ترکان سلجوقی و فرهنگ ایرانی

1395/5/17 ۱۱:۳۳

کتاب «ایران در نخستین سده‌های اسلامی» اثر مشترک ادموند هرتسیگ و سارا استوارت، توسط کاظم فیروزمند به فارسی برگردانده شده است. این کتاب به رشته موضوعاتی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و دینی ایران در نخستین سده‌های اسلامی می‌پردازد و بعضی ابهامات این دوره را روشن می‌سازد و امکان آن را می‌دهد که درکی متنوع‌تر از تحولات سیاسی، هنری، دینی و ادبی این عصر مهم کسب کنیم.

کتاب «ایران در نخستین سده‌های اسلامی» اثر مشترک ادموند هرتسیگ و سارا استوارت، توسط کاظم فیروزمند به فارسی برگردانده شده است.

این کتاب به رشته موضوعاتی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و دینی ایران در نخستین سده‌های اسلامی می‌پردازد و بعضی ابهامات این دوره را روشن می‌سازد و امکان آن را می‌دهد که درکی متنوع‌تر از تحولات سیاسی، هنری، دینی و ادبی این عصر مهم کسب کنیم.

این مجلد از دوره «ایده ایران» بر نظام حکمرانی سلجوقیان متمرکز است که متشکل بود از نظامیان ترک و دبیران ایرانی. کتاب همچنین در پی بررسی موضوعاتی است که از شاخصه‌های دوران سلجوقی به شمار می‌آید: نزاع‌های فرقه‌ای و مواجهه سلجوقیان سنی با فاطمیان شیعی و هنر و سیاست و ادب این دوره.

فصل‌هایی که در این جلد گرد آمده است نخست به صورت مقاله‌های کنفرانس در دو سمپوزیوم از مجموعه «ایده ایران» در مدرسۀ مطالعات شرقی و آفریقایی در سال 2011 و 2012 لندن ارائه شدند. همه مقاله‌ها به گونه‌ای به مساله ترک‌ها و ایران می‌پردازند. ادموند هرتسیگ در مقدمه کتاب به این مساله اشاره می‌کند که تاریخ سیاسی این عصر آکنده از تنش بین نیروهای مرکزگرا و و مرکز‌گریز است. سلجوقیان - چون غزنویان پیش از خود - به سرعت در قالب حکومتی گنجیدند که همزیستی ترک و ایرانی توصیف شده است.

کتاب «سلجوقیان» دارای هشت مقاله است. مقاله اول با عنوان «دو الگوی پذیرش فرهنگ اسلامی: قره‌خانیان در برابر غزنویان و سلجوقیان» به قلم ایشتوان واشاری است. عنوان مقاله دوم «نظام‌‌الملک: وزیری تک‌رو؟» به قلم کارول هیلنبراند و فصل سوم «روابط اسماعیلی - سلجوقی: برخورد و بن‌بست» نوشته فرهاد دفتری است. در فصل چهارم دیوید دیورند- گدی مقاله «تاریخ اصفهان درباره جامعه ایران در عصر سلجوقیان به ما چه می‌گوید؟» را ارائه می‌دهد و «بغداد: نگاهی از لب مرز به شاهنشاهی سلجوقی» عنوان مقاله پنجم به قلم وانسا وان رنترگم است. «دو آینه شهریاران برساخته دربار سلجوقی: سیرالملوک نظام‌الملک و نصیحه‌الملوک غزالی» به قلم آلکسی قسمتولین، «تداوم سبک در شعر کهن فارسی: تاملاتی در شعر منوچهری و امیر معزی» اصغر سیدگهراب و «معماری و سیاست: گنبدخانه‌های شمالی و جنوبی مسجد جامع اصفهان» رابرت هیلنبراند عناوین سه فصل و مقاله پایانی کتاب است.