دینانی: فلسفه اسلامی ماجرای غم‌انگیزی دارد

1392/3/21 ۰۷:۲۲

فلسفه در جهان اسلام ماجرای غم‌انگیزی دارد، به همین علت هم بعد از گذشت هزار سال از وفات ابن سینا باز هم بسیاری از کتاب‌هایش ناشناخته مانده است، برخی از آثارش چاپ نشده و برخی با اغلاط همراه است...

نشست «ابن‌سینا پژوهی در ترازوی نقد» به همراه معرفی دو کتاب «سخن ابن‌سینا و بیان بهمنیار» اثر غلامحسین ابراهیمی‌دینانی عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و «التعلیقات» ابن سینا تهیه و تصحیح سید حسین موسویان با حضور مؤلفان آثار، رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، حسین معصومی همدانی، نجفقلی حبیبی، منصور محمدی، یوسف ثانی، فاطمه فنا و جمعی از اساتید فلسفه، در مؤسسه حکمت و فلسفه برگزار شد

غلامحسین ابراهیمی دینانی که با وجود کسالت حضور پیدا کرده بود، در سخنانی گفت: فلسفه در جهان اسلام ماجرای غم‌انگیزی دارد، به همین علت هم بعد از گذشت هزار سال از وفات ابن سینا باز هم بسیاری از کتاب‌هایش ناشناخته مانده است، برخی از آثارش چاپ نشده و برخی با اغلاط همراه است.

این عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی با بیان اینکه در گذشته فلسفه در جهان اسلام در دادگاه شریعت محکوم بوده است، عنوان کرد: در مسیحیت دین در دادگاه محاکمه شده است. در جهان اسلام البته فلاسفه کار خود را انجام داده‌آند اما غالباً یا تبعید یا اعدام می‌شدند یا گرسنه می‌ماندند. خود ابن سینا نیز در یکی از همین دوره‌ها تکفیر شده است.

غزالی در 3 مسئله حکم تکفیر ابن سینا را اعلام کرده است، یکی معاد جسمانی دوم علم خداوند به جزئیات و سوم حدوث عالم.

وی در ادامه افزود: آثار افکار فلسفی ابن سینا در تمام علوم اسلامی منعکس است. از صرف و نحو گرفته تا علم اصول و علم بلاغت، اینها رگه‌های فکری ابن سینا هستند.

دینانی با تأکید بر اینکه خودش فیلسوف صدرایی است و در این مسیر از دنیا می‌رود، عنوان کرد: گاهی خود ملاصدرا در اثر عدم توجه نسبت‌های ناروایی به ابن سینا داده است بنابراین با اینکه من خودم فیسلوف صدرایی هستم معتقدم در برخی مواقع به ابن سینا نقدهای ناروایی شده است. فیلسوف دیگری که در جهان اسلام مشهور است ابن رشد است که در برخی مواقع او نیز به ابن سینا توهین کرده است حتی در یک جایی گفته است که ابن سینا اصلا فیلسوف نبوده است و تنها یک متکلم است. برای فهم بهتر این امر به کشتی با اندیشه‌های ابن رشد پرداختم، تمام کتاب‌هایش را خواندم و پی به عمق اندیشه‌های او بردم. او نیز فیلسوف کوچکی نیست اما با این وجود نسبت به ابن سینا بی‌انصافی کرده است.

وی یادآور شد: ابن سینا همیشه گرفتار حکومت شمس‌الدوله‌ها، عین‌الدوله‌ها، الاغ‌الدوله‌ها و ... بوده است ،چرا که وی طبیب بوده و همیشه در دربار به خاطرش دعوا می‌شده است. بسیاری از شب‌ها با شاگردان خوبش همچون بهمنیار، جورجانی و ... تا صبح گپ می‌زده و مباحثی که توسط شاگردان ابن سینا درباره وی نقل شده او را انسان متفاوتی از آنچه می‌شناسیم نشان داده است.

این نویسنده کتاب‌های فلسفی افزود: در کتاب جدید هم تلاش کرده‌ام با ابن سینا به روایت بهمنیار گفت‌وگو کنم، واقعا ابن سینا چه شاگردانی داشته است، به طوری که بهمنیار ابن سینا را شبه‌معجزه می‌داند و می‌گوید وی انسان عادی نیست.

ابراهیمی دینانی، ابن رشد را یک فیلسوف اسلامی و مشّایی تمام عیار به شمار آورد و گفت: پس از نگارش کتاب ابن رشد با وی طرح دوستی ریختم البته درباره ابن رشد تاکنون در ایران کتابی نوشته نشده است.