غدیر خم؛ عید ولایت / دكتر غلامرضا اعوانی

1393/7/20 ۰۹:۱۴

عید غدیر خم را باید عید ولایت نامید. مقام و منزلت ولایت بیش از آنكه تبیین‌كننده شیوه حكومت‌داری باشد تبیین‌گر منزلت و جایگاه ولی در اسلام و به خصوص تشیع است. ولایت علم‌آور است و معرفت می‌آورد. در حدیث آمده است كه خداوند هیچ ولی را جاهل قرار نداده است، در واقع ولی عارف است و به نور الهی می‌بیند. حضرت رسول(ص) می‌فرماید: «اتقوا فراسه المومن فإنه ینظر بنور‌الله: از فراست مومن بترسید كه چیزها را با نور خدا می‌نگرد.

عید غدیر خم را باید عید ولایت نامید. مقام و منزلت ولایت بیش از آنكه تبیین‌كننده شیوه حكومت‌داری باشد تبیین‌گر منزلت و جایگاه ولی در اسلام و به خصوص تشیع است. ولایت علم‌آور است و معرفت می‌آورد. در حدیث آمده است كه خداوند هیچ ولی را جاهل قرار نداده است، در واقع ولی عارف است و به نور الهی می‌بیند. حضرت رسول(ص) می‌فرماید: «اتقوا فراسه المومن فإنه ینظر بنور‌الله: از فراست مومن بترسید كه چیزها را با نور خدا می‌نگرد. » تا چه برسد به ولی خدا كه ولایت اطوار عالیه ایمان است و ولی همه‌چیز را به نور خدا می‌بیند و از هوای نفس برخاسته و صفات و وجود او الهی شده است و به نور حق می‌بیند. بنابراین عرفا با نور دیگری ائمه(ع) را می‌بینند و به صورت اشاره در كتب آنها هست، اشاراتی كه كاملا بیان می‌كند آنها چه احترامی به اهل بیت(ع) داشتند. امام علی(ع) صاحب این نور ولایت بودند و برای همین دلیل بود كه پیامبر اكرم(ص) امیرالمومنین علی(ع) را به مقام ولایت برگزیدند. قرآن كریم اشاره‌ دارد كه وقتی بر سر افرادی بلایی نازل شود فرار می‌كنند، تا زمانی كه نعمت و رحمت نازل می‌شود آنها اینها را به خودشان و اعمال‌شان نسبت می‌دهند و خداوند را پرستش می‌كنند. روز غدیر روز خودپرستی كسانی بود كه مقام ولایت را نپذیرفتند و سر در گمراهی گذاشتند. یكی از دردهای بزرگ جوامع اسلامی این است كه بسیاری از مردم در نازل‌ترین مرتبه دین پژوهی و دین‌شناسی قرار دارند و به‌طور طبیعی معرفت‌ها و شناخت‌های آنان نسبت به فرهنگ و تفكر اسلامی بسیار قلیل و ناقص می‌شود و همین مردم در نهایت به عقاید و افكاری درباره دین می‌رسند كه واژگون و مغشوش و مبهم است و به هیچ‌وجه نمی‌توان نام اسلام بر آن گذاشت بلكه ظاهری از دین دارد و باطن و محتوای آن در نقطه مقابل و در تضاد و تعارض با دیانت اصیل و آمیخته با تحریف‌های گوناگون است. به همین دلیل است كه در واقعه غدیر ما با صرف معنای امام رو به رو نیستیم بلكه امام به معنای واقعی آن در ذهن ما جاری است. همچنین طبیعی است امام به معنای عام و صرف‌نظر از شخص حضرت امیر(ع)، امام به عنوان رهبر، هدایت‌كننده و جانشین پیامبر(ص) كارش این است كه حكومت را در دست بگیرد و به عنوان یك شخص صالح و برتر معرفی می‌شود. پیامبر(ص) در غدیر خم توصیفی از امام را داده‌اند كه جانشینش چه كسی باشد و عمل پیامبر(ص) نیز تعیین شایسته‌ترین است. از دیدگاه دین، كسی جز خداوند بزرگ، چه در بعد قانونگذاری برای اداره جامعه بشری و چه در بعد حاكمیت بر انسان، حق حكومت بر مردم را ندارد و این معنای دقیق حكومت دینی است. بر این مبنا، مشروعیت و اعتبار چنین حكومتی نیز باید الهی باشد. پیامبر نیز با حركت خود نشان دادند كه مشروعیت حكومت باید بر چه اساسی صورت گیرد. منشا مشروعیت حكومت اسلامی هم بر اساس امام‌شناسی است كه مردم آن جامعه دارند.

رییس انجمن بین‌المللی فلسفه اسلامی

روزنامه اعتماد