی بین «قرآن» و «برهان» به خوبی ترسیم شده است. ابتدا مساله را برهانی و سپس به قرآن استناد کرده است. سهروردی، فیلسوفی ایرانی و مسلمان و ملزم به سنت الهی است.
نوربخش ادامه داد: اگر قرار بود، کار به صورت تحلیلی پیش برود، نیازمند چندین مجلد مستقل بودیم. در هر حوزه‌ای که وارد شدم، به خوبی تاثیر سه منبع قرآن، منابع ایرانی و یونانی را دیدم. نوآوری سهروردی در این است که در فلسفه خود از حکمت ایران باستان، یونان و قرآن به خوبی استفاده کرده است. هرچند عرفا نیز پیش از سهروردی از این منابع استفاده کرده‌اند، اما سهروردی نخستین فیلسوفی است که این سه حکمت را به خوبی در کنار هم گرد آورده است.
کتاب به نوعی آغازگر تحول در دین و کلام جدید است
مالک شجاعی‌جشوقانی، دبیر و کارشناس این نشست نیز گفت: یکی از اهداف تشکیل این نشست قدردانی از سال‌ها اقدامات پژوهشی سیماسادات نوربخش در حوزه سهروردی‌پژوهی است. در تقسیم‌بندی‌های انجام شده از فلسفه اسلامی، سهروردی فیلسوفی است که در اوج مکاتب فلسفه اسلامی ایستاده است.
وی با اشاره به برخی اقدامات علمی و پژوهشی این نویسنده اظهار کرد: کتاب «آیت اشراق» این پژوهشگر به نوعی آغازگر تحول در دین و کلام جدید است. چندین مرحله را می‌توان برای پژوهش‌هایی از این دست تصور کرد که از آن میان می‌توان به تصحیح متون، توصیف، تحلیل، تبیین، مقایسه بیرونی و درونی و بازسازی آراء اشاره کرد.
منبع: ایبنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید