بازخوانی آرای مقام معظم رهبری پیرامون لزوم وحدت شیعه و سنی

1393/6/1 ۱۱:۱۶

ریشه فقهی سلفی‌ها به قرن دوم هجری باز می‌گردد. نخستین پیوند آنان با ساختار سیاست و قدرت با پایه‌گذاری حکومت آل سعود در عربستان شکل گرفت و با اعلام تشکیل جبهه جهانی اسلام برای جهاد با یهودیان و صلیبیان به رهبری بن لادن و وقایع یازده سپتامبر کارکرد مبارزاتی و جهادی یافت. این جریان در سال‌های اخیر با رویکرد تکفیری و متهم کردن سایر مسلمانان به ناخالصی و عدول از اسلام حقیقی، رشد و شدت خاصی یافته است.

تفرقه افکنی با دستاویز تکفیر

 مریم السادات حسینی : ریشه فقهی سلفی‌ها به قرن دوم هجری باز می‌گردد. نخستین پیوند آنان با ساختار سیاست و قدرت با پایه‌گذاری حکومت آل سعود در عربستان شکل گرفت و با اعلام تشکیل جبهه جهانی اسلام برای جهاد با یهودیان و صلیبیان به رهبری بن لادن و وقایع یازده سپتامبر کارکرد مبارزاتی و جهادی یافت. این جریان در سال‌های اخیر با رویکرد تکفیری و متهم کردن سایر مسلمانان به ناخالصی و عدول از اسلام حقیقی، رشد و شدت خاصی یافته است. آنچه مسلم است وجود چنین جریانی که با تکفیر دیگر مسلمانان و بویژه شیعیان، خود را برحق می‌داند، بزرگترین و مهمترین ابزار و مستمسک برای دشمنان اسلام در جهت ایجاد تفرقه و اختلاف افکنی در صفوف مسلمین است. در سال‌های اخیر گروه‌های تروریستی با اندیشه سلفی جهادی و تکفیری در سوریه و به تازگی در عراق، آتش فتنه و جنایت و مسلمان کشی را با نام اسلام و دفاع از اسلام اصیل، بر پا کرده‌اند. این در حالی است که دستان نه چندان پنهان استکبار و صهیونیزم جهانی در حمایت از آنان، از هویت و ماهیت اصلی‌ سلفی‌ها که همانا ابزاری برای تفرق و جدایی و دشمنی میان مسلمانان است؛ پرده بر می‌دارد. در این میان آنچه در این مهلکه فتنه انگیز ضروری و بایسته است؛ بصیرت و بینش عمیق و موشکافانه نسبت به چنین جریانی است تا با پرهیز از دامن زدن به اختلافات، حیله و دام دشمنان اسلام را برای رخنه در صفوف مسلمین ناکام گذارد. رهنمودهای ژرف نگرانه مقام معظم رهبری در شناخت عوامل و دسایس اصلی این تفرقه افکنی از این رو قابل تأمل است.

<تکفیر> اصطلاحی است در علم کلام و فقه به معنای نسبت کفر و شرک به مسلمان دادن؛ و تکفیری مسلمانی است که دیگر مسلمانان را متهم به ارتداد و انحراف از اسلام اصیل می‌کند و با صدور حکم ارتداد بر مجازات‌ آنان از جمله اعدام، رأساً اقدام می‌کند.

تفرقه در ادبیات اسلامی در مقابل وحدت و اتحاد و به معنای پراکنده کردن و جدا جدا نمودن آمده است. عبارت قرآنی«ان هذه امتکم امه واحده....» از نظر اغلب مسلمانان امر به اجتماع و اتحاد مسلمانان و نهی از تفرقه و فرقه فرقه شدن مسلمانان می‌کند. نکته قابل‌توجه آنکه تفرقه با اختلاف تفاوتی اساسی دارد. چنانچه اختلاف پدیده‌ای طبیعی و اجتناب ناپذیر است اما تفرقه امری غیر طبیعی و اجتناب پذیر است. به گونه‌ای که مسلمانان با وجود داشتن یک دین و ایمان به خدای یکتا و پیامبر اسلام و کتاب و قبله‌ای واحد، یکدیگر را گمراه و اهل باطل پنداشته و تکفیر نمایند. پیامبر اکرم(ص) با تعبیر

«ید واحده علی من سواهم» مسلمانان را به اتحاد و یکپارچگی در برابر دشمنان دعوت نموده است و در غیر این صورت است که فتنه و آشوب اجتماع آنان را در بر خواهد گرفت. اعتصام و تمسک به حبل‌الله و ریسمان الهی بر اساس نص صریح خداوند تنها راه مقابله با تفرقه در جماعت مسلمین است. ریسمانی که مصداق عینی آن «قرآن کریم» است که رمز وحدت مسلمانان جهان است: «فیکم بکتاب الله».

اما آنچه مسلم است دور شدن از کتاب و ریسمان الهی موجبات قرار گرفتن در مسیر اهداف و منافع دشمنان کتاب خدا و دین راستین الهی را فراهم می‌آورد. آن چنان که امروز دنیای اسلام با چنین فتنه‌ای با برنامه‌ریزی و مدیریت استکبار جهانی و ایادی آن در منطقه خاورمیانه همچون رژیم غاصب صهیونیست دست به گریبان است. رشد جریان تکفیری در سال‌های اخیر با قرائت متحجرانه از سنت نبوی و برداشت‌های ظاهری از آیات قرآن و اتهام تکفیر و تحریف اسلام به دیگر مسلمانان بویژه شیعیان را باید سناریوی جدید نظام سلطه برای در هم شکستن اتحاد مسلمانان و تفرقه افکنی میان آنان به شمار آورد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با شناخت عمیق از مدیریت جهانی چنین جریانی، برای رخنه در اجتماع مسلمین و ایجاد فساد و فتنه انگیزی میان آنها برای نیل به منافع و اهداف جبهه استکبار، در بیانات خود در مناسبت‌ها و زمان‌های مختلف، به واکاوی و ریشه‌یابی این تفرقه افکنی می‌پردازند.

 اسلام تکفیری در مقابل اسلام اصولگرا

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ریشه اصلی چنین جریانی را نحوه مقابله دشمنان با اسلام و بهره‌گیری آنان از پوشش اسلام برای حذف و تقابل با اسلام می‌دانند. حضرت امام خمینی(ره) نیز با تعبیر <اسلام امریکایی> در مقابل <اسلام ناب محمدی> به پذیرش ولایت دشمنان دین و همراهی با طواغیت و تمسک ظاهری به اسلام از سوی دولت‌های مسلمان اشاره می‌کنند و این اسلام را مغایر با اسلام حقیقی و ناب بر می‌شمارند؛ چراکه اسلام امریکایی در راستای اهداف و منافع امریکا و صهیونیزم جهانی است. مقام معظم رهبری با تأکید بر این مسأله می‌فرمایند: «آنچه مسلم است، اینان در جهت کلی قطعاً ۱۸۰ درجه در جهت مخالف اسلام حرکت می‌کنند. اسلام همراهی با دشمنان دین را، ولایت دشمنان دین را، ولایت مستکبرین را جزو چیزهایی دانسته است که مؤمن باید از آن بر کنار باشد» (8/4/93)

ایشان اسلام تکفیری را نیز چون اسلام لاییک در ذیل اسلام امریکایی و اسلام در راستای منافع دشمنان دین و در مقابل اسلام راستین به شمار آورده و می‌فرمایند: «دو الگوی «اسلام تکفیری» و «اسلام لاییک» از سوی غرب به شما پیشنهاد شده و خواهد شد تا الگوی «اسلام اصولگرای معتدل و عقلانی» در میان انقلاب‌های منطقه تقویت نشود. کلمات را دوباره و به‌دقت تعریف کنید.» ایشان با ترسیم ابعاد اسلام تکفیری و اصولگرا به باز تعریف مفاهیم در این چارچوب می‌پردازند: «دموکرات بودن» اگر به معنای مردمی بودن و انتخابات آزاد در چارچوب اصول انقلاب‌هاست، همه دموکرات باشید و اگر به معنای افتادن به دام لیبرال دموکراسی درجه دوم و تقلیدی باشد، هیچ یک دموکرات نباشید. «سلفی‌گری» اگر به معنای اصولگرایی در کتاب و سنت و وفاداری به ارزش‌های اصیل و مبارزه با خرافات و انحرافات و احیای شریعت و نفی غربزدگی باشد، همگی سلفی باشید و اگر به معنای تعصب و تحجر و خشونت میان ادیان یا مذاهب اسلامی ترجمه شود، با نوگرایی و سماحت و عقلانیت - که ارکان تفکر و تمدن اسلامی‌اند - سازگار نخواهد بود و خود باعث ترویج سکولاریزم و بی‌دینی خواهد شد. » ایشان تأکید می‌کنند که به چنین اسلامی که با دامن زدن به جنگ‌های قبیله‌ای و مذهبی، اشداء با مؤمنین و رحماء با کفار است نباید اعتماد کرد؛ چراکه آن همان اسلام امریکایی و انگلیسی است که مسلمانان را به دام سرمایه‌داری غرب و مصرف زدگی و انحطاط اخلاقی می‌کشاند (14/11/1390)

 اختلاف افکنی: سیاست استعماری استکبار

در بررسی و ریشه‌یابی ایجاد چنین اختلافی میان گروه‌های مسلمان آنچه اهمیت دارد توجه به سیاست کهنه استعمار در قرون اخیر است. رهبر معظم انقلاب با نظر به نقش آفرینی دشمنان اسلام در شکل دهی و دامن زدن به اختلافات عقیدتی، آن را سیاست کهنه و قدیمی استعمار بویژه انگلیسی‌ها در سده‌های اخیر برمی‌شمارند. به‌طوری‌که اختلاف افکنی میان شیعه و سنی و سایر فرق و طوایف اسلامی ابزار آنان برای سلطه و انحراف افکار و اذهان مسلمین از دشمن اصلی آنها یعنی اسرائیل است: «امروز در دنیای اسلام برای اینکه دستگاه‌های استکباری به هدف‌های استکباری خودشان برسند، برای اینکه مشکلات خودشان را پوشیده و مخفی نگهدارند، در میان مسلمانان اختلاف ایجاد می‌کنند؛ شیعه‌هراسی به‌وجود می‌آورند، برای اینکه رژیم غاصب صهیونیستی را محفوظ نگهدارند، برای اینکه تضادهایی که سیاست‌های استکباری را در این منطقه به شکست کشانده است، به‌نحوی حل کنند؛ راه آن را در این می‌بینند که بین مسلمانان اختلاف بیندازند. خب، این را باید دید، این را باید فهمید.»(6/3/93)

ایشان در بیاناتی دیگر ضعف اسرائیل در مقابل یک میلیارد و نیم مسلمان را عاملی برای دست یازیدن دشمن به ابزار تفرقه برمی‌شمارند: «دشمن صهیونیستی در مقابل یک میلیارد و نیم مسلمان عددی نیست؛ به حساب نمی‏آید. اختلاف در دنیای اسلام ـ این ضعفی که در درون دنیای اسلام است ـ موجب می‌شود که دشمن ضعیف بتواند راه خود را پیدا کند، یارگیری کند، از بین برادران مسلمان دشمن برای خود یارگیری کند.»(15/4/88)

ایشان ترویج افراطی گری انحرافی به نام اسلام و به نام دین و شریعت و ایجاد جریان‌های تکفیری در جهان اسلام را یک« مژده » برای دشمنان اسلام و استکبار می‌دانند؛ چرا که «به جای توجه مسلمانان به واقعیت خبیث رژیم صهیونیستی، توجه‌ها را به جای دیگری معطوف می‌کنند.»(29/10/92)

دشمنان اسلام با طراحی و پی‌ریزی چنین توطئه‌ای، اختلافات عقیدتی مسلمانان را به ستیزه گری، دشمنی و کشمکش بدل می‌نمایند؛ چرا که «آنان خوب فهمیدند که اگر در دنیای اسلام مذاهب اسلامی گریبان یکدیگر را بگیرند و کشمکش با همدیگر را شروع کنند، رژیم غاصب صهیونیست نفس راحتی خواهد کشید.»(20/6/92) بدین‌سان «امپراتوران کفر و نفاق به رهبری امریکا و اسرائیل می‌خواهند معادله جهاد و مقاومت را تبدیل به طرح تکفیر و ترور فرزندان اسلام نموده و در یک کلام، جنگ شیعه - سنی را به مثابه‌ دلمشغولی ملت‌های مسلمان بر جهان اسلام تحمیل کنند و به خیال خود از این راه بر تمامی مقدرات مادی و معنوی جهان اسلام مسلط شوند.» (24/4/91)

تحریک شیعه و سنی به بدگویی و تهمت و تقابل با یکدیگر با ابزارهای ارتباط جمعی و سرمایه‌گذاری مالی غرب در این راستا، خود گویای منافعی است که این اختلاف و تفرقه مسلمین، نصیب جبهه استکبار می‌کند: «عامل این جنگ مسلمان با مسلمان، کسانی هستند که از پول دست‌نشاندگان مستکبرین استفاده می‌کنند. آنها با بزرگ‌نمایی دستگاه‌های تبلیغاتی دشمن، اسلام را در چشم افکار عمومی دنیا زشت جلوه می‌دهند؛ وقتی تلویزیون‌ها یک آدمی را نشان می‌دهند که به نام اسلام، جگر یک انسانی را می‌جود، درباره اسلام چه فکر می‌کنند؟ دشمنان اسلام برنامه‌ریزی کردند؛ اینها چیزهایی نیست که دفعتاً به‌وجود بیاید، اینها چیزهای خلق‌الساعه نیست؛ اینها چیزهایی است که درباره آن مدت‌ها برنامه‌ریزی شده است، پشت سر اینها سیاست هست، پشت سر اینها پول هست، دستگاه‌های جاسوسی پشت سر این‌جور کارها هستند.» (29/10/92) قرار دادن رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی با حمایت مالی غرب در اختیار این گروه‌های افراطی در همین راستا صورت می‌گیرد:

« وسایل ارتباط جمعی و رسانه در اختیار این‌ها می‌گذارند؛ در کجا؟ در امریکا! در کجا؟ در لندن! آن تشیعی که از لندن و از امریکا بخواهد برای دنیا پخش بشود، آن تشیع به درد شیعه نمی‌خورد» (20/6/92)

از نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اینها نه شیعه و نه سنی هستند بلکه صرفاً به دنبال آتش افروزی و ایجاد درگیری و پیشبرد خواست و اهداف دشمنان اسلام هستند. ایشان، دشمنان اصلی اسلام را نه تکفیری‌ها و سلفی‌ها و گروه‌های افراطی، بلکه تحریک‌کنندگان و حامیان مالی و تسلیحاتی آنان می‌دانند: «اما دشمن اصلی، آن کسی است که اینها را تحریک می‌کند، آن کسی است که پول در اختیارشان می‌گذارد، آن کسی است که وقتی انگیزه آنها اندکی ضعیف شد، با وسایل گوناگون آنها را انگیزه‌دار می‌کند؛ دشمن اصلی، آن کسی است که تخم شکاف و اختلاف را بین آن گروه نادان و جاهل و ملت مظلوم ایران می‌افشاند؛ اینها آن دست پنهان سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی است. لذا ما مکرر گفته‌ایم این گروه‌های بی‌عقلی را که به نام سلفی‌گری، به نام تکفیر، به نام اسلام با نظام جمهوری اسلامی مقابله می‌کنند، دشمن اصلی نمی‌دانیم؛ فریب‌خورده می‌دانیم؛ دشمن اصلی آن دشمن پشت پرده است، آن دست نه‌چندان پنهانی است که از آستین سرویس‌های امنیتی بیرون می‌آید و گریبان مسلمانان را می‌گیرد و آنها را به جان هم می‌‌اندازد.» (14/3/93)

جریان تکفیری بی‌شک با جدایی و تفرقی که میان گروه‌های اسلامی ایجاد می‌کند، عامل و ابزار مهمی برای مقابله با موج بیداری اسلامی و تحت‌الشعاع قرار دادن آن است. رهبر انقلاب با توجه به این نکته می‌فرمایند: «امروز یکی از خطرناک‌‌ترین چیزهایی که نهضت بیداری اسلامی را تهدید می‌کند، اختلاف‌‌افکنی و تبدیل این نهضت‌ها به معارضه‌‌های خونین فرقه‌‌ای و مذهبی و قومی و ملی است. این توطئه هم‌‌اکنون از سوی سرویس‌های جاسوسی غرب و صهیونیزم، با کمک دلارهای نفتی و سیاستمداران خودفروخته، از شرق آسیا تا شمال آفریقا و بویژه در منطقه ‌‌عربی، با جد و اهتمام دنبال می‌شود و پولی که می‌توانست در خدمت بهروزی خلق خدا باشد، خرج تهدید و تکفیر و ترور و بمب‌گذاری و ریختن خون مسلمانان و برافروختن آتش کینه‌‌های درازمدت می‌گردد.» (9/2/92)

گردانندگان و ایادی غربی جریان تکفیر، علاوه بر پوشش نهادن بر موج بیداری اسلامی، هرگونه کشمکش و جنگ داخلی کشورهای اسلامی را نزاع عقیدتی و جنگ میان شیعه و سنی وانمود می‌کنند. آن چنان که در سوریه، لبنان، عراق و بحرین و لیبی، پاکستان جریانات معارض را مزورانه به جنگ عقیدتی شیعه و سنی پیوند زده اند: « تبلیغات غرب و رسانه‌‌های منطقه‌‌ای وابسته و مزدور، جنگ ویرانگر در سوریه را نزاع شیعه و سنی وانمود می‌کنند و حاشیه امنی برای صهیونیست‌ها و دشمنان مقاومت در سوریه و لبنان پدید می‌‌آورد. این در حالی است که دو طرف نزاع در سوریه، نه سنی و شیعه، بلکه طرفداران مقاومت ضدصهیونیستی و مخالفان آنند. نه دولت سوریه یک دولت شیعی و نه معارضه سکولار و ضد اسلام آن یک گروه سنی‌‌اند. تنها هنر گردانندگان این سناریوی فاجعه‌‌آمیز آن است که توانسته‌‌اند از احساسات مذهبی ساده‌‌اندیشان در این آتش‌‌افروزی مهلک استفاده کنند. این موج تبلیغات در مورد بحرین نیز به گونه‌‌ای دیگر به دروغ و فریب سرگرم است. در بحرین، اکثریتی مظلوم که سال‌های متمادی است از حق رأی و دیگر حقوق اساسی ‌‌یک ملت، محرومند، به مطالبه حق خود برخاسته‌‌اند. آیا چون این اکثریت مظلوم شیعه‌‌اند و حکومت جبار سکولار، متظاهر به سنی‌‌گری است، باید این را نزاع شیعه و سنی دانست؟ استعمارگران اروپایی و امریکایی و همپیاله‌‌های آنان در منطقه البته می‌خواهند چنین وانمود کنند، ولی آیا این حقیقت است؟» (9/2/92)

 اتحاد کلمه تنها راه نجات

در میان آتش فتنه و آشوب و تفرقه افکنی دنیای استعمار و استکبار، آنچه اهداف شوم آنان را متزلزل و منافع‌شان را ناکام می‌گذارد بی‌شک وحدت مسلمین است: «امروز تنها راهی که دنیای اسلام برای حفظ منافع ملت‌های اسلامی دارد، اتحاد کلمه بر محور اسلام است؛ «نه» گفتن به اهداف و مطامع استعماری دشمنان و مستکبران است. هدف استکبار، محو هویت ملی و دینی در دنیای اسلام و بویژه در خاورمیانه است. مقابله با این هدف، با اتحاد بیشتر، با همبستگی بیشتر، با تمسک به اسلام، با ترویج اسلام و با ایستادن در مقابل زیاده‌خواهی‌های امریکا و مستکبران عملی است و لاغیر.» (11/6/84)

مهمترین محور اتحادبخش و جمع‌کننده از نظر رهبر انقلاب اسلامی در میان مسلمانان، « مرجعیت» است بویژه در عراق با تحکیم موضع مرجعیت و نقش گردآوری‌کننده علما پیرامون اسلام، دام تفرقه افکنانه دشمنان ناکام می‌ماند. (26/1/83) ایشان پیش از این نیز در حوادث ده سال پیش عراق، اوضاع کنونی این کشور را پیش‌بینی نموده و گروه‌های مختلف اسلامی را به وحدت حول محور اسلام برای پرهیز از پراکندگی و تفرق دعوت نمودند: «به ملت مؤمن و غیور عراق یادآوری می‌کنم که تنها راه سربلندی ملت و نجات کشور از شر نقشه‌های خطرناک استکبار و صهیونیزم، وحدت کلمه آنان در زیر پرچم پرافتخار اسلام است و امروز آنان می‌توانند با تمسک به این ریسمان مستحکم الهی آینده‌ای را برای کشور خود و نسل‌های بعدی رقم بزنند که در آن عراق اسلامی و مستقل همچون ستاره درخشانی در دنیای اسلام نمایان گردد. بزرگان و نخبگان دینی و سیاسی عراق تنها با تمسک به اسلام و وحدت کلمه خواهند توانست وظیفه بزرگی را که در این روزگار استثنایی بر عهده دارند انجام دهند و امید است که در این راه ثابت قدم و موفق باشند.»(7/6/82)

با ترسیم چنین الگویی از صف ‌بندی دشمنان اسلام، از سوی مقام معظم رهبری، جایگاه جریان تکفیری و حامیان منطقه‌ای آنها در میان کشورهای مسلمان بخوبی روشن و آشکار می‌گردد؛ چرا که از نظر ایشان: « امروز هر حنجره‌ای که به وحدت دنیای اسلام دعوت کند، حنجره الهی است، ناطق من‌الله است. هر حنجره‌ای و زبانی که ملت‌های مسلمان را، مذاهب اسلامی را، طوایف گوناگون اسلامی را به دشمنی با یکدیگر تحریک کند و عصبیت‌ها را علیه یکدیگر تحریک کند، ناطق من الشیطان است. «من اصغی الی ناطق فقد عبده فان کان النّاطق عن‌الله فقد عبد‌الله و ان کان النّاطق ینطق عن لسان ابلیس فقد عبد ابلیس». آنهایی که از زبان ابلیس حرف می‌زنند، خودشان و مستمعین خودشان را به طرف جهنم می‌برند؛ خودشان را هم دچار هلاکت می‌کنند. «أ لم‌تر الی الذّین بدّلوا نعمت‌الله کفرا و احلّوا قومهم دار البوار. جهنّم یصلونها و بئس القرار»؛ «یقدم قومه یوم القیامه فأوردهم النّار»، که درباره فرعون است.» (18/3/92) بدین سان دنیای اسلام امروز بیش از پیش و بیش از هر چیز به اتحاد و یکپارچگی و دوری از تفرقه و پراکندگی محتاج است تا اجتماع صفوف مسلمانان، لرزه به پیکره و هیمنه دشمنان اسلام و در رأس آنان رژیم صهیونیستی بیفکند.

روزنامه ایران