تنهاترین فرمانروای زند

1395/10/14 ۰۸:۱۷

لطفعلی خان آخرین پادشاه زندیه درسال ۱۱۸۲ ه.ق در شیراز متولد شد.وی فرزند جعفرخان و نوه صادق خان برادر کریم خان بود. در سال ۱۲۰۳ ه.ق خان جوان از طرف پدرش به نواحی جنوب اعزام شده بود که پدر در شیراز به قتل رسید.کمی بعد با کمک امرا و بزرگان فارس بر صیدمرادخان قاتل پدر غلبه کرد و با استقبال پرشور مردم وارد شیراز شد.در همان روزهای ابتدای سلطنت او قشون آقامحمدخان به دروازه‌های شهر رسید.

نیما یافت‌آبادی: لطفعلی خان آخرین پادشاه زندیه درسال ۱۱۸۲ ه.ق در شیراز متولد شد.وی فرزند جعفرخان و نوه صادق خان برادر کریم خان بود. در سال ۱۲۰۳ ه.ق خان جوان از طرف پدرش به نواحی جنوب اعزام شده بود که پدر در شیراز به قتل رسید.کمی بعد با کمک امرا و بزرگان فارس بر صیدمرادخان قاتل پدر غلبه کرد و با استقبال پرشور مردم وارد شیراز شد.در همان روزهای ابتدای سلطنت او قشون آقامحمدخان به دروازه‌های شهر رسید. لطفعلی خان برخلاف پدرش با شجاعت به میدان جنگ رفت و در جنگی سخت تا آستانه پیروزی پیش رفت.اما ترک میدان جنگ توسط عمویش محمدخان باعث شکست و عقب نشینی او شد. آقامحمدخان در محاصره شهر موفق نبود و به تهران برگشت.لطفعلی خان تصمیم به سر و سامان دادن به تخت آشفته سلطنت زندیه و تثبیت قدرت خود داشت اما وزیرش حاجی ابراهیم که سهمی در قدرت برای خود قائل بود نمی‌توانست حرس کردن شاخ و برگ قدرتش توسط لطفعلی‌خان را ببیند.
در اوایل سال1205 شاه جوان به کرمان لشکر کشید اما به خاطر سرمای زمستان مجبور به ترک محاصره شهر شد.اما او با وجود بداقبالی خالی از امید نشد و در تابستان سال1205 برای مقابله با قاجارها به سمت اصفهان حرکت کرد. به محض استقرار اردو در سمیرم، حاج ابراهیم در شیراز به قصد تشکیل یک حکومت خودمختار دست به کودتا زد و برادرانش اردوی زند را به هم زدند. قشون متفرق شده و لطفعلی خان اجباراً به همراه چند نفر از یارانش راهی جنوب شد. از اینجا به بعد دلاوری‌های خان جوان برای نجات سلطنت از دست قاجارها، دستمایه داستان‌ها و مرثیه‌هایی شد که تا به امروز پابرجاست.
جنگ‌هایی پی در پی در دشتستان و کازرون روی داد و خان زند با وجود نیروی کمتر بر متحدان کلانتر پیروز و سپس راهی شیراز شد.کلانتر نیرویی به خارج از شهر فرستاد اما شکست خورد و از ترس لطفعلی خان به آقامحمدخان متوسل شد. از سوی دربار تهران مصطفی خان و جانمحمدخان قاجار راهی فارس شدند ولی از لطفعلی خان به سختی شکست خوردند. با این وقایع آقامحمدخان اجباراً خود در سال1206ه.ق راهی فارس شد.
لطفعلی خان که نمی‌توانست تصرف شهر و اسارت خانواده‌اش را به دست دشمن بیرحم تحمل کند، با لشکری اندک و حمله‌ای ناگهانی تا دل اردوی دشمن پیش رفت. سپاه قاجار متفرق شد و حتی بعضی از امرا به خان زند پیوستند و حامل خبر کشته شدن خان قاجار در چادرش بودند. اما این شبیخون ناموفق بود زیرا خان قاجار در اردو باقی مانده بود. با برآمدن آفتاب و صدای نقاره خانه دشمن، خان زند که چاره‌ای جز دور شدن از سرزمین پدریش نداشت به سمت کرمان و طبس رفت و آقامحمدخان به شیراز دست یافت. لطفعلی خان سال بعد مجدداً حمله‌ای نافرجام به فارس داشت که حاصلی نبخشید و دوباره به طبس و سپس قائن رفت. در این زمان دعوت خوانین بم و مردم کرمان باعث شد به آن دیار برود و در سال1208 ه.ق دوباره در کرمان بر تخت بنشیند.
 

منبع:ایران