1397/11/24 ۰۷:۳۶
مساجد یکی از مهم‌ترین نمادهای مهرازی اسلامی به شمار می‌آیند؛ نیایشگاه‌هایی كه در آن اوج هنر ایرانی به‌نمایش گذاشته شده و شهرتی جهانی دارد. درحال حاضر بسیاری از مساجد تاریخی ایران علاوه بر ماهیت اصلی خود، یعنی محلی برای عبادت معبود یكتا، به جاذبه گردشگری نیز تبدیل شده كه سالانه شاهد بازدید گردشگران داخلی و خارجی از این اماكن هستیم.
با زیباترین مساجد ایران آشنا شویم
نصیرالملک شیراز؛ مسجدی با شهرت جهانی
نخستین مسجد در لیست ما، زیباترین مسجد ایران‌زمین، نصیرالملك شیراز است. میرزا حسن‌علی‌خان ملقب به نصیرالملک در سال ۱۲۵۵ دستور داد، محمد حسن معمار مسجدی را در محله اسحاق بیگ شهر شیراز که امروزه با نام محله گود عربان شناخته می‌شود، بسازد. ساخت این مسجد ۱۲ سال طول کشید. بنابراین ساخت این مسجد در سال ۱۲۶۷ به پایان رسید. حاج میرزا آیت در سال ۱۳۴۸، در و پنجره‌های شبستان مسجد نصیرالملک شیراز را ساخته است. مسجد نصیرالملک شیراز، از لحاظ کاشی‌کاری ارزنده‌ترین مسجد کشورمان به حساب می‌آید. این مسجد از لحاظ ساختمان‌سازی بی‌مانند است و به دلیل آنکه در ساختش از شیشه‌های رنگی استفاده شده، لقب مسجد صورتی ایران را به آن داده‌اند.
شبستان غربی مسجد نصیرالملک یکی از زیباترین شبستان‌های مساجد ایران است.
مسجدوکیل، نگین فیروزه‌ای شیراز
مسجد وکیل یا مسجد سلطانی در دوره زندیان در غرب بازار وکیل و در انتهای راسته شمشیرگر‌ها ساخته شده است. شبستان جنوبی این مسجد تاریخی دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه است. طاق بلند و مهمی در سمت شمال مسجد وکیل شیراز ساخته شده است که با نام طاق مروارید شناخته می‌شود. این طاق با یکی از سوره‌های قرآن که با خط ثلث عالی نوشته شده، تزیین شده است. انواع کاشی‌های هفت‌رنگ و معرق در صحن، ایوان‌های شمالی و جنوبی مسجد وکیل شیراز به کار رفته‌اند. مسجد وکیل شیراز در تاریخ ۱۸ تیر سال ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
مسجد شیخ لطفا... اصفهان
یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان با نام مسجد شیخ لطفا... شناخته می‌شود. این مسجد تاریخی در دوران صفویه و به فرمان شاه عباس اول ساخته شده است.مسجد شیخ لطفا... در ضلع شرقی میدان نقش جهان و در مقابل عمارت عالی‌قاپو ساخته شده است. این مسجد تاریخی، یکی از زیباترین مساجد کشورمان به حساب می‌آید.مسجد شیخ لطفا... به سبک معماری شیراز ساخته شده و قسمت پایینی دیوار‌های محوطه سردر و سکو‌های بزرگ کناری آن با سنگ مرمر زرد پوشیده شده است. کاشی‌های معرق نفیس در داخل و خارج گنبد این مسجد به‌کار رفته‌اند.مسجد شیخ لطفا... در تاریخ ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شد.
امیر چخماق؛ نگینی در دل كویر
مسجد امیر چخماق که در تاریخ یزد به نام مسجد جامع نو یا مسجد دهوک نیز خوانده شده است در دوره تیموری به همت امیرجلال‌الدین چخماق شامی حاکم یزد از امرا و سرداران و مقرب درگاه شاهرخ و همسرش ستی فاطمه خاتون احداث شده‌است. این مسجد در سال ۸۴۱ هـ. ق به پایان رسید. از حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع شهر قرار دارد. این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این مسجد در ضلع جنوبی میدان امیرچخماق قرار دارد و در کریاس (ساختمان جلوی در ورودی) مسجد که به میدان باز می‌شود، سنگی نصب گردیده که بر آن متن وقفنامه‌ای به خط نسخ نقر شده‌است. در طرف راهروی شمالی که از در کریاس به صحن وارد می‌شود، شبکه‌هایی ظریف از کاشی‌های معرق در پنجره‌ها نصب شده‌اند. قسمتی از سردر صفحه ایوان کاشی‌کاری معرق شده‌است و جرزهای آن آجری رنگ می‌باشد. دور خارجی گنبد و بر کمربند آن عبارت «السلطان ظل ا...» به کوفی بنایی تکرار شده‌است. محراب صحن اصلی از کاشی معرق است با ساختمانی مقرنس کاری که در وسط آن سنگ مرمر بسیار خوش‌تراشی به اندازه ۱/۱۵ * ۳/۳۸ متر نصب شده‌است و در وسط مقرنس‌کاری یک گل مربع به اندازه ۵۴ * ۹۵ سانتیمتر نصب است و در دست چپ آن، یک سنگ مرمر به اندازه ۲۸ * ۳۰ سانتیمتر نصب شده‌است. سر در شرقی مسجد دارای کتیبه‌هایی از کاشی معرق به خط ثلث محمدالحکیم است. گنبد مسجد خمیده و ترکدار است با کاشی سبز رنگ کاشی شده و پیرامون آن نیز کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد. در زمان فتحعلی شاه قاجار حاجی حسین عطار قسمتی بر شبستان مسجد افزود و قسمت‌هایی از مسجد را نیز تعمیر نموده است.
مسجد كبود تبریز
مسجد کبود از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرد در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris) نام برده‌است. این مسجد طبق کتیبه سردر آن در سال ۸۴۵ هجری شمسی و در زمان سلطان جهان‌شاه مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو و به دستور دختر او، صالحه خانم بنا شده‌است.پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با نام مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند، یاد کرده‌است.کتیبه کاشی‌کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است. این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به خط نعمت‌ا... البواب، خوشنویس مشهور سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است. مسجد کبود با تنوع و ظرافت کاشی‌کاری و انواع خطوط به‌کاررفته در آن و به ویژه به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن به «فیروزه اسلام» شهرت یافته‌است. سبک معماری این بنا به شیوه آذری است. صحن بزرگ مسجد مربع شکل است که حوضی برای وضو در آن قرار داشت و شبستان‌هایی نیز جهت پناهگاه مستمندان، و درس خواندن در آن وجود داشته‌اند..
شكوه معماری در مسجد شافعی كرمانشاه
مسجد شافعی‌ها، سرشار از زیبایی‌هاست و یکی از مهم‌ترین پروژه‌های معماری قدیم است که با گذر زمان تبدیل به یکی از شاهکارهای معماری و مذهبی کشورمان تبدیل شده است.در راستای بازار کرمانشاه یا تاریکه‌بازار که حرکت کنید، گنبدها و مناره‌های مسجد شافعی‌ها خود نمایی می‌کنند و وقتی که مقابل آن قرار بگیرید، معماری چشم‌نواز و خیره‌کننده آن شما را مسحور خود خواهد کرد. مسجد شافعی‌ها از یک طرف به میدان جوانشیر و از طرفی دیگر به تاریکه بازار ختم می‌شود. اگر گذرتان به کرمانشاه افتاد، حتما از این بنای تاریخی ـ فرهنگی که اصالت معنوی و زیبایی مبهوت کننده‌ای دارد، بازدید کنید.احداث این بنا مرهون مساعدت‌های مادی و معنوی خیرینی نظیر «خلیفه محمد صالح محمدی»، «حاج خلیفه سیدعلی نقشبندی»، «حاج جعفر شریفی»، «حاج احمد مدللی»، «میرزا حبیب بلندی»، «حاج علی محمد شیانی» و جمع دیگری از مردم مسلمان کرمانشاه است.مسجد شافعی‌ها در ۱۰۶۰ متر مربع زیر بنا ساخته شده است. در ساخت این مسجد، معماری فوق‌العاده زیبا و اصیل اسلامی به کار گرفته شده است. به گفته اهل سنت این نوع معماری دارای روح معنوی خاصی است. نمای داخلی مسجد با گچ بری‌های بی‌نظیرش که با آیات قرآن کریم تزیین شده، به زیبایی بنا و روح معنوی آن افزوده است. در کل، مسجد شافعی‌ها با گلدسته‌های سر به فلک کشیده و پر ابهتش به رونق شهر کرمانشاه افزوده است.نکته قابل توجه و شگفت‌آور درباره این مسجد الگوی آن است؛ الگویی که بدون شک از مساجد کلاسیک عثمانی الهام گرفته شده است. گنبد و نیم گنبدهای عظیم بلند و استوار، مناره‌های قلمی نوک تیز، تزیینات و جزییات نقاشی‌های داخل بنا، کتیبه‌هایی به خط «طغرا»، ستون‌های قطور و فضای مرکزی مرتفع زیر گنبد اسلامی همه نمایانگر بارز از این نمونه مساجد هستند و هرکسی را به یاد مهرازی زیبای مساجد کشور زیبای ترکیه می‌اندازند.
مسجد رنگونی‌های آبادان
این مسجد، شباهت چندانی با دیگر مساجد ایران ندارد و نظر هر تازه واردی را به خود جلب می کند. در این مسجد خبری از کاشی‌کاری‌ها و تزیینات ایرانی نیست بلکه در آن چشم‌تان به سبکی ویژه در ساخت مسجد می‌افتد و برای لحظاتی شما را با خود به دنیای دیگری می برد. به مسجد رنگونی‌ها می رویم که نمایشی از معماری هند در ایران به شمار می رود و بنای مذهبی شاخصی در آبادان است. یکی از جاذبه‌های منحصر به فردی که در آبادان می‌توانید به سراغ آن بروید، مسجد رنگونی‌هاست که برخی آن را با نام مسجد رانگونی‌ها نیز می شناسند. پیشینه این بنای تاریخی به دوران قاجار باز می‌گردد و از آن روزگار تا به امروز در گوشه‌ای از جنوب ایران خودنمایی می کند. این مسجد در نزدیکی اروند رود قرار گرفته و محل قرارگیری آن نقطه صفر مرزی محسوب می شود. ویژگی جالب این مسجد استفاده از اصول معماری هندی در ساخت آن است که باعث شده جلوه‌ای متفاوت داشته باشد و نظر بسیاری از گردشگران را به خود جلب کند. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که نام این مسجد «ماندر» به معنای عبادتگاه بود؛ اما آبادانی ها نام رنگونی ها را بر آن نهاده بودند. حتا پس از کاهش جمعیت رانگونی ها و استفاده هندی ها از مسجد باز هم این نام بر قوت خود باقی بود. بر اساس اظهارات آقای افضل راجا، نام مسجد در ابتدا مسجد جامع بوده و سپس آقای رنگانی نام آن را رنگانی ها گذاشته است.
مسجد آقا بزرگ كاشان
مسجد آقابزرگ مسجد و مدرسه‌ای بزرگ در کاشان، منسوب به ملا مهدی نراقی ملقب به آقابزرگ که به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در نیمه قرن ۱۳ق، مقارن با دوران پادشاهی محمد شاه قاجار (متوفی ۱۲۶۴ق) ساخته شده است. این مسجد و مدرسه در محدوده تاریخی و بافت قدیمی شهر، مجاور بقعه خواجه تاج‌الدین و در محله‌ای به همین نام بنا گردیده و در خیابان آقابزرگ، منشعب از خیابان فاضل نراقی واقع است و از نظر استواری هنوز وضع مطلوبی دارد. ساختمان این بنا در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز گردید و در سال‌های نخستین سلطنت ناصرالدین‌شاه (۱۲۶۴–۱۳۱۳ق) به پایان رسید. به نظر می‌رسد که این مجموعه، بر روی آثار به جای مانده پس از زلزله ۱۱۹۲ق یا دوره‌های گذشته ساخته شده باشد، به خصوص شبستان ۴۰ ستون شمالی مسجد که احتمالا پیش از احداث گنبدخانه بر روی بقایای خانقاه، مسجد، مقبره و مدرسه خواجه تاج الدین (متعلق به اواسط سده ۹ق) ساخته شده است. تلفیق این شبستان با مسجد و مدرسه‌ای که بعدها در کنار آن ایجاد گردید، یکی از نمونه‌های ایجاد هماهنگی و اتصال دو بنا در کنار هم است.
مسجد و مدرسه آقابزرگ مجموعه نفیسی است از عناصر معماری و تزییناتی، و ترکیبی از این حجم‌ها و اندام‌های متناسب به هم تنیده، شامل: سردر و هشتی ورودی، صحن مرکزی، مقصوره و شبستان‌ها. همچنین مدرسه آقا بزرگ کاشان با طرح گودال باغچه و بادگیرهایی که نمایانگر استفاده هوشمندانه از عناصر اقلیمی است؛ استفاده از خاک بستر ساختمان، بدون باقی گذاشتن آثار یا ضایعات در محل استخراج، برای ایجاد مصالح موجب شده است تا با حداقل مصرف انرژی و افزودنی‌های غیر محلی، درصد عمده مصالح مورد نیاز از درون محل کارگاه ساختمان تامین شود.
منبع: روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید