1393/12/18 ۱۰:۵۸
دبا: اولین نشست از سلسله همایش های هویت ایرانی «ایران، ملیت، تاریخ و فرهنگ» که قرار است به صورت دوره ای برگزار شود؛ روز یکشنبه هفدهم اسفند ماه 1393، در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد متن زیر گزیده ای از سخنرانی دکتر محمود جعفری دهقی ، دربارۀ مرزهای ایران از زمان ساسانیان تا ظهور اسلام در این سرزمین است.
به نام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین
تحول مرزهای سیاسی ایران در عهد ساسانی 226 تا 651 م.
فلات ایران در عهد باستان جایگاه تلاقی سه فرهنگ سترگ جهانی بود. مغان ایرانی با بهره گیری از حاصل برخورد تمدن های ساکن فلات ایران نظیر ایلامیان، کاسی ها، ماناها، اورارتوها و تمدن هایی نظیر شهر سوخته، هلیل رود، سیلک و ... از یک سو با تمدن های میانرودان نظیر سومری ها، بابلی ها و از سوی دیگر آریایی های مهاجر به فلات ایران با تعاملات فرهنگی توانستند جهان ایرانی را پایه گذاری کنند. هخامنشیان این درخت تناور را آبیاری کردند. اندیشه های جهانی مغان ایرانی از طریق هخامنشیان به یونان باستان و سرزمینهای دیگر انتقال یافت.
ساسانیان خود را وارث این جهان ایرانی می دانستند و به گسترش آن ادامه دادند. دولت ساسانی با تفکر اتحاد دین و دولت پایه گذاری شد. اردشیر بابکان مؤسس این سلسله با تلاش های کردیر ساسانی موفق به ایجاد امپراتوی تازه شدند.
کتیبه و نقش برجسته کردیر ساسانی
پنج تن از شاهان ساسانی از مهمترین شاهان تاثیرگذار در گسترش قلمرو سیاسی ساسانی بودند. هرچند گسترش قلمرو فرهنگی از پیش رقم خورده بود. اردشیر بابکان، شاپور یکم، شاپور دوم، خسرو یکم و خسرو دوم از مهمترین شاهان ساسانی بودند که موفق شدند قلمرو امپراتوری ساسانی را بیش از عهد هخا منشی گسترش دهند.
اردشیر بابکان
کعبه زردشت در نقش رستم فارس
افزون بر منابع مورخین عصر باستان و متون پهلوی کتابی و آثار ارزشمند دوران اسلامی، دو کتیبه شاپور یکم و کردیر ساسانی در کعبه زردشت مهمترین اسناد دوره ساسانی اند که تا حدی قلمرو آنان را باز می نماید.
بنابر آگاهی های موجود در این کتیبه ها می توان مرز های عصر ساسانی را در سه نقشه زیر بازنمود.
مرزهای ایران ساسانی در اوایل دوران امپراتوری
مرزهای ایران ساسانی در اوایل اواسط امپراتوری
درخت تناوری که در عصر ساسانی آبیاری شد، در دوران اسلامی نیز ثمر داد. عصر طلایی دانش و اندیشه ایران اسلامی حاصل این ثمردهی بود.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید