1393/12/10 ۰۹:۳۸
گروه تروریستی داعش ٩ماه بعد از تصرف شهر موصل در شمال عراق، تصاویری از تخریب آثار باستانی موزه این شهر منتشر کرد. در این تصاویر بسیاری از تندیس‌های باستانی موجود در این موزه با وسایلی مانند پتک و مته توسط اعضای داعش از بین برده می‌شود. تعدادی از باستان‌شناسان ایرانی می‌گویند بخشی مهمی از تندیس‌هایی که داعش تخریب کرد بازمانده از تمدن‌های تاریخی ایرانی مانند اشکانیان بوده‌اند. در همین باره یعقوب محمدی‌فر دکترای باستان‌شناسی می‌گوید به اعتقاد من امروز اشکانیان داغدار تخریب آثار موزه موصل توسط داعش هستند.
صدرا محقق: گروه تروریستی داعش ٩ماه بعد از تصرف شهر موصل در شمال عراق، تصاویری از تخریب آثار باستانی موزه این شهر منتشر کرد. در این تصاویر بسیاری از تندیس‌های باستانی موجود در این موزه با وسایلی مانند پتک و مته توسط اعضای داعش از بین برده می‌شود. تعدادی از باستان‌شناسان ایرانی می‌گویند بخشی مهمی از تندیس‌هایی که داعش تخریب کرد بازمانده از تمدن‌های تاریخی ایرانی مانند اشکانیان بوده‌اند. در همین باره یعقوب محمدی‌فر دکترای باستان‌شناسی می‌گوید به اعتقاد من امروز اشکانیان داغدار تخریب آثار موزه موصل توسط داعش هستند.
فیلم تخریب آثار موزه موصل روز پنجشنبه هفته گذشته توسط رسانه‌های متعلق به گروه داعش منتشر شد، آثاری که در این فیلم در حال تخریب هستند تندیس‌ها و دیگر نمادهای بازمانده از تمدن‌های شکوهمند میان‌رودان (بین‌النهرین) مانند آشوری، اکدی، اشکانی و... است.
اعضای تکفیری و تندروی مذهبی داعش معتقدند آثاری که تخریب کرده‌اند بت بوده‌اند و آنها نیز بت‌شکنی کرده‌اند.
برخی از آثار مهم تخریب‌شده در این حمله به موزه موصل شامل تندیس‌های گاومردهای باستانی بازمانده از تمدن آشور و همچنین تعدادی از تندیس‌های بازمانده از دوره اشکانیان در شهر تاریخی هترا (الحضر) هستند. یکی از شاخص‌ترین آثاری که در این رویداد به دست اعضای داعش ویران می‌شود تندیس معروف دومتر و ٢٠سانتی‌متری پادشاه اوپال از حاکمان محلی هترا در دوره اشکانیان است. این تندیس از سنگ مرمر ساخته شده است و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی بازمانده از دوره اشکانیان است.
برای آگاهی از میزان اهمیت موزه شهر موصل و همچنین یافتن ارتباط تمدنی آثار موجود در آن با تمدن ایران‌باستان به سراغ سه باستان‌شناس و استاد دانشگاه رفته‌ایم. یعقوب محمدی‌فر معاون دانشگاه بوعلی همدان و دارنده مدرک دکترای باستان‌شناسی است. او در همین باره به «شرق» می‌گوید: «از دوره هخامنشیان و به‌خصوص در دوره اشکانیان، عراق کنونی بخشی از حوزه تمدنی ایران قرار گرفت، حتی در دوره ساسانیان و تا پایان کار این سلسله هم همین‌گونه بود، پایتخت ساسانیان تیسفون بود که شهری در عراق است، آنجا یکی از مناطقی است که در دوره تاریخی برای ایران بسیار مهم بود. در حقیقت در بیشتر دوره‌های تاریخی، غرب ایران کنونی برای ما مهم بود، دلیل آن نیز به‌خاطر ارتباطات زیادی بود که با تمدن روم داشتیم، در آن دوره فرات مرز طبیعی ما با روم بود و به همین جهت میان‌رودان (بین‌النهرین) برای ایران بسیار حایز اهمیت بود.»
محمدی‌فر در ادامه می‌افزاید: «در دوره اشکانیان از لحاظ سیاسی ساختار دولت به این شکل بود که یکسری حکومت‌های نیمه‌مستقل (مشابه فدرالیسم کنونی) که اختیارات وسیعی داشتند، اما در حالت کلی تابعی از دولت مرکزی بودند در مناطق مختلف حکمرانی می‌کردند، در همین دوره در شهر باستانی هترا در ١٥٠کیلومتری جنوب موصل کنونی حکمرانان محلی حکومت می‌کردند که در حقیقت بخشی از اشکانیان بودند، بخش زیادی از آثار موجود در موزه موصل از همین دوره و همین شهر هترا به دست آمده بود. کاوش‌های این شهر از حدود ٨٠سال پیش توسط باستان‌شناسان فرانسوی و عراقی انجام شد و تعدادی از مهم‌ترین تندیس‌های به‌دست‌آمده در این کاوش‌ها که نشانی از تمدن اشکانیان، بوده‌اند در حمله داعش به موزه موصل تخریب شد، به همین خاطر است که معتقدم امروز اشکانیان داغدار این تخریب هستند.»
این باستان‌شناس همچنین درباره دیگر آثار موجود در موزه موصل نیز این‌گونه توضیح می‌دهد: «بخش دیگری از آثاری که در این موزه نگهداری می‌شد و توسط داعش تخریب شد تندیس گاومردها (گاو بالدار) است که از تمدن آشور برجای مانده است. تمدن آشور در بین‌النهرین یکی از مهم‌ترین تمدن‌های بشری محسوب می‌شود، به همین دلیل است که در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر دنیا رشته آشورشناسی تدریس می‌شود، تمدن آشوری بر تمدن‌های پس از خود مانند هخامنشیان و همچنین مصر بسیار تاثیرگذار بود، یک نمونه از این تاثیر‌گذاری را می‌توان از تندیس گاومرد موجود در دروازه ملل تخت جمشید دید.»
به گفته محمدی‌فر یکی دیگر از نکات غم‌انگیز درباره تخریب آثار تاریخی به‌دست‌آمده از شهر هترا در موزه موصل توسط گروه داعش و به نام مذهب، این است که این شهر باستانی یکی از مثال‌زدنی‌ترین نمونه‌های همزیستی دینی در تاریخ بوده است، به گفته این باستان‌شناس در یکی از میادین اصلی شهر هترا در حدود ١٤معبد و نیایشگاه مربوط به ادیان مختلف از کنیسه‌های یهودی و معابد میتراییسم (پرستش خورشید) تا معابدی مربوط به ادیان دیگر که برای بشر کنونی شناخته‌شده نیستند، وجود داشت که همین مساله نشان می‌دهد در آن دوره تساهل و همزیستی دینی در این شهر به شکلی منحصربه‌فرد رعایت می‌شد. با وجود این همین شهر امروزه قربانی تندروی دینی گروهی خشک‌مغز شده است.
مهدی رهبر باستان‌شناس پیشکسوت نیز در رابطه با همین موضوع در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: «در دوره‌ای تاریخی، فرهنگ ایرانی در میان‌رودان رایج بوده است، به‌عنوان مثال در دوره هخامنشی از سند تا دانوب تحت سیطره این حکومت بوده، در دوره اشکانیان هم به‌دلیل درگیری‌های زیاد با رومیان این منطقه مرز ایران با روم بود که نشانه‌های اشکانیان را می‌توان در شهر باستانی هترا دید؛ به همین دلیل بدون شک بخش زیادی از آثار موجود در موزه موصل که اخیرا تخریب شده به تمدن ایران مربوط می‌شوند، اما حتی اگر این آثار ربط مستقیمی به ما نداشته باشد -که حتما دارد- باید همه‌باهم این اقدام وحشیانه را محکوم کنیم، چراکه آثار فرهنگی متعلق به همه جهان است.»
علی هژبری، باستان‌شناس نیز که به «شرق» می‌گوید برای بررسی جزییات ماجرا فیلم منتشرشده از تخریب موزه موصل را ١٦بار مشاهده کرده است چنین نظری دارد: « به‌صورت مشخص چندتا از آثاری که در این فیلم تخریب می‌شود متعلق به دوره اشکانیان بود که از شهر باستانی هترا توسط فواد صفر باستان‌شناس عراقی به دست آمده بود. هترا یکی از شهرهای مهم دوره اشکانی است. کتاب نتایج کاوش این باستان‌شناس که حاوی اطلاعات و عکس‌هایی از آثار به‌دست‌آمده در هتراست، در ایران هم ترجمه و چاپ شده بود. فواد صفر در آن کتاب نوشته است که این آثار به موزه بغداد تحویل داده شده است، به همین دلیل من امیدوارم که آثار موجود در موزه موصل مولاژ باشند.»
او در رابطه با اهمیت تندیس‌های به‌دست‌آمده در هترا نیز می‌افزاید: «همه تندیس‌های به‌دست‌آمده از کاوش‌ها در هترا تمام‌قد و با پایه سنگی هستند، روی بعضی از پایه این تندیس‌ها هم کتیبه‌ای هست که اسم شخص و جزییاتی دیگر درباره او به خط پهلوی اشکانی نوشته شده است. علاوه‌براین ما از دوره هخامنشی آثار مهمی در این منطقه داریم؛ از زمانی که کوروش برای فتح نواحی غربی و لودیه در آسیای صغیر می‌رود تا زمانی که داریوش در کتیبه بیستون از فتوحات در بابل می‌نویسد، میان‌رودان در دست ایرانیان بود. به همین دلیل پیشنهاد من این است که ما برای کمک برادرانه به عراق براساس قوانین صریح یونسکو که اجازه کار را هم می‌دهد (قانونی مصوب ١٤ می سال١٩٥٤ در لاهه به اسم قانون مربوط به قرارداد حمایت از آثار فرهنگی به هنگام جنگ) برای حفاظت از مابقی آثار تاریخی موجود در عراق و برای جلوگیری از تخریب بیشتر، آثار تاریخی آنها را به رسم امانت به ایران منتقل کنیم تا پس از آرام‌شدن وضعیت به آنجا برگردانیم؛ در غیراین‌صورت باید همچنان منتظر خبر تخریب‌های بیشتری مشابه فاجعه موزه موصل باشیم.»
روزنامه شرق
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید