سیری در تاثیر تفکر اسلامی بر تعلیم و تربیت غربی

1396/4/19 ۱۵:۴۴

محمد شفیعی و فرحناز نظری در کتاب «تاثیر تفکر اسلامی بر تعلیم و تربیت غرب» با ارائه تاریخچه‌ای از تعلیم و تربیت در اسلام و غرب، کیفیت تاثیرگذاری تفکر اسلامی بر غرب را تحلیل می‌کند.

 
محمد شفیعی و فرحناز نظری در کتاب «تاثیر تفکر اسلامی بر تعلیم و تربیت غرب» با ارائه تاریخچه‌ای از تعلیم و تربیت در اسلام و غرب، کیفیت تاثیرگذاری تفکر اسلامی بر غرب را تحلیل می‌کند.

 
 تاثیرپذیری و تاثیرگذاری تفکرات و فرهنگ‌های مختلف در دوره‌های تاریخی در همه دنیا چه امروز و چه در دوره‌های گذشته وجود داشته و همچنان ادامه خواهد داشت. فرهنگ‌های پویا همیشه موجب تحولات بوده‌اند و فرهنگ و تفکر اسلامی، قادر بوده تحولات شگرفی ایجاد کند. آرا و اندیشه‌های مسلمانان در همه زمینه‌ها به‌ویژه در زمینه تعلیم و تربیت مانند نوری روشنگر و الهام گرفته از قرآن و فرامین امامان معصوم (ع) در قلب تاریکی‌های دوره رنسانس، دوره‌ای که اروپا در جهل و تاریکی مطلق بسر می‌برد، تابیده شد.
 
کتاب «تاثیر تفکر اسلامی بر تعلیم و تربیت غرب» در قالب دو فصل، روند و کیفیت این تاثیرگذاری را بررسی کرده است.
 
بخش نخست با عنوان «تایخچه تعلیم و تربیت» در 9 بخش مباحث تعلیم و تربیت در اسلام، مبانی تعلیم و تربیت، تعلیم و تربیت از دیدگاه برخی از دانشمندان مسلمان، شالوده کهن آموزش و پرورش اسلامی، تاثیرات آثار اسلامی از دیدگاه‌های مختلف بر غرب، تاثیر تفکر اسلامی برغرب مدرن (از دکارت تا کانت) تاثیر اسلام بر اروپای قرون وسطی، مقایسه شخصیت‌ها و دیدگاه‌های امام محمد غزالی و آگوستین قدیس و بیداری اسلامی در غرب را واکاوی کرده است.
 
نویسندگان در فصل دوم کتاب نیز به «روش‌شناسی و تحلیل اطلاعات» پرداخته‌اند.  
 
در صفحه 42 کتاب تعلیم و تربیت از دیدگاه ابوعلی سینا این‌گونه تبیین شده است: «وی نخستین دانشمند اسلامی ایرانی است که راجع به تعلیم و تربیت صریحا اظهارنظر کرده است. نظرات تربیتی وی در تدابیرالمنازل، قانون (درخصوص بهداشت کودکان و ورزش) و شفا (انواع تعلیم) آمده است. او همچنین پرورش کودک را در 5 چیز می‌داند: ایمان، اخلاق نیکو، تندرستی، سواد، پیشه و هنر. وی در ادامه نظریاتش متذکر می‌شود که طفل را باید از شش سالگی به مکتب فرستاد و در ضمن تحصیل از ورزش که برای سلامتی بدن لازم است نباید غفلت کرد. معلم باید به روش تربیت طفل آشنا باشد و استعدادها و قریحه طفل را درک کند و ذوق تو را در انتخاب و آموختن هنر و پیشه رعایت کند. (مصاحب، ج اول، ص 34) وی همچنین معتقد است که کودک را تا حدی باید آزاد گذاشت، تشویق را مقدم بر تنبیه می‌داند. اعتدال و شناخت کودک را برای مربی لازم دانسته و تاکید دارد که در انتخاب شغل باید ذوق کودک درنظر گرفته شود.»
 
در بخش دیگری از کتاب و در صفحه 122 درباره «تاثیر اسلام بر اروپای قرون وسطی» به نقل از دکتر هونکه می‌خوانیم: «تمدن اسلامی که بوسیله مسلمانان آغاز شد، نه تنها میراث یونان را از انهدام و فراموشی نجات داده و آن‌را اسلوب و نظم بخشید و به اروپا داد، بلکه آنان پایه‌گذار شیمی آزمایشی، فیزیک، جبر، علم حساب به مفهوم امروزی و مثلثات فضایی، زمین‌شناسی و جامعه‌شناسی هستند. تمدن اسلامی تعداد زیادی کشفیات گرانبها و اختراعاتی در همه بخش‌های علوم تجربی - که اکثر آنها را بعدها، نویسندگان اروپایی دزدانه به حساب خودشان گذاشته‌اند - به مغرب زمین هدیه کرده است؛ ولی شاید گرانبهاترین آنها، اسلوب تحقیقات علم طبیعی باشد که این پیشقدمی مسلمانان بود که جای پا را برای اروپا باز کرد و منجر به شناخت قوانین طبیعت و تفوق کنترل آن گردیدند. (صوفی، محمدتقی، تمدن اسلامی از زبان بیگانگان، دفتر نشر برگزیده، 1374، ص 106)».
 
نخستین چاپ کتاب «تاثیر تفکر اسلامی بر تعلیم و تربیت غرب» در 199 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 15 هزار تومان از سوی انتشارات پرتوک منتشر شده است.

منبع: ایبنا