نگاهی به تاریخچه خیریه در جوامع اسلامی

1396/7/23 ۱۱:۱۳

کتاب «خیریه در جوامع اسلامی» نوشته امی سینگر با ترجمه دکتر فاطمه سلجوقیان، بی‌طرفانه و به‌دور از تعصب، تاریخ خیریه در جوامع اسلامی را بررسی می‌کند.

 

 
 
کتاب «خیریه در جوامع اسلامی» نوشته امی سینگر با ترجمه دکتر فاطمه سلجوقیان، بی‌طرفانه و به‌دور از تعصب، تاریخ خیریه در جوامع اسلامی را بررسی می‌کند.

 
 کتاب «خیریه در جوامع اسلامی» یکی از هزاران پژوهش تاریخی شرق‌شناسان در حوزه تارخ مسلمانان در کشورهای اسلامی است که این‌بار از نگاه فعالیت‌های خیرخواهانه به تاریخ جوامع اسلامی پرداخته است. نویسنده در نتیجه‌گیری کتابش نوشته است: «هدف این کتاب، روشن‌ کردن این نکته بود که مطالعه تطبیقی خیریه به جستجوی تفاوت‌ها و شباهت‌های میان جوامع و تجارب تاریخی آن‌ها منجر می‌شود.» به همین دلیل هنگامی که خواننده کتاب را می‌خواند، صرف‌نظر از بعضی اشتباهات، احساس می‌کند که نویسنده بی‌طرفانه و به‌دور از تعصب، تاریخ خیریه و جوامع اسلامی را بررسی کرده است، زیرا هدف این نوع مطالعات، شناخت دقیق و صحیح از جوامع اسلامی است تا تایید یا تخریب فرد یا گروه خاص؛ موضوعی که در کتاب‌های تاریخی کمتر دیده می‌شود.
 
کتاب حاضر در پنج فصل با عنوان‌های «زکات (نماز بخوان و زکات بپرداز)»، «فعالیت‌های خیریه داوطلبانه»، «خیرین (دست بالا)»، «فقرا و نیازمندان» و «اقتصاد مختلط خیریه» تنظیم شده است.
 
در صفحه 196 کتاب درباره نقش موقوفات در پیشرفت‌های شهری و روستایی آمده است: «موقوفات به مدت طولانی، عامل پیشرفت شهری و روستایی بوده است. این بنیادها علاوه بر ایجاد فضاهای معنوی، اقتصادی، مسکونی و تجاری، عامل مهم استقرار مردم در نواحی فتح شده نیز بودند. پیشرفت روستایی، اسلامی‌سازی و امنیت با تاسیس زاویه‌هایی انجام می‌گرفت که دارای فضاهای معنوی، اقامتگاه‌ها، آشپزخانه‌ها، تسهیلات برای مهمان و گاهی زمین‌های کشت و زرع بود. در نواحی کم‌جمعیت، زاویه‌ها علاوه بر سیاحان موقت، همسایگان دائمی را هم جذب می‌کرد که از خدمات معنوی صوفیان و مجاورت موسسه حمایتی که عامل پیشرفت اقتصادی پایا بود، بهره می‌بردند.»
 
همچنین در صفحه 383 می‌خوانیم: «خیریه زبان کاملی است که لغات آن عملکردها است و معنی آن از طریق زبان نظم اجتماعی و قواعدی که حامل معانی است، به دست می‌آید. این زبان بخشی از مذهب، قانون، فعالیت اجتماعی، تبادل اقتصادی و توقعات فرهنگی است. برای درک مفاهیم خیریه باید هر فعالیت را به دلیل کشف رابطه‌ای که ایجاد یا فراخوانده می‌شد و توقعاتی که دربرداشت، رمزگشایی کرد... دیدن خیریه فقط به‌مثابه پاسخی به فقر، نقش و تاثیر آن در جوامع اسلامی و در هر جامعه دیگری را مخدوش می‌کند.»

نخستین چاپ کتاب «خیریه در جوامع اسلامی» در 438 صفحه با شمارگان دو هزار نسخه به بهای 30 هزار تومان از سوی انتشارات قبسات راهی بازار نشر شده است.
 
درباره کتاب و نویسنده‌اش
پروفسور امی سینگر، متخصص تاریخ عثمانی و عضو هیات علمی مرکز مطالعات تاریخ آفریقا و خاورمیانه در دانشگاه تل‌آویو است. «کشاورزان فلسطینی و دولتمردان عثمانی»، «ایجاد کراکز عام‌المنفعه عثمانی؛ مراکز اطعام خیریه در اورشلیم»، «فقر و خیریه در مجموعه خاورمیانه» و «تغذیه مردم، تغذیه قدرت؛ رمز و رازهای امپراتوری عثمانی» دیگر آثار این نویسنده هستند.
 
کتاب «خیریه در جوامع اسلامی» از این نویسنده که در سال 2008 میلادی از سوی انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شده، در سال 2009 میلادی لوح تقدیر جایزه کتاب انجمن دوستی انگلستان و کویت و در سال 2010 جایزه بهترین کتاب حوزه تحقیقات بخش غیرانتفاعی و داوطلبانه را از انجمن مطالعات سازمان‌های غیرانتفاعی و فعالیت‌های داوطلبانه دریافت کرده است.

منبع: ایبنا