مردی که تنها شبیه خودش بود / علی‌اصغر عبداللهی

1394/7/12 ۱۰:۰۰

مرگ طبیعی‌ترین اتفاق و ناگزیرترین حکایت زندگی است، از لحظه زادن تا پایان، سایه‌به‌سایه می‌آید و آنگاه در زمان مقرر، اعلام حضور می‌کند. اما چگونه زیستن هرکس، انعکاس واقعه مرگ را متفاوت می‌سازد. عبدالرحیم جعفری متفاوت بود و تنها شبیه خودش بود. به تنهایی، خود را بالا کشید و امیرکبیر حاصل سختکوشی و قدرت تشخیص او بود.

چون عمر به سر رسد چه بغداد و چه بلخ

پیمانه چو پر شود چه شیرین و چه تلخ

آنان که قدم در راه خلق اندیشه می‌گذارند و آنان که در راه نشر آن می‌کوشند، وارد وادی پر خطری می‌شوند که تا پایان، انتظار سود آنچنانی، خیالی خام و ناممکن است و تنها عشق که گاه به جنون سر می‌ساید، حاصل آن است. کمتر کسی چنین شرایطی دارد و ناشر پس از چندی سرمایه‌اش تبدیل می‌شود به انبوهی فیلم و زینک و قراردادهای بی‌ثمر. هیچ ناشری نمی‌تواند تغییر پیشه دهد و برود سراغ دلالی و... نشر بازاری است پر افت و خیز [و کمتر خیز] با برگشت سرمایه در زمان‌های بعید. اما در چنین وانفسایی مردی با تدبیری مثال زدنی، بزرگ‌ترین مؤسسه انتشاراتی ایران و خاورمیانه را پی می‌ریزد و به‌جایی می‌رسد که هفته‌ای 20 عنوان کتاب منتشر می‌کند. همان‌طور که می‌گویند تمام غول‌های ادبیات روسیه از زیر شنل گوگول بیرون آمده‌اند، اغلب ناشران موفق ایران، از زیر شنل عبدالرحیم جعفری بیرون آمده‌اند و رد پای او را در بازار نشر ایران به‌وضوح می‌توان دید. با امیرکبیر نشر در ایران شکل می‌گیرد و پس از آن صنعت نشر معنا و مفهومی دیگر به خود گرفت. در حقیقت می‌توان تاریخ نشر را به دوران پیش و پس از جعفری تقسیم کرد. در هر انقلاب طبیعتاً بنیان‌هایی فرو می‌ریزند و بنیان‌هایی شکل می‌گیرند و در این میان، تشخیص راه صواب، دشوار و گاه بسیار دیریاب است.

عبدالرحیم جعفری درگذشت و یقیناً درباره او و خدماتش بسیار خواهند نوشت اما بزرگ‌ترین قصوری که در حق این مرد شد، این بود که فرصت عشق ورزی به فرهنگ این مرز و بوم از او دریغ شد. فرصتی طلایی که امیدواریم دیگر از دست نرود، بخصوص درباره کسانی که، یک از هزار نیستند، بلکه خود هزارانند.

علی‌اصغر عبداللهی، از ویراستاران سابق انتشارات امیرکبیر

روزنامه ایران

نظر دهید