«میراث هنری ساسانی در تزئینات معماری خراسان دوران اسلامی»طی کارگاهی بررسی شد

1402/9/28 ۱۰:۳۶

«میراث هنری ساسانی در تزئینات معماری خراسان دوران اسلامی» طی کارگاه تخصصی با حضور عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در محل نگارخانه موزه مرکزی رضوی مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش گنجینه رضوی، میثم لباف خانیکی در این کارگاه ضمن برشمردن تاریخ فلات ایران از هزاره سوم پیش از میلاد، به گزاره هایی از هنر طی این دوران که دوره های حکومتی مختلف شکوفا شده اشاره کرد.

وی، هنر ایران در روزگار ساسانیان را تلفیقی از جلوه های هنر شرقی قدیم و وارث تمدن های هخامنشی و اشكانی خواند و گفت: در عهد ساسانیان هنر ایرانی به اوج پیشرفت خود رسید و اگر چه از جریانات خارجی همچون یونان و روم تأثیر پذیرفت ولی این هنرها را بر اساس سنن محلی تغییر داد.

خانیکی، نقش برجسته های این دوره نیز بسیار حائز اهمیت دانست و گفت:  تعداد زیادی از نقش برجسته های سلسله ساسانیان در مركز اصلی این حکومت یعنی استان فارسی واقع شده اند و برخی نیز در مناطق دیگر از جمله سلمان و طاق بستان كرمانشاه وجود دارند. بزرگترین نقش برجسته ساسانی در فیروز آباد است صحنه ای از پیروزی اردشیر اول را بر آخرین پادشاه اشكانی نشان می دهد.

این استاد دانشگاه همچنین به محوطه تاریخی بازه هور که در 70 کیلومتری مشهد و در مجاورت روستای رباط سفید استان خراسان رضوی واقع است، اشاره کرد و گفت: بر اساس وسعت قابل توجه این مجموعه مذهبی، کیفیت مصالح استفاده شده، سبک و موضوع تزیینات معماری، موقعیت جغرافیایی و نحوه بهره‌برداری از فضاهای معماری، این آتشکده مهمترین نیایشگاه حوزه فرهنگی شمال شرق ایران در دوره ساسانی به شمار می‌رفته است.

وی با بیان اینکه بسیاری از محققین ابتکارات جدید اصول شهرسازی و معماری، ایجاد پل، کاروانسرا و آتشکده را به ساسانیان نسبت داده اند، تصریح کرد: استفاده از گوشواره در چهار گوش بنا به منظور ایجاد گنبد بود که برای اولین بار در معماری ساسانی یعنی کاخ تیسفون ظاهر شد و بعدها در دوره اسلامی مورد توجه قرار گرفت.

خانیکی افزود: آتشگاه و آتشکده، مکان تشریفات مذهبی و نیایشی زردشتیان است که در دوره هخامنشی به شکل فضای آزاد بود که در دوره ساسانی به صورت ساختمانی با چهار ورودی و چهار طاقی و گنبد ساخته شد.

منبع: کتابخانه و موزه آستان قدس رضوی