1395/2/7 ۱۲:۵۹
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی، کشاورزی را بزرگترین تهدید شهر «دقیانوس» اعلام کرد و گفت: به دلیل وجود آثار باستانی، هرگونه کشت سطحی در شهر دقیانوس امکانپذیر نیست و وجود ادوات کشاورزی، صدمات جبران‌ناپذیری به این محوطه تاریخی وارد می‌کند.
«حمیده چوبک» که سابقه چهار فصل کاوش در شهر «دقیانوس» جیرفت را دارد، این بار بعد از 7سال وقفه فصل پنجم این کاوش‌ها را سرپرستی کرده است.
چوبک شهر دقیانوس را یکی از شهرهای مهم دوره اسلامی اعلام کرد و گفت: این شهر مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی بوده و هسته اصلی آن 12 کیلومتر مربع است، همچنین این شهر به دلیل قرار گرفتن در کنار هلیل‌رود از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در طول تاریخ محل زیست و استقرار بوده است.
او بالاترین دوره شناسایی شده در این شهر را مربوط به دوره‌ی اسلامی دانست و بیان کرد: در بررسی‌های سطحی، دوره‌های پیش از تاریخ، مفرغ و تاریخی در شهر دقیانوس شناسایی شده است.
این باستان‌شناس با بیان اینکه بیشترین برنامه کاری در چهار فصل گذشته در بخش اسلامی و دوره سلجوقی متمرکز بوده است، افزود: در فصل‌های پیش، بخش‌هایی از حمام، گذرگاه‌ها، شبکه‌های آبرسانی، گورستان، بازار پشت‌حمام، بخش مسکونی و مسجدجامع شهر مورد کاوش قرار گرفت.
چوبک با اشاره به انجام فصل پنجم کاوش در شهر دقیانوس نیز اظهار کرد: در این فصل از کاوش، فعالیت‌ها بر تعیین محدوده واقعی مسجد جامع شهر و دیوارهای اطراف آن استوار بود که مهمترین کشف در فصل‌های پیشین کاوش به شمار می‌آید.
او با اشاره به شناسایی 4 هزار متر مربع از این محوطه تا سال 88 که آخرین فصل کاوش در شهر دقیانوس بود، افزود: امسال به علت محدودیت زمان و اعتبارات تنها 2هزار متر مربع مشخص شد.
مطالعات ژئوفیزیک در دقیانوس با همکاری آلمان‌ها
این باستان‌شناس پیشکسوت در ادامه از انجام مطالعات ژئوفیزیک همزمان با کاوش خبر داد که این کار با همکاری کارشناسان دانشگاه توبینگن آلمان انجام شده و گفت: به منظور شناسایی قلمروی مسجد جامع شهر دقیانوس، نقشه محوطه با استفاده از کوآت کوپتر تهیه شده است.
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی این مسجد را دارای اهمیت بالایی در متون تاریخی دانست و ادامه داد: به نظر می‌رسد این مسجد از بزرگترین مساجد جامع ایران در دوره اسلامی است که شاهد تغییرات معماری در چندین دوره بوده است.
وی با اشاره به اهمیت حفاظت و مرمت این محوطه تاریخی گفت: در این فصل از کاوش به این دلیل که به آثار معماری چندانی به غیر از کف مسجد برخورد نکردیم، کار حفاظتی خاصی انجام نشد و تنها کف با خاک پوشانده و محوطه از علف‌های هرز پاکسازی شد.
رییس پژوهشکده باستان‌شناسی اظهار کرد: هرچند مسئول پایگاه جیرفت در سال‌های گذشته اقدامات خوبی برای حفاظت از منطقه انجام داده بود، اما این محوطه نیازمند یک طرح مطالعاتی و پیشرفته است تا بتوانیم با اجرایی کردن آن و سرپوشیده کردن مسجد جامع از صدمه دیدن آثار جلوگیری کنیم.
تعیین عرصه و حریم از اولویت‌های گروه باستان‌شناسی
وی با اشاره به انجام عملیات کاوش در ایام نوروز افزود: در این مدت شاهد استقبال گسترده‌ای از گردشگران بودیم که امیدواریم با مساعدت معاونت گردشگری، معاونت میراث فرهنگی، برنامه‌ریزی و تأمین زیرساخت‌های گردشگری این مکان به سایت‌موزه تبدیل شود.
چوبک با بیان اینکه کاوش در شهر دقیانوس را به عنوان یکی از پروژه‌های بلندمدت در پژوهشکده باستان‌شناسی دنبال می‌کنیم، بیان کرد: اگر بار دیگر وقفه‌ای در انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه صورت نگیرد، شهر دقیانوس را به ثبت جهانی خواهیم رساند.
این باستان‌شناس تعیین عرصه و حریم شهر دقیانوس را از اولویت‌های گروه باستان‌شناسی اعلام کرد و گفت: با انجام بررسی‌ها و مطالعات گسترده به منظور جلوگیری از تخریب بیش از پیش این محوطه توسط مالکان منطقه در کوتاهترین زمان این اقدام را عملی می‌کنیم.
وی وجود هرگونه کشت سطحی در محدوده شهر دقیانوس را به دلیل وجود آثار تاریخی روی سطح غیرممکن دانست و اضافه کرد: وجود ماشین‌آلات کشاورزی به این محوطه تاریخی آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
کشاورزی، بزرگترین خطر در دقیانوس
او کشاورزی را بزرگترین خطری دانست که شهر دقیانوس را تهدید می‌کند و گفت: براساس متون تاریخی، بخشی از آب هلیل‌رود از شهر دقیانوس عبور می‌کرده است که بخشی از شبکه آبرسانی آن را در کاوش‌های پیشین کشف کرده‌ایم، اما انجام عملیات کشاورزی به بخش اعظمی از این شبکه آبرسانی آسیب وارد کرده است.
این باستان‌شناس، یکی از عوامل دیگر تخریب این محوطه را استفاده از آجر‌های آن برای ساخت خانه‌های روستایی اعلام کرد و گفت: خوشبختانه در حال حاضر با حضور یگان حفاظت از شهر محافظت می‌شود. کشف ظروفی ارزشمند از جنس چینی، شیشه‌ای و سفالی نشان می‌دهد، براساس متون تاریخی شهر کهن جیرفت با مراکز تجاری جهان مانند هند، حبشه، چین و ارمنستان تبادلات بازرگانی داشته‌اند.
به گفته‌ی او، دقیانوس در گذشته، شهری ثروتمند بوده است به همین دلیل از نظر یافته‌های باستان‌شناسی بسیار غنی تلقی می‌شود.
«چوبک» کوره‌های ساخت سفال و آجر، خمره‌ها و پیکرک‌های انسانی (تداوم هنر اشکانی و ساسانی که تا دوره سلجوقی ادامه داشته است) را از دیگر یافته‌های باستان‌شناسان در شهر کهن جیرفت دانست و افزود: آثار به دست آمده از محوطه شهر دقیانوس در حال حاضر در موزه‌های کرمان و جیرفت به نمایش درآمده‌اند.
شهر کهن جیرفت بیش از 12 کیلومتر وسعت دارد و به اعتقاد باستان‌شناسان بررسی دقیق آن به بیش از صد سال کار مداوم نیازمند است.
این شهر در زمان سلجوقی از قطب‌های تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای شرق محسوب می‌شده و مارکوپولو جهانگرد مشهور ایتالیایی نیز در سفرنامه خود از شهر تاریخی دقیانوس به عنوان یک شهر بزرگ و پرشکوه یاد کرده است که در زمان گذر او از این شهر در سده هفتم هجری به علت یورش متعدد غوزها و غارت آن به ویرانه‌ای تبدیل شده بود.
منبع: ایسنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید