کزازی: ایرانیان در هر ماه چندین جشن را می‌آراستند

1394/7/7 ۱۳:۱۱

کزازی می‌گوید: ایران ما سرزمین جشن‌های بسیار بوده است. دست کم در فرهنگ‌هایی که من می‌شناسم هیچ فرهنگی را نمی‌توان یافت که به اندازه فرهنگ ایرانی در پیوند باشد با جشن و آیین های شادمانی.

کزازی می‌گوید: ایران ما سرزمین جشن‌های بسیار بوده است. دست کم در فرهنگ‌هایی که من می‌شناسم هیچ فرهنگی را نمی‌توان یافت که به اندازه فرهنگ ایرانی در پیوند باشد با جشن و آیین های شادمانی.

 میر جلال الدین کزازی در آستانه جشن مهرگان و با اشاره به جشن های گونه گون در فرهنگ ایرانی گفت: هنگامی که پدیده‌های گوناگون تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی فرایندهایی پایدار را پدید می‌آورند و به هنجارهایی فراگیر دیگرگونی می‌بابند، فرهنگ پدید می‌آید. فرهنگ فرآیندی ست که از آن خواستگاه‌ها، پاره‌ها و بن مایه‌های پراکنده بسیار سرانجام فرادست می‌آید.

او گفت: ایران ما سرزمین جشن‌های بسیار بوده است. دست کم در فرهنگ‌هایی که من می‌شناسم هیچ فرهنگی را نمی‌توان یافت که به اندازه فرهنگ ایرانی در پیوند باشد با جشن و آیین های شادمانی.

کزازی افزود:ایرانیان در هر ماه چندین جشن را برمی‌گزارده‌اند. دست کم در هر ماه جشنی بزرگ برپای داشته می شده است؛ جشنی که از گاهشماری ایرانی برآمده است.

این پژوهشگر معاصر گفت: در گاهشماری کهن ایرانی پایه بر روز است و ماه و سال، هفته را ما از دیگران ستانده‌ایم؛ از سامیان. از همین روست که واژه‌ای که روزهای هفته را نشان می‌دهد، واژه ای ایرانی نیست؛ واژه ای است در بن عبرانی: واژه شنبه. شنبه در زبان عبرانی شبات بوده است که در زبان تازی سبت شده است.

او افزود: از این واژه در زبان‌های اروپایی -سبت یا سبتیکال- هنوز به کار برده می‌شود؛ به معنی روز آسودگی. روزی که در آن کسی به کاری دست نمی‌یازد.

کزازی تاکید کرد: تنها روز آیینی که در زبان پارسی نامی ایرانی یافته روز آدینه است. آدینه به راستی به معنی آیینی ست. اما شما واژه شنبه را در روزهای دیگر هفته نیز می‌ یابید و این خود نشانه‌ای است از اینکه "هفته" هنجاری به نابی ایرانی نیست.

او توضیح داد: هر کدام از روزهای ماه نامی ویژه خود داشته است. هنگامی که می‌خواسته‌اند زمان را نشان بدهند، می‌گفتند فلان روز از فلان ماه از فلان سال. این نام‌ها از سپندترین، گرامی ترین و والاترین نام ها برگزیده می‌شده است.

کزازی گفت: نام ماه‌های سال هم در شمار این نام‌ها جای داشته است. 12 ماه سال که هر کدام نام ویژه خود دارند در شمار نام‌های روزهای هر ماه دیده می‌شوند؛ پس در هر ماه روزی بوده است که با آن ماه همنام می‌افتاده است. نیاکان ما این همنامی را خجسته می‌دانستند، به پاس آن جشنی بزرگ می‌آراستند.

او ادامه داد: اما سخن این نبود که ما به شمار روزهای سال نام داریم، به شمار روزهای ماه که از اورمزد روز آغاز می شده است، سپس نام 6 فرشته مهین در آیین باستانی ایران بر روزها نهاده می‌شده است از وهومنه یا بهمن تا امرداد. در پی آن هم نام ایزدان- دیگر پدیده‌های سپند و مینوی در آیین باستانی ایران- آورده می‌شده است.

کزازی در پایان گفت:گذشته از این جشن‌ها ، جشن‌های بسیار دیگر هم که خواستگاه آیینی، اسطوره شناختی، گیتیگ، طبیعی داشته اند، در فرهنگ ایرانی کاربرد داشته است. پس ایرانیان در هر ماه چندین جشن را می‌آراسته‌اند و به پاس آن بزم‌های شادمانی را سامان می‌داده‌اند.

هنرآنلاین