گفت‌وگو با خشایار دیهیمی درباره مجموعه «تجربه و هنر زندگی»

1393/8/28 ۰۷:۵۸

«انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» اثر جاناتان گلاور با برگردان افشین خاکباز و «فانوس جادو» نوشته تیموتی گارتون‌ اش با ترجمه فرزانه سالمی دو عنوان کتاب از مجموعه تاریخ نشرآگه است که منتشر شده و کتاب سوم «اروپای پس از جنگ» به قلم تونی جات و برگردان فرزام امین صالحی در آستانه انتشار است.

روایت هایی فلسفی از مسائل زندگی

  آیناز محمدی: «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» اثر جاناتان گلاور با برگردان افشین خاکباز و «فانوس جادو» نوشته تیموتی گارتون‌ اش با ترجمه فرزانه سالمی دو عنوان کتاب از مجموعه تاریخ نشرآگه است که منتشر شده و کتاب سوم «اروپای پس از جنگ» به قلم تونی جات و برگردان فرزام امین صالحی در آستانه انتشار است.

سرپرست و دبیر این مجموعه خشایار دیهیمی است. خشایار دیهیمی علاوه بر این، دبیر مجموعه‌ای است به نام «تجربه و هنر زندگی» که تاکنون ۹ عنوان از آن توسط نشر گمان منتشر شد و از این مجموعه دو عنوان کتاب به اسم «بخشودن» اثر ایو گرارد و دیوید مک ناتون و «فلسفه ترس»  از لارنس اسوندسن را دیهیمی به فارسی برگرداند و کتاب سوم «دروغ و اراده آزاد» از سام هریس هفته آینده منتشر می‌شود.

***

 آقای دیهیمی! از مجموعه تجربه و هنر زندگی کتابی به اسم «دروغ و اراده آزاد» نوشته سام هریس  را در آستانه انتشار دارید. از این نویسنده چه اطلاعاتی دارید؟

سام  هریس یک نورولوژیست است  و این کتاب متشکل از دو مقاله مستقل است. مقاله دروغ را که ترجمه کردم و در این کتاب آوردم برحسب تصادف پس از ترجمه دیدم در یک مجله فرهنگی ادبی هم کل مقاله را ترجمه و چاپ کردند. اما مقاله اراده آزاد در آن سوی دنیا به صورت یک کتاب مستقل چاپ شده بود. منتها چون حجم آن کم بود، تصمیم گرفته بودم این دو مقاله را کنار هم در یک کتاب چاپ کنم. این کتاب به قلم این نورولوژیست به محض انتشار سر و صدای زیادی به پا کرد.  این کتاب راجع به مسائل فلسفی  از دیدگاه یک نورولوژیست می‌نویسد  و می‌پرسد انسان آیا اختیار دارد یا ندارد؟ یا این که این موضوع کارکرد مغز است و فعل و انفعالات شیمیایی است. این متفکر  بیشتر دیدگاهش متکی بر مباحث علمی است.

 این کتاب الآن در چه مرحله‌ای است و چرا این قدر با تأخیر منتشر می‌شود؟

این کتاب و چند کتاب دیگر چاپ شده  ولی توزیع نشده‌اند. ما تصمیم گرفتیم سرعت انتشار کتاب را کم کنیم. در حال حاضر بیست عنوان کتاب چاپ شده آماده توزیع  داریم ولی آنقدر علاقه‌مندان این مجموعه و خوانندگان حرفه‌ای کتاب شاکی شدند که  ما مجاب شدیم. کتابخوان‌ها قشر متوسط جامعه هستند و می‌گویند قدرت خرید دو عنوان کتاب از این مجموعه را در هر ماه نداریم. ضمن اینکه لابد کتاب‌های دیگری هم می‌خرند و می‌خوانند. طبعاً باید حساب دخل و خرج را داشته باشند. در نتیجه با اینکه مجلدات دیگری هم از این مجموعه چاپ شده و آماده است ما تصمیم گرفتیم از مهر به بعد هر ماه یک عنوان توزیع کنیم. در حال حاضر 15 عنوان چاپ شده و آماده توزیع داریم اما دست نگه داشتیم. کتاب من «دروغ و اراده آزاد» به زودی وارد بازار می‌شود.

 شما در مورد عنوان کلی این مجموعه نوشته اید که عنوان اصلی این مجموعه <فلسفه> بود  و شما آن را به «تجربه و هنر زندگی» تغییر دادید. به نظر می‌رسد این اسم برای مجموعه مناسب‌تر و بامسماتر است. چون این کتاب‌ها فلسفه به معنای متعارف نیست.

نویسندگان مجموعه این کتاب‌ها همه مدرس فلسفه هستند  و از زاویه فلسفه به موضوعات مختلف می‌پردازند. منتها در همین مجموعه یک کتاب مفصلی خواهیم داشت که چاپ آن کمی با تأخیر مواجه شد به دلیل حجم زیاد آن. در این کتاب توضیح داده می‌شود که چگونه فلسفه در طول تاریخ مسیرش عوض شد. یعنی در آغاز در دوره سقراط مسائل فلسفی همین مسائل روزمره زندگی بود و مسائل انتزاعی نبود. بتدریج فلسفه به سمت- بخصوص بعد از متافیزیک ارسطو- مباحث انتزاعی سوق داده شد. کتاب منتشر می‌شود می‌بینید، دوره رواقیون، دوره اپیکوریان، دوران بعد از ارسطو همه فیلسوفان مباحث‌شان همین مسائل بود. راجع به درد، لذت، بیماری، خوشبختی و... مسائلی از این دست بود. این کتاب را هم من ترجمه کردم که امیدوارم هرچه زودتر منتشر شود.

  این مجموعه صرفاً به مسائل و مباحث فلسفه زندگی می‌پردازد یا کتاب‌هایی هم در زمینه ادبیات و دیگر حوزه‌ها دارد؟ مثل کتاب «کمونیسم رفت، ما ماندیم...»

این کتاب هم تجربه بخشی از زندگی است دیگر. یعنی این اثر ادبیات نیست، داستان نیست ولی زندگینامه در این مجموعه خواهد آمد. یا کتاب‌هایی شامل مجموعه مقالاتی  که نویسندگانی راجع به خودشان یا مردم کشورشان نوشته‌اند. بخش تجربه زندگی، این آثار همان تجربه‌های زندگی‌اند. همه این آثار لحن روایی و مقاله‌ای دارد ولی داستان در مجموعه نداریم، اگر چیزی هست، حتماً مستند است.

 در کتاب فلسفه ترس اشاره شد، امروزه ترس پیامد‌های فرهنگی و سیاسی مهم‌تری از اضطراب دارد،  منظور  دقیقاً چیست؟

منظور نویسنده این است که در دوره‌ای که فلسفه اگزیستانسیالیسم رواج پیدا کرد، اگزیستانسیالیست‌ها مسأله اضطراب را از تبعات آزادی انسانی می‌دانستند، آن زمان اضطراب، کانون بحث‌های فلسفی بود. ولی امروزه به دلیل این که مسائل فلسفه سیاسی و مسائل ارتباطات بین‌المللی  همه اینها را در نظر بگیریم ،در واقع اضطراب امری فردی تلقی می‌شود در حالی که ترس هم جنبه فردی دارد هم جنبه جمعی. بنابر این چون  حالا جنبه جمعی موضوع اهمیت پیدا کرده است اضطراب به عنوان امری فردی اهمیت بیشتری پیدا کرد.

 در مجموعه تاریخ در  نشر آگه دو عنوان کتاب چاپ و منتشر شد ولی جلد سوم مدتی است که به بازار نیامد.

کتاب‌های این مجموعه دارای حجمی بالای هزار صفحه است، یعنی تنها کتاب کم حجم همین «فانوس جادو» بود که چندی پیش منتشر شده بود، بقیه بالای هزار صفحه است. بنابراین ویرایش این کتاب‌ها و هزینه چاپ و آماده‌سازی و... طول می‌کشد. الآن 14 جلد از این مجموعه ترجمه شده ولی انتشارشان نمی‌تواند به سرعت انتشار کتاب‌های کم حجم نشر گمان باشد. جلد سوم این مجموعه از تونی جات است به اسم «اروپای پس از جنگ» که از ۱۹۴۵ تا سال ۲۰۰۰ را در بر می‌گیرد. این کتاب به احتمال زیاد تا آخر پاییز راهی کتابفروشی‌ها می‌شود.

روزنامه ایران