بازخوانی ادیپ شهریار

1392/5/2 ۱۴:۰۹

تراژدی یک سنت کهن ادبی و فرهنگی در اروپاست که به مانند آینه ایی اوضاع و احوالات جامعه و فرد را حدود زیادی به مخاطب نشان می دهد.مرگ مهمترین عنصر در تراژدی است که نزد یونانیان و رومیان مفهومی دوگانه و متضاد داشته.دراین میان ادیپ شهریار به عنوان تاثیرگذارترین تراژدی های یونانی شناخته می شود که توسط سوفکل تراژدی نویس بزرگ یونان خلق شده است.

نام کتاب: ادیپوس

نویسنده سنکا

ترجمه مصطفی اسلامیه

چاپ اول، نشر قطره

تراژدی یک سنت کهن ادبی و فرهنگی در اروپاست که به مانند آینه ایی اوضاع و احوالات جامعه و فرد را حدود زیادی به مخاطب نشان می دهد.مرگ مهمترین عنصر در تراژدی است که نزد یونانیان و رومیان مفهومی دوگانه و متضاد داشته.دراین میان ادیپ شهریار به عنوان تاثیرگذارترین تراژدی های یونانی شناخته می شود که توسط سوفکل تراژدی نویس بزرگ یونان خلق شده است. این تراژدی تا آن حد در حوزه هنر و علوم انسانی با اهمیت است که بخشی از تئوری های زیگموند فروید روانکاو برجسته اتریشی بر مبنای آن شکل گرفته.ادیپ شهریار روایتی است بس پیچیده و تلخ که از تقدیر،اراده ،قدرت،طغیان ،شکست و در نهایت از مرگ سخن می گوید.این تراژدی در زمان خودش نوعی طغیان محسوب می شده و برای پدیدآورنده اش مشکلات زیادی را  بوجود آورد و برای سال ها گروهای های نمایشی از اجرای آن منع می شدند.اما بسیاری از اندیشمندان همان زمان نیز به ستایشاین تراژدی پرداختند.ازجمله ارسطو که ادیپ شهریار را نمونه کامل  تراژدی می داند. دو خط داستانی تکان دهنده یعنی پدرکشی  و آمیختن با مادر برای  یک متن کافی است تا به مثابه یک طغیان نوشتاری قلمداد شود.

چهارصد سال پس از سوفکل ، سنکا اندیشمند و نمایشنامه نویس برجسته رومی این ترازدی عظیم را بازنویسی و خلق دوباره می کند. وی با تجربه های اجتماعی خود دست به بازنویسی می زند. سنکا هم عصر با فرمانروایی چهارتن از ظالم ترین  امپراتوران روم بوده. از تیبریوس و کالیگولا تا کالادیوس و نرون.

ادیپ اثر سنکا تفاوت های فاحشی با نسخه قدیمی تر خود دارد از جمله آنکه در این نمایشنامه مخاطب چثیزی از مرگ ادیپ شهریار و ژوکاست همسر و مادر شهریار نمی بیند.اخیرا انتشارات قطره این نمایشنامه ارزشمند که توسط مصطفی اسلامیه ترجمه شده را راهی بازار نشر کرده است. این نمایشنامه همراه است با مقدمه ایی مفید که مخاطب را با تراژدی و شخصیت سنکا و دورن تاریخی او آشنا کند.