1396/6/19 ۱۴:۴۹
آرمان مشروطیت در مقام نظر تا حدودی زمینه و امکان مشارکت مردم را در ادارۀ امور دولتی فراهم آورد و دیدگاه معطوف به قانون اساسی و تدوین متمم آن، تحول در نهاد دیوانسالاری را نیز در نظر داشت. اما در عمل، با وجود آنکه در ساختار دیوانسالاری تغییرهای کمّی و گسترده ای حاصل شد، همچنان سیطرۀ اندیشۀ استبداد خودکامۀ پادشاهی در ایران و سنتهای نیرومند و ریشه دار آن در نظام دیوانسالاری باقی ماند
چکیده: آرمان مشروطیت در مقام نظر تا حدودی زمینه و امکان مشارکت مردم را در ادارۀ امور دولتی فراهم آورد و دیدگاه معطوف به قانون اساسی و تدوین متمم آن، تحول در نهاد دیوانسالاری را نیز در نظر داشت. اما در عمل، با وجود آنکه در ساختار دیوانسالاری تغییرهای کمّی و گسترده ای حاصل شد، همچنان سیطرۀ اندیشۀ استبداد خودکامۀ پادشاهی در ایران و سنتهای نیرومند و ریشه دار آن در نظام دیوانسالاری باقی ماند و با هر نوع تحول و اصلاحات بنیادین مقابله کرد. بدین سان سنت دیرینۀ اقتدارگرایانۀ اطاعت محض، قانونگریزی و چاپلوسی و ترکیب هیئت وزیران و انتصاب‌های مقام‌های دیوانی بر مدار خویشاوندگرایی، منصبفروشی و مانند اینها در جامۀ آراسته و جدید مشروطه و این بار در قالب قانون بروز کرد. این مقاله در پی پاسخگویی به این پرسش اصلی است که خواسته‌ها، اندیشه ها و عملکرد محوری تلاشگران جنبش مشروطه ـ از جمله تأسیس و استقرار قانون و حاکمیت آن ـ چه تأثیرهایی بر چگونگی ادارۀ امور و نهاد دیوانسالاری داشته است. روش کار بر پایۀ وارسی تأثیر و تأثر توأمانِ کنش و ساختار، در جریان تحول‌های سیاسی، اجتماعی و اداری و در چهارچوب نگرش علمیِ سیستمی قرار دارد.
دریافت مقاله
جستارهای تاریخی، دوره 1، شماره 1، تابستان و پاییز 1389
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید