1393/3/21 ۱۰:۱۱
عزت‌شاهی؛ مبارز انقلابی است که توانست در جریان رویارویی با رژیم شاه از زیر ضربات مهلک ساواک و شکنجه‌های روحی دوران بازجویی و زندان جان سالم به دربرده و خود را به پیروزی انقلاب برساند. او اگرچه چند صباحی خود از برنامه‌‌ریزان و مجریان نظام نوپای انقلابی جمهوری اسلامی بود اما خیلی زود از این گذرگاه عبور نمود و فقط به نظاره وقایع سال‌های بعد و آثار و تبعات آن نشست. چرایی این دوری و درگیر شدن با موج انقلابی قبل و پس از انقلاب اسلامی را می‌توان در گفت‌وگوها و خاطرات وی یافت.
خاطرات عزت‌شاهی تنها حکایات تلخ و شیرین و شرح سردی و گرمی و تصویر شادی و غم زندگی نیست، بلکه تاریخ دو دهه مبارزه با رژیم شاه و سرگذشت جریان‌های سیاسی قهرآمیز و گروه‌های مبارز مسلح و قصه آدم‌هایی است که با هر مرام و عقیده و مسلکی برای رسیدن به آرمان‌های خود به قیام برخواستند. محسن کاظمی (1) تدوین کننده خاطرات عزت شاهی در فرایند شکل‌گیری کتاب تلاش کرده تا برای شخصیت و نقش‌آفرینان حوادث و رخدادهای دوران مبارزات سند و مدرک ارایه دهد تا نکته‌ای از زوایای تاریخ پنهان نماند. وی به شرح احوال و در صورت امکان مشخصات ظاهری افراد اشاره کرده تا خواننده با داده‌ها و اطلاعات بیشتری رویدادها را داوری کند. جذابیت کتاب علاوه بر پرکشش بودن حوادث خاطراتی، اسناد کاربردی و عکس‌های درج شده در پایان کتاب است که برای هر عکسی شرحی منطبق از متن خاطرات و پی‌نوشت‌ها آورده شده است.
كتاب خاطرات عزت شاهی تاريخ دو دهه مبارزه با رژيم شاه و سرگذشت جريان‌های سياسی قهرآميز و گروه‌های مبارز مسلح و قصه آدم‌هايی است كه با هر مرام، عقيده و مسلكی روزگاری برای رسيدن به آرمان‌های همبستگی بشری همچون عدالت، قسط، مساوات و جامعه‌ای خالی از تبعيض قيام كردند و برای آن خون دادند و خون ريختند. عزت شاهی در كتاب خاطراتش بی‌هيچ واهمه و تعارفی بسياری از جريان‌ها و شخصيت‌های مطرح سياسی تاريخ معاصر را به چالش كشيده است. خاطرات وی بی‌هيچ ملاحظه‌ای نسبت به منافع و مضارهای شخصی و شخصيتی و جناحی و حزبی و فقط به زعم او برای ايفای وظيفه در قبال تاريخ بيان شده است. آرمانشهر عزت شاهی پر از آدم‌هايی است كه ترك زندگی نمودند، كار و زندگي را كنار گذاشتند و به دنبال ستيز با ظلم و فساد شدند.
محقق و تدوين كننده كتاب برای انتشار خاطرات عزت شاهی سختی‌ها و مشكلات زيادی را متحمل شد و برای نگارش كتاب از دهها كتاب، روزنامه گفت وگوهای شفاهی و منابع انگليسی استفاده نموده است. وی همچنين دهها سند و تصوير را در كتابش ارائه نموده كه بسياری از آنها برای اولين بار انتشار يافته و همين امر بر ويژگی‌های كتاب افزوده است. تدوين كننده كتاب معتقد است: «شخص عزت شاهی همانند تك درختی است در كوير، آن قدر سختی و كم آبی كشيده كه قوی شده است. من با شخصيت عزت شاهی از قبل آشنا بودم و آن زمانی بود كه من خاطرات احمد احمد و جواد منصوری را دنبال می‌كردم. در حين اين كارها به شخصيت استوار و نستوه عزت شاهی دست پيدا كردم.»
اولين مشكل تدوين‌كننده كتاب، عدم رضايت شخص عزت شاهی برای نوشتن اين كتاب بود. اما بالاخره رضايت داد. او خيلی رك، بی‌پرده و صريح سخن گفت و از پيامدهای گفته‌هايش باكی نداشت و با گذشت زمان افكار و نظرياتش دستخوش دگرگونی نشد و هنوز با همان ملاك‌های گذشته به تفسير افراد و حوادث می‌پردازد. بيشترين مشكل محقق كتاب، دسترسی به اسناد بود.
نويسنده برای نگارش كتاب نياز به پرونده‌های ساواك و بسياری از اسناد و مدارك داشته است كه دسترسی به آنها گاهی غيرممكن بود. بسياری از شخصيت های مورد نياز نويسنده يا زنده نبودند و يا در خارج از كشور به سر می‌بردند. كتاب در واقع صدای اعتراض عزت شاهی است. تدوين كننده كتاب همچنين تلاش كرده است ضمن ايجاد انسجام و پيوستگی در خاطرات لهجه، لحن و محتوای كلام راوی آسيبی نبيند. حتی كوشيده است با به كارگيری كلمات مناسب كوتاهی و بلندی و احساس غم و شادی و حزن و سرور نهفته در صدا را تا حد ممكن به گوش خواننده برساند. محسن کاظمی تدوين كننده كتاب همچنين در شرح و تفسير بعضی رويدادها و جريان‌های سياسی معاصر و پرداخت شخصيت‌ها به گفتار و قول عزت شاهی بسنده نكرده است و به هر آنچه كه ممكن بوده رجوع نموده است.
محقق از سوی ديگر برای ملموس شدن برخی موضوعات و مكان‌ها از عزت شاهی خواسته است كه با يكديگر به محل درگيری‌اش با مامورين ساواك برود و عزت شاهی از نو با توجه به مختصات آنجا شرح ماوقع را تكرار نمود. عزت شاهی و محقق در بازديد مشترك از كميته مشترك ضدخرابكاری به دقت سلول‌ها و بندها، آلات شكنجه و تصاوير بازجويان و شكنجه‌گران را از نظر گذرانده‌اند و نويسنده يك بار نيز از عزت شاهی خواسته است دوباره لباس زندان پوشيده و به صليب كشيده شود و به زير آپولو برود كه البته عزت شاهی به شدت درهم ريخت، منقلب شد و ساعتی را يكسره با چشمانی تر خاطره گفت. گويی كه در دنيای ديگری سير می‌كرد.
تدوين كننده كتاب همچنين تلاش كرده است هرجا لازم باشد چهره‌ها و بازيگران خاطرات عزت را گويا و زندگينامه آنها را در دامنه زمانی عمر سياسی و اجتماعی شان بررسی نمايد. اگر چه عزت شاهی چند صباحی خود از برنامه ريزان و مجريان نظام جمهوری اسلامی بود، اما خيلی زود از اين گذرگاه عبور كرد و فقط به نظاره وقايع سال‌های بعد و آثار و تبعات آن نشست. چرايی اين اقدام را می‌توان در كتاب خاطراتش جست وجو كرد. كتاب خاطرات عزت شاهی در سيزده فصل تنظيم گرديده است. «سوی سور، مشق مسلحانه، مجاهد خلق، در زندان زنان، يادهای قصر، شب‌های كميته مشترك، در اوين، سره از ناسره، مرزبندی‌های ايدئولوژيك، شام آخر، لب تنور، مرور و تحليل بر مجاهدين و پيوست‌ها» عناوين فصول كتاب است. كتاب خاطرات عزت شاهی مملو از خاطرات خواندنی است و با قلم توانا و شيوای تدوين كننده كتاب و كسب تجربيات جديديش خواندنی‌تر شده است.
علاوه بر این عزت‌شاهی مورد توجه بسیاری از نویسندگان قرار گرفته است و بسیاری از این افراد در دسترس قرار گرفتن کتاب را برای مردم توصیه کرده‌اند. کتاب «خاطرات عزت شاهی» تا کنون دو جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و رتبه دوم جایزه آثار پژوهشی با موضوع امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی را به خود اختصاص داده است. بیست و یکمین چاپ خاطرات «عزت شاهی» تولید دفتر ادبیات انقلاب اسلامی است اخیرا از سوی سوره مهر منتشر و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
پانوشت:
1- محسن كاظمی نويسنده و پژوهش‌گر تاريخ معاصر ايران، به سال ١٣٤٨ در تهران متولد شد. از دانشگاه علامه طباطبايی در رشته علوم اقتصادی ليسانس گرفت. در سال ١٣٧٤ به عنوان «وقايع نگار» جذب هيئت معارف جنگ ارتش شد و تا ١٣٧٧ سلسله گزارش‌هايی از سفرهای ميدانی اين هيئت تهيه نمود. وی از سال١٣٧٣ همكاری خود با دفتر ادبيات انقلاب اسلامی را آغاز کرد، و به گفت‌وگو و مصاحبه با شخصيت‌های مختلف سياسی و مبارز اهتمام ورزيد. از او گزارش‌ها و مقالات بسياری تا كنون در جرايد و نشريات گوناگون منتشر شده است. برخی نوشته‌ها و مقالات پژوهشی ـ تحقيقی‌وی در همايش‌ها و نشست‌های تخصصی ارائه شده است. همچنین او نویسندگی و کارشناسی چندین برنامه و فیلم مستند تاریخ انقلاب را در رادیو و تلویزیون به عهده داشته است. ويژگي آثار وی در نثر ساده، روان و محققانه است كه می‌تواند به راحتی با خواننده ارتباط برقرار كند. پيوستگی و انسجام مطالب وی چنان است كه مخاطب را تا آخر موضوع به دنبال خود می‌کشاند. غالب آثار اين پژوهش‌گرِ تاریخ، به دليل بهره‌مندی از روشِ علمی «تحقيق» و استفاده از اسناد و مدارك، مورد اعتنا و توجه ديگر پژوهشگران و نويسندگان است. کاظمی از فعالان عرصه «خاطره‌نگاری» و «تاريخ شفاهی» است؛ که در سال 1386 سایت «تاریخ شفاهی ایران» و در سال 1389 «هفته‌نامه الکترونیکی تاریخ شفاهی» را بنیان نهاد. از آثار وی می‌توان به«يادداشت‌های سفر شهيد صياد شيرازی، خاطرات احمد احمد، خاطرات مرضيه حديدچی (دباغ)، شب‌های بی‌مهتاب (اثر برگزیده نهمين جشنواره كتاب سال دفاع مقدس در سال 1384)، خاطرات عزت شاهی (اثر برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی در سال 1387)، روایت پیروزی، نوشتم تا بماند (اثر برگزیده دوازدهمين جشنواره كتاب سال دفاع مقدس در سال 1387)، چشم آبادان و سال‌های بی‌قرار» نام برد.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید