1394/6/8 ۱۰:۰۶
رضا سلیمان نوری: یکی از وقایع تاریخی کمتر شناخته شده سده معاصر ایران عملیات بازپس گیری جزایر سه گانه ابوموسی،تنب بزرگ وکوچک است.عملیاتی که نهم آذرماه 1350 خورشیدی با تلاش مشترک نیروی دریایی و هوایی ایران صورت گرفت و در پایان آن این جزایر برای همیشه به مام میهن پیوستند.
آغاز داستان
ماجرای جزایر سه گانه ایرانی و البته جزیره چهارم یعنی سیری از حدود سال 1880میلادی آغاز شد. در این سال، نخستین اختلاف نظر بین ایران و بریتانیا که در آن زمان جنوب خلیج فارس را در کنترل داشت بر سر مالکیت این جزایر بروز کرد. دلیل این امر هم آگاه شدن انگلیسی ها از اهمیت سوقالجیشی این جزایر در حمل ونقل دریایی خلیج فارس بود. آگاهی ای که ناشی از کشف نفت در برخی نقاط حاشیه این آبراه بود. این‌گونه بود که دولت بریتانیا منکر حقوق ایران نسبت به این جزایر شد و با ارسال نیرو، آنها را اشغال کرد. دولت وقت ایران نسبت به این مسئله اعتراض کرد و دولت‌های بعدی نیز به طور مداوم اعتراض خود را نسبت به این تجاوز اعلام کردند اما ضعف نظامی ایران از یک سو و گستره نفوذ انگلستان در سیستم حاکمیتی ایران از دیگر سو، مانع از هرگونه اقدام نظامی ایران برای باز پس گیری جزایر می‌شد.
جداسازی جزایر از سوی انگلستان
انگلیسیها بعد از آنکه سال 1921 اقدام به جداسازی رأسالخیمه از شارجه کردند، تنب بزرگ و کوچک را به رأسالخیمه و ابوموسی را به شارجه که هر دو اکنون بخشی از امارات متحده عربی هستند و آن زمان دو شیخ نشین تحتالحمایه انگلیس بودند، واگذار کرد. دولت ایران به این اقدام اعتراض کرد و حتی یک بار در زمان سلطنت رضاشاه قوای مسلح ایران به جزایر رفتند اما با دخالت انگلستان دست خالی باز گشتند و تنها قرار شد، قبل از رفع کامل اختلاف شیخ نشین‌ها پرچم خود را بر فراز جزایر برافراشته نکنند.
ایران تهدید می‌کند
این وضعیت گرگ و میشی ادامه داشت تا اینکه در سال1347خورشیدی دولت بریتانیا اعلام کرد که تا سال1350 نیروهای خود را از خلیج فارس بیرون خواهد برد. از این تاریخ، مذاکرات بین دولت ایران و بریتانیا در مورد جزایر به طور جدی آغاز شد و به مدت 3 سال ادامه داشت. طی این مدت، دولت ایران شروع به اعمال فشار به بریتانیا کرد و حتی پهلوی دوم اعلام کرد که برای اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه در صورت لزوم به زور متوسل خواهد شد. او جهت قوت بخشیدن هرچه بیشتر بر این تهدید به نیروهای مسلح دستور داد که به هواپیماهای بریتانیا که بر فراز ناوگان دریایی ایران به ویژه در اطراف جزایر سهگانه پرواز کنند، آتش گشوده شود.
آغاز عملیات
سرانجام این وضعیت در صبحگاه 9 آذر 1350خورشیدی،درست یک روز قبل از ترک رسمی خلیج فارس از سوی قوای انگلیسی به پایان رسید. در این روز بر اساس هماهنگی قبلی صورت گرفته با شیوخ شارجه و رأس الخیمه یگان‌های نیروی دریایی ایرانی با ورود به جزایر آنها را تحت کنترل خود گرفتند و با بازگرداندن آنها به‌ایران، به دوران استعماری 80 ساله قوای انگلیسی بر این جزایر پایان دادند. نخستین پرچم ایران پس از گذشت کمتر از 35 دقیقه از آغاز عملیات بر اولین جزیره افراشته شد و رأس ساعت 8 صبح در هر سه جزیره، پرچم ایران همراه با شلیک 21 گلوله توپ به اهتزار درآمد.
آزادسازی ابوموسی
فتح جزیره ابوموسی به دلیل هماهنگی های انجام شده با مسئولان شیخ نشین شارجه بسیار راحت بود. نیروهای تعیین شده برای باز پس‌گیری،این جزیره راس ساعت 6:15 صبح به وسیله یک فروند هاورکرافت در قسمت غربی جزیره پیاده شده و بلافاصله به سوی نقاط حساس پیشروی کردند و در ساعت 6:50 صبح، کلیه نقاط حساس و ارتفاعات را تصاحب کرده و به سرعت پرچم ایران را بر بالای مرتفعترین نقطه این جزیره یعنی کوه حلوا برافراشتند.
بازپس‌گیری تنب‌ها
اما داستان در تنب بزرگ به این خوبی پیش نرفت. ساعت 6 هلیکوپترهای نیروی دریایی اعلامیهای مبنی بر عدم مقاومت روی دهکده و ساختمان پلیس این جزیره پخش کرده و ساعت 6:15 پنج فروند هواناو در سه کرانه جزیره نیروهای خود را پیاده کردند. ساعت 6:35 نیز جتهای نیروی هوایی به روی جزیره ظاهر شدند.در ابتدا هیچگونه مقاومتی، مسبت به حضور نیروهای ایرانی در جزیره مشاهده نشد تا اینکه گروهی به فرماندهی سروان پیاده سوزنچی، به مقابل مدرسه و پایگاه پلیس رسیدند. سوزنچی یکی از نیروها را برای گفت‌و‌گو با افراد داخل پاسگاه به مقابل این بنا می‌فرستد و پس از دقایقی آنان آمادگی خود را برای تسلیم اعلام می‌کنند.در آن زمان دو نفر از پلیسها بدون اسلحه از پاسگاه بیرون میآیند و سروان سوزنچی و مهناوی یکم حبیب ا...کهریری و دو نفر ناوی به اسامی آیت ا... خانی و علی قربان روزبهانی نیز از جای خود بلند شده و برای مذاکره به سمت آن دو پلیس می‌روند اما هنوز چند قدمی به پیش نگذاشته بودند که به ناگاه مسلسل مستقر در پاسگاه آغاز به کار کرده و و در نتیجه سوزنچی، کهریری و ا...خانی به شهادت میرسند و علی قربان روزبهانی مجروح می‌شود. این عمل باعث می شود ،سربازان باقی مانده گروهان سورنچی نیز به سوی پاسگاه تیراندازی کنند. اقدامی که با کشته شدن 4 پلیس و مجروح شدن 5 نفر دیگر از آنان و به دلیل رسیدن سایر نیروها به محل به پایان می‌رسد و دقایقی بعد نیروهای پلیس رأس الخیمه‌ای باقی مانده در پاسگاه خود را تسلیم می‌کنند و بدین گونه مقاومت اعراب برای حفظ تنب بزرگ درهم می‌شکند و این جزیره هم به مام میهن باز می‌گردد. این در حالی بود که تنب کوچک هم دقایقی قبل به تصرف کامل قوای مسلح ایران در آمده بود. بدین‌گونه شهادت سه رزمنده نیروی دریایی ایران خون بهای باز پس‌گیری جزایر سه گانه پس از دوره 80 ساله اشغال توسط قوای انگلستان می‌شود.
روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید