معرفی کتاب «دهخدا و لغت‌نامه»

1404/1/21 ۱۱:۰۳

کتاب دهخدا و لغت‌نامه، پژوهش مریم میرشمسی شامل سه گفتار است

کتاب دهخدا و لغت‌نامه، پژوهش مریم میرشمسی شامل سه گفتار است:

گفتار اوّل این کتاب دربارۀ دهخداست و ۹ فصل دارد. فصل نخست آن به زندگی‌نامۀ علی‌اکبر دهخدا، به ترتیب دهه‌های زندگی او اختصاص یافته‌است، زندگی‌نامه‌ای مستند با بیش از ۱۳۰ سند. در فصل دوم این گفتار، ظاهر، خصوصیات اخلاقی و عادت‌های دهخدا را از زبان دوستان و نزدیکانش می‌خوانیم. فصل سوم به معرّفی و بررسی آثار دهخدا، به‌جز‌ لغت‌نامه، و نظرات صاحب‌نظران دربارۀ آن‌ها اختصاص یافته‌است. همچنین چندین یادداشت و چهار قطعه شعرِ چاپ‌نشده از او در این بخش آمده‌است. فصل‌های‌‌ بعدی این گفتار دربردارندۀ این اطلاعات است: خاطرات ۲۴ نفر از دوستان، همکاران و اقوام دهخدا از او، سروده‌هایی در سوگ یا ستایش او، چندین نامۀ نوشته‌شده به دهخدا، عکس‌هایی از تقدیمیه‌های کتاب‌هایی که مؤلّفان، مصحّحان یا مترجمان به دهخدا اهدا کرده‌اند، تصویر چند اثر هنری از دهخدا و در پایان آلبوم عکسی از او.

گفتار دوم به لغت‌نامۀ دهخدا اختصاص یافته‌است. سرگذشت لغت‌نامۀ دهخدا و روند شکل‌گیری و تألیف و چاپ آن از آغاز تا پایان در دو فصل «تألیف و انتشار لغت‌نامه» و «پس از انتشار» روایت شده‌است، روایتی مستند به بیش از ۷۰ سند و عکس.

گفتار سوم با معرفی «هیئت پنج‌نفری» و «هیئت مقابله» آغاز شده و در پی آن زندگی‌نامۀ مؤلّفان (۵۳ نفر) و دستیاران (۶۴ نفر) آمده‌است. از هرکدام شرح‌حالی به‌همراهِ نحوه و میزان همکاری‌شان در تألیف ارائه شده‌است. در این گفتار نیز بیش از ۱۱۰ سند به دست داده شده‌است.

سندهای سه گفتار جداگانه در پایان کتاب پیش از نمایه‌ها به ترتیب شماره آورده شده و در متن به شمارۀ سند با کوته‌نوشت «ر.ک.» ارجاع داده شده‌است.

مؤلف مطالب و اطلاعات بسیاری را در پانوشت‌های کتاب گنجانده و برای مطالعۀ بیشتر خوانندگان، منابع بسیاری در پانوشت معرّفی کرده‌است. کتاب نمایه‌های مفصلی دارد.

نشر قطره این کتاب را در ۷۲۷ صفحه در قطع رحلی در زمستان ۱۴۰۳ منتشر کرده است.

منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی